Baş ağrısı insanların gündəlik həyatlarında tez-tez qarşılaşdığı sağlamlıq problemlərindən biridir.
Azerforum.com bildirir ki, bu problem sadəcə fiziki narahatlıq yaratmır, eyni zamanda iş məhsuldarlığını və gündəlik fəaliyyəti də mənfi təsir edir. Baş ağrısının səbəbləri çox müxtəlifdir və bu səbəbləri anlamaq, onun qarşısını almaq və düzgün müalicə etmək üçün vacibdir. Əsas səbəblər arasında stress, susuzluq, yuxu pozğunluğu və müxtəlif tibbi problemlər yer alır. Bu yazıda baş ağrısının dörd əsas səbəbini araşdıracağıq və bu problemlərlə necə mübarizə aparacağımızı izah edəcəyik. Əgər baş ağrılarınızın səbəbini düzgün müəyyənləşdirə bilsəniz, bu narahatlıqdan xilas olmaq daha asan olacaq.
1. Stress və psixoloji gərginlik
Stress müasir həyatın ayrılmaz hissəsidir və baş ağrısının ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir. Gündəlik iş təzyiqi, ailə problemləri və şəxsi həyatda qarşılaşılan çətinliklər stress səviyyəsini artırır. Uzun müddətli stress beyində kimyəvi balansı pozaraq serotonin və dopamin kimi maddələrin səviyyəsini azaldır. Bu da baş ağrısını tətikləyir. Stressə bağlı yaranan gərginlik tipli baş ağrıları başın hər iki tərəfində sıxılma və təzyiq hissi ilə özünü göstərir.
Stressin idarə olunması baş ağrısının qarşısını almaq üçün əsas tədbirlərdən biridir. Meditasiya, yoqa və nəfəs alma məşqləri stresi azalda bilər. Eyni zamanda fiziki aktivlik, məsələn, müntəzəm idmanla məşğul olmaq bədəndə stress hormonlarının səviyyəsini azaldır. Sosial dəstək və yaxın insanlarla vaxt keçirmək də stressin təsirlərini minimuma endirir. İş yükünü azaltmaq, vaxtın düzgün idarə edilməsi və prioritetlərin müəyyən edilməsi gündəlik həyatda stressin azaldılmasında əhəmiyyətli rol oynayır.
Stresslə mübarizə üsulları fərdi olaraq dəyişə bilər. Lakin əsas məqsəd balans yaratmaq və stressi idarə etməkdir. Əgər stressin səbəb olduğu baş ağrıları davamlı hal alırsa mütəxəssisə müraciət etmək və psixoloji dəstək almaq tövsiyə olunur. Sağlam həyat tərzi və stress idarəetmə üsulları sayəsində bu növ baş ağrılarının tezliyini və şiddətini əhəmiyyətli dərəcədə azaltmaq mümkündür.
2. Susuzluq və elektrolit disbalanslığı
Bədəndə kifayət qədər suyun olmaması baş ağrısına səbəb ola bilən əsas faktorlardan biridir. İnsan orqanizmi düzgün fəaliyyət göstərə bilmək üçün gündəlik müəyyən miqdarda suya ehtiyac duyur. Susuzluq beynin maye tərkibini azaldır və qan axınını zəiflədir. Bu da baş ağrısını tətikləyir. Xüsusilə isti havalarda və ya fiziki aktivlik zamanı bədəndə maye itkisi daha çox olur. Elektrolitlərin, xüsusən natrium və kalium səviyyəsinin balanssızlığı da baş ağrısının yaranmasına səbəb olan əsas amillərdən biridir.
Gündəlik su qəbulunu artırmaq baş ağrısının qarşısını almaq üçün vacib addımlardan biridir. Orta hesabla bir insanın gündə 2-3 litr su içməsi tövsiyə olunur. İdman və ya fiziki fəaliyyət zamanı isə bu miqdar artırılmalıdır. Elektrolit balansını bərpa etmək üçün minerallarla zəngin olan qidalar və içkilərdən istifadə etmək tövsiyə edilir. Meyvələr, tərəvəzlər və təbii minerallı su içmək bu baxımdan çox faydalıdır.
Susuzluqdan qaynaqlanan baş ağrıları zamanı ilk yardım olaraq su içmək və bir müddət dincəlmək ağrının azalmasına kömək edir. Uzun müddət davam edən susuzluq baş ağrısına əlavə olaraq digər sağlamlıq problemlərinə də səbəb ola bilər. Buna görə də hər gün müntəzəm olaraq su içmək sağlamlıq üçün prioritet olmalıdır.
3. Yuxu pozğunluğu və yuxusuzluq
Yuxu bədən və beynin bərpa olunması üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Keyfiyyətsiz və ya qeyri-kafi yuxu isə baş ağrısının yaranmasına səbəb ola bilər. Yuxu zamanı beyin gündəlik yorğunluqdan və stressdən qurtularaq yenidən enerji toplamaq imkanı qazanır. Lakin, yuxunun miqdarında və ya keyfiyyətində hər hansı bir pozuntu baş ağrısına gətirib çıxara bilər. Xüsusilə yuxusuzluq vəziyyətində beyində serotonin və melatonin kimi kimyəvi maddələrin səviyyəsi azalır və bu baş ağrısına şərait yaradır.
Yuxu rejimini qorumaq üçün hər gün eyni saatda yatmağa və oyanmağa çalışmaq vacibdir. Yatağa getmədən əvvəl ekranlardan uzaq durmaq və sakitləşdirici məşğuliyyətlərlə vaxt keçirmək yuxunun keyfiyyətini artırır. Düzgün yataq mühiti yaratmaq da vacibdir: otağın temperaturu, rahat yataq və səs-küydən uzaq bir mühit yuxunun keyfiyyətini yüksəldir.
Uzunmüddətli yuxusuzluq səbəbindən yaranan baş ağrıları ciddi tibbi problemlərin xəbərçisi ola bilər. Buna görə də davamlı yuxusuzluq halında bir mütəxəssisə müraciət etmək tövsiyə edilir. Sağlam yuxu rejimi yalnız baş ağrısının qarşısını almaqla qalmır, eyni zamanda ümumi sağlamlıq və psixoloji balans üçün də vacibdir.
4. Tibbi problemlər və xroniki xəstəliklər
Baş ağrısının digər əsas səbəbləri arasında bəzi tibbi problemlər və xroniki xəstəliklər də yer alır. Miqren, sinusit, yüksək qan təzyiqi və hormonal dəyişikliklər bu ağrıların ən çox rast gəlinən səbəbləridir. Miqren baş ağrısı çox şiddətli olur və adətən işıq, səs və qoxuya həssaslıqla müşayiət olunur. Sinusit zamanı isə burun tıxanıqlığı və üz bölgəsində ağrı baş ağrısına əlavə olunur. Yüksək qan təzyiqi ilə bağlı baş ağrıları isə adətən başın arxa hissəsində daha çox hiss edilir.
Tibbi problemlərlə bağlı baş ağrılarını müalicə etmək üçün diaqnozun dəqiq qoyulması vacibdir. Bu cür ağrılarla qarşılaşdığınız zaman mütəxəssisə müraciət etmək və lazım gələrsə dərman müalicəsinə başlamaq lazımdır. Miqren kimi xroniki ağrılarda həyat tərzi dəyişiklikləri və xüsusi dərmanlar tətbiq olunmalıdır.
Sağlam qidalanma, müntəzəm idman və stressdən uzaq durmaq bu növ baş ağrılarının tezliyini azaltmaqda mühüm rol oynayır. Xroniki xəstəliklər səbəbindən yaranan baş ağrılarını tamamilə aradan qaldırmaq mümkün olmasa da onların təsirini minimuma endirmək mümkündür. Həkimlə əməkdaşlıq etmək və müalicə planına sadiq qalmaq bu baxımdan çox vacibdir.
