Dünya Yeni ilə qədəm qoyub. Bəzi ölkələrdə bu bayramda xüsusi yemək və çörəklər bişirilir ki, bu da ilin bərəkətli olmasının simvoludur.
"Unikal" dünyanın müxtəlif yerlərindən Yeni il gecəsi bişirilən yeməkləri diqqətinizə çatdırır:
- Hoppin' John, Amerika
Amerikanın cənub bölgələrində yalnız Yeni il ərəfəsində yeyilən Hoppin' John adlı yemək, pulun simvolu olan qaragözlü noxuddan və ya lobyadan və düyüdən hazırlanır. Yeməyin yeni ildə uğurlar gətirdiyinə inanılır. Qidanın tarixi və adı ilə bağlı müxtəlif şərhlər var; Bununla belə, güman edilir ki, hazırda bişirilən yeməyin kökləri Afrika və Qərbi Hindistana gedib çıxır və oradan da Şimali Amerikaya qullar tərəfindən gətirilib.
- 12 üzüm, İspaniya
İspaniyada insanlar ənənəvi olaraq Madridin Puerto del Sol şəhərindəki saat qülləsinin qarşısında toplaşan izdihamı göstərən canlı yayıma baxaraq Yeni ili qarşılayırlar. İspaniyada Yeni il gecəsi saat əqrəbləri 12-ni vuranda 12 üzüm yemək adətdir. Meydanda gözləyənlər və evlərindən seyr edənlər yeni ilə qədəm qoyarkən maraqlı bir ənənəni yaşadırlar: saatın əqrəbləri gecə yarısını vuranda saat zənginin hər zərbəsi üçün bir üzüm yeyirlər. Ənənə 20-ci əsrin əvvəllərində bol məhsula görə ölkənin cənubunda üzümçülər tərəfindən başlamış və bir çox ispandilli xalqlara yayılmışdır.
- Tamales, Meksika
Tamales, ət və pendir kimi ləzzətli qidalarla doldurulmuş və qarğıdalı və ya banan yarpaqlarına bükülmüş qarğıdalı xəmiri Meksikada demək olar ki, hər cür xüsusi günlərdə süfrələri bəzəyir. Bir çox ailələrdə qadınlar yüzlərlə kiçik bağlamalar hazırlamaq üçün bir araya toplaşır, hər kəs hazırlıq işlərini görür və onları dostlara, ailəyə və qonşulara paylayır.
- Oliebollen, Niderland
Bu qızardılmış yağ topları Niderlandda küçə satıcıları tərəfindən satılır və ənənəvi olaraq Yeni il ərəfəsində istehlak edilir. Bunlar lokmaya bənzər küftə kimidir; Qarağat və ya kişmiş ilə doldurulmuş bir top xəmir qızardılır və şəkər tozu ilə örtülür.
- Panettone çörəyi, İtaliya
Panettone Milad mövsümünə xas şirin çörək növüdür, İtaliyanın Milan şəhərindən Cənubi Avropa və Latın Amerikasına, oradan da Amerika və Avstraliyaya yayılır. Bəziləri onu şirin olduğuna görə “tort” kimi təsnif etsə də, mayalanma texnikası ilə hazırlandığından çörək kimi qəbul edilir. Klassik panetton yuvarlaqdır və hündürlüyü 15 sm-ə çatır. Xaricdə yüngül qabığı var, içərisində isə şişkin, süngərdir. Klassik reseptdə əsas ədviyyatlar şəkərli portağal, limon qabığı və kişmişdir. Bütün bu meyvələr fermentasiya zamanı xəmirlə birləşir və panettona heç nəyə bənzəməyən özünəməxsus ləzzət verir. Onu xüsusi edən xüsusiyyətlərdən biri də yavaş-yavaş hazırlanaraq günlərlə mayalanması, adətən günlər əvvəldən başlaması və bir çox reseptə görə 3 dəfə mayalanmasıdır.
- Soba əriştəsi, Yaponiya
Yaponiyada ailələr Yeni il ərəfəsində əvvəlki illə vidalaşmaq və yenisini qucaqlamaq üçün qarabaşaq soba əriştəsini istehlak edirlər. Ənənənin kökləri 17-ci əsrə gedib çıxır və uzun əriştə məhsuldarlığı və uzun ömrü simvollaşdırır. Mochitsuki adlanan başqa bir ənənədə ailələr və dostlar Miladdan bir gün əvvəl bir araya gələrək mochi düyü tortları hazırlayırlar. Şirin düyü yuyulur,, qaynadılır və hamar kütlə halına gələnə qədər döyülür.
- Kral tortu
Kral tortu ənənəsi saysız-hesabsız mədəniyyətlərdə özünü göstərir: məsələn, yunanlarda Vasilopita, fransızlarda isə gateau və ya galette des rois var. Meksikalılar Rosca de Reyes yeyərkən, bolqarlar banitsanın dadını çıxarırlar. Tort adətən Yeni il gecəsi gecə yarısı yeyilir. Tortun içində qızıl sikkə gizlədilir və onu tapan adamın ili bolluq və bərəkətlə dolu olacağına inanılır.
- Cotechino con lenticchie, İtaliya
İtalyanlar Yeni ili La Festa di San Silvestro ilə qarşılayır və ümumiyyətlə uğurlar gətirdiyinə inanılan ənənəvi cotechino con lenticchie (kolbasa və mərcimək) yeyərək qeyd edirlər. Yemək chiacchiere, bal və şəkər tozu ilə örtülmüş qızardılmış xəmir topları və ağ şərabın bir tərəfi ilə bitir.
- Turşu siyənək, Polşa və Skandinaviya
Gümüş siyənək balığı Polşa və Skandinaviyanın bir çox yerində bol olduğundan, bu ölkələrdə bolluq və bərəkətlə dolu Yeni il gətirəcəyi ümidi ilə gecə yarısı duzlu balıq yeyilir. Bəzi insanlar balıqlarını qaymaqlı sousla yeyərkən, bəziləri soğanla yeməyə üstünlük verir. Polşada xüsusi hazırlanmış turşu siyənək balığı olan Sledzie Marynowane 24 saat suda isladılmış bütün balıqları soğan, ətirli bibər, şəkər və ağ sirkə ilə qarışdıraraq hazırlanır.
- Kransekage, Danimarka və Norveç
Kransekage sözün əsl mənasında tort deməkdir; Tort qüllələri bir çox konsentrik tort üzüklərinin üst-üstə yığılması ilə tikilir və Danimarka və Norveçdə Yeni il ərəfəsində istehlak edilir. O, marzipandan hazırlanır və adətən ortada bir şüşə şərab qoyulur, bəzəklər, bayraqlar, krakerlər və s. bəzədilir.
Gülayə Mecid
