Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (ILO) 2024 dünya ölkələrinin məşğulluğu və sosial perspektivlər hesabatını yeniləyib. Hesabatda qlobal əmək gəliri payının 2019-2022-ci illər arasında 0,6 bənd azalaraq uzun müddətdir davam edən eniş tendensiyası davam etdiyi qeyd edilib.
Bundan başqa işçilərin də qlobal gəlir konteksində payının son 20 ildə əhəmiyyətli dərəcədə azaldığı ifadə edilib.
Hesabatda qeyd edilib ki, qlobal əmək gəlirlərinin payı 2004-cü ildən bu yana 1,6 bənd azalıb. Bu azalma isə cari ilədək gəlirlərində illik 2,4 trilyon dollarlıq kəsirə uyğun gəldiyi qeyd edilib.
Valyuta.az xəbər verir ki, hesabatda gəlirlərin azalmasının bərabərsizliyi artırdığını və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə doğru irəliləyişi əngəllədiyi qeyd olunub.
Hesabata görə, bu tendensiyaya aşağıdakı amillərin təsiri böyük olub:
COVID19 təsiri
Hesabatda COVID19 epidemiyasının qlobal işçi qüvvəsinin gəlir payının əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb olduğu və qlobal böhranların mövcud bərabərsizlikləri daha da pisləşdirdiyi vurğulanıb. Təqdim olunan açıqlamada qeyd olunub ki, COVID19 pandemiyası, xüsusən də kapital gəlirlərinin ən zənginlər arasında artan konsentrasiyası səbəbindən mövcud bərabərsizlikləri artırıb və ölkələr daxilində və ölkələr arasında bərabərsizliyin azaldılmasına yönəlmiş 10 Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə (SDGs) nail olmaq səylərini sarsıdıb.
Süni intellektin inkişaf riskinə diqqət
Hesabatda işçilərin hal-hazırda qlobal gəlirin yalnız 52,3 faizini aldığı, kapital gəlirinin isə qlobal gəlirin qalan hissəsini təşkil etdiyi və texnoloji tərəqqinin əmək gəlirlərinin payının azalmasında təsirli olduğu qeyd edilib. Hesabatda son aylarda süni intellektin sürətlənməsinin bərabərsizliyin daha da dərinləşməsi riski daşıdığı ifadə edilərək bildirilib ki, tarixi nümunələr davam edərsə, geniş bir miqyasda müvafiq sahələrdə daha güclü bir siyasət reaksiyası olmasa, məhsuldarlıq sahəsində son inkişaflar, xüsus ilə süni intellekt əmək gəlir payı üzərində daha da aşağı istiqamətli təzyiq yaradacaq. Bundan başqa hesabatda gənclərin məşğulluq, təhsil və təlimlərdə iştirak etməməsi ilə bağlı davam edən problemə də diqqət çəkilərək, belə şəxslərin say nisbətinin 2015-ci ildəki 21,3 faizdən 2024-cü ildə 20,4 faizə endiyi bildirilib.
“Tədbir görülməlidir” çağırışı
BƏT-in Baş Direktorunun müavini Celeste Drake mövzu ilə bağlı qiymətləndirməsində ölkələrin əmək gəlirlərinin payının azalması riskinə qarşı tədbir görməli olduqlarını ifadə edib. O bildirib ki, inklüziv artımı təmin etmək və hamı üçün davamlı inkişaf yolunu qurmaq üçün, birləşmək azadlığı, kollektiv sövdələşmə və effektiv əmək idarəçiliyi vacibdir. BƏT rəsmisinin sözlərinə görə, bütün ölkələrin iqtisadi faydaların ədalətli bölüşdürülməsini təşviq edən siyasətlərə ehtiyacı var.
Davud
