“Cəmiyyətin hərtərəfli inkişafında həlledici faktora çevrilən təhsil XXI əsrin mühüm reallıqlarını özündə təcəssüm etdirir. Əsasını Ümummilli Lider Heydər Əliyevin qoyduğu təhsil islahatları bu gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Yeni tədris ilinə hazırlıq çox mühüm məsələdir və hər il təhsil sahəsində dəyişikliklər və yeniliklər tətbiq olunur”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov deyib.
O bildirib ki, 2024-cü ildə Azərbaycan təhsilindən gözləntiləri və təhsil sistemindəki əsas dəyişiklikləri aşağıdakı kimi ümumiləşdirə bilərik:
1.Təhsil Keyfiyyətinin Artırılması: Təhsilin keyfiyyətini artırmaq məqsədilə müxtəlif yeniliklər və islahatlar həyata keçirilməsi gözlənilir. Müasir tədris metodlarının tətbiqi, müəllimlərin peşəkar inkişafı və tədris materiallarının yenilənməsi bu sahədə əsas prioritetlərdən biridir.
2. Rəqəmsal Təhsil: Rəqəmsal texnologiyaların təhsildə daha geniş tətbiqi nəzərdə tutulur. Onlayn resurslar, e-təhsil platformaları və interaktiv dərs proqramları bu il də ön planda olacaq.
3. Şagirdlərin Sosial və Emosional İnkişafı: Şagirdlərin yalnız akademik biliklərlə deyil, həm də sosial və emosional bacarıqlarla təmin edilməsi məqsədilə xüsusi proqramların tətbiqi gözlənilir.
Ötən tədris ilində də Dövlət Strategiyasında təhsil sisteminin inkişafını şərtləndirən 5 mühüm istiqamət üzrə bir sıra mühüm hədəflərə çatmaq yönündə ciddi addımlar atılıb. Təhsilin əhatəliliyi, bərabər imkanlar, şəffaflıq, səmərəlilik 2023-2024-cü tədris ilinin əsas keyfiyyət göstəriciləridir.
Dəyişikliklər və yeniliklər:
1. Müəllimlərin Təkmilləşdirilməsi: Müəllimlərin mütəmadi olaraq peşəkar inkişafı üçün yeni təlimlər, seminarlar və sertifikatlaşdırma proqramları həyata keçiriləcək.
2. Tədris Planlarının Yenilənməsi: Dərsliklər və tədris planlarının müasir tələblərə uyğunlaşdırılması, müasir elmi və texnoloji inkişafların təhsilə inteqrasiyası əsas hədəflərdəndir.
3. Təhsil İnfrastrukturunun Təkmilləşdirilməsi: Məktəb binalarının təmiri, yeni məktəb binalarının inşası və təhsil infrastrukturu ilə bağlı digər yeniliklər planlaşdırılır.
Problemlər:
1.Müəllim Kadrlarının Yetərsizliyi: Bəzi bölgələrdə mütəxəssis müəllimlərin çatışmazlığı davam edir, bu isə təhsilin keyfiyyətinə mənfi təsir edə bilər.
2. Maliyyə Problemləri: Təhsil sahəsində maliyyə çatışmazlığı bəzi bölgələrdə məktəb infrastrukturu və dərs materiallarının keyfiyyətinə təsir edir.
3. Tədris Metodlarının müasir mələblərə cavab verməməsi: Bəzi məktəblərdə hələ də köhnə tədris metodları istifadə olunur, bu isə şagirdlərin müasir bilik və bacarıqları əldə etməsinə mane ola bilər.
Bu məsələlərin həllinə yönəlmiş addımların atılması və təhsil sahəsində davamlı islahatların aparılması təhsilin inkişafını təmin edəcək və şagirdlərin daha yaxşı şəraitdə təhsil almasını təmin edəcək.
2024-cü ildə Azərbaycan təhsilindən gözləntilər:
1.Təhsil Keyfiyyətinin Artırılması
o müəllimlərin təkmilləşdirilməsi: 2024-cü ildə müəllimlərin ixtisasartırma proqramlarına daha çox sərmayə qoyulması nəzərdə tutulur. 2023-cü ildən başlayaraq, hər il müəllimlər üçün əlavə 20% ixtisasartırma təlimləri təşkil olunub.
Dərsliklərin yenilənməsi: Tədris proqramlarının müasir tələblərə uyğunlaşdırılması məqsədilə dərsliklərin və tədris materiallarının yenilənməsi üzərində işlər davam edir. 2023-cü ildən etibarən, hər il tədris materialları üzrə yenilənmiş dərsliklərin sayı 10% artıb.
2. Rəqəmsal Təhsil: Onlayn Resursların İstifadəsi: Rəqəmsal təhsilin genişləndirilməsi məqsədilə 2024-cü ildə ölkə üzrə hər il 15% artım nəzərdə tutulur. 2023-cü ildə təhsil sahəsində rəqəmsal resursların istifadəsi 25% artmışdır.
E-Təhsil Platformaları: Təhsil Nazirliyi tərəfindən 2024-cü ildə yeni e-təhsil platformalarının istifadəyə verilməsi planlaşdırılır. 2023-cü ildən etibarən, e-təhsil platformalarının sayı 30% artmışdır.
3. Şagirdlərin Sosial və Emosional İnkişafı
Sosial Dəstək Proqramları: 2024-cü ildən etibarən şagirdlərin sosial və emosional inkişafını dəstəkləyən proqramların sayı 20% artacaq. 2023-cü ildən etibarən, belə proqramların sayı 15% artmışdır.
Təhsil Sistemindəki Dəyişikliklər və Yeniliklər
1. Müəllimlərin Təkmilləşdirilməsi
o İxtisasartırma Təlimləri: 2024-cü ildə müəllimlərin ixtisasartırma proqramlarına sərmayə qoyuluşunun artırılması gözlənilir. 2023-cü ildən müəllimlərin 50%-dən çoxu ixtisasartırma proqramlarına cəlb edilib.
2. Tədris Planlarının Yenilənməsi
o Müasir Tədris Yanaşmaları: Tədris planlarının müasir tələblərə uyğunlaşdırılması üçün hər il tədris planları üzərində işlərin 10% artacağı gözlənilir. 2023-cü ildən bəri, müasir tədris metodlarına keçid 20% artmışdır.
o Yeni Dərsliklərin Buraxılması: 2024-cü ildə yeni dərsliklərin buraxılmasının 15% artacağı gözlənilir. 2023-cü ildən bəri, yeni dərsliklərin sayı 10% artmışdır.
3. Təhsil İnfrastrukturunun Təkmilləşdirilməsi
o Məktəb İnfrastrukturunun Təmir və İnşası: 2024-cü ildə təhsil infrastrukturuna ayrılan vəsaitlərin 20% artırılması planlaşdırılır. 2023-cü ildən etibarən, məktəb binalarının təmiri və yeni məktəb binalarının inşası 25% artmışdır.
o Təchizat və Avadanlıqlar: Təhsil müəssisələrinin təchizat və avadanlıqlarının təkmilləşdirilməsi üzrə sərmayənin 15% artacağı gözlənilir.
Hələ də Həllini Tapmayan Problemlər
1. Müəllim Kadrlarının Yetərsizliyi
o Kadr Çatışmazlığı: Bəzi bölgələrdə müəllimlərin çatışmazlığı 20% səviyyəsində qalır. 2023-cü ildə, xüsusən ucqar bölgələrdə ixtisaslı müəllimlərin çatışmazlığı 15% artmışdır.
2. Maliyyə Problemləri Büdcə Ayrılması: Təhsil sektoru üçün ayrılan büdcənin artımı illik 10% ətrafında qalır. 2023-cü ildən bəri, təhsil sahəsindəki maliyyə çatışmazlığı 5% artmışdır.
3.Tədris Metodlarının Köhnəlməsi, Tədris Metodlarının Təkmilləşdirilməsi: Köhnə tədris metodlarının müasir yanaşmalarla əvəzlənməsi prosesinin sürəti illik 8% artmışdır. Lakin, bəzi məktəblərdə köhnə metodların istifadəsi hələ də 30% səviyyəsindədir.
Bu statistik göstəricilər və faktlar, 2024-cü il üçün Azərbaycan təhsil sistemindəki əsas tendensiyaları və problemləri əks etdirir. Təhsil sahəsindəki islahatlar və yeniliklərin effektiv tətbiqi, müasir təhsil tələblərinə uyğunlaşmanı təmin edəcəkdir”.
