6.3.2. fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi
Fikir, söz və məlumat azadlığı, habelə plüralizmin inkişaf etdirilməsi, demokratik cəmiyyətlərin əsas tərkib hissələrindən biridir. Bu anlayışlar bir-birinə sıx bağlıdır və onların mövcudluğu və qorunması azad və ədalətli cəmiyyətin əsas şərtlərindən hesab olunur.
Azərbaycanda mətbuat azadlığı insanların öz fikirlərini sərbəst ifadə etməsinə və məlumatlara geniş şəkildə çıxış əldə etməsinə imkan verən demokratik hüquqlardan biridir.
Bakıvaxtı.az məlumat verir ki, mətbuat azadlığı cəmiyyətin düzgün məlumatlandırılmasını, ictimaiyyətin maraqlarına xidmət edən xəbərlərin yayılmasını hədəfləyir.
Qulu Məhərrəmli: Azərbaycanda mətbuat azadlığı konsepsiyası ən yüksək səviyyədə reallaşır
Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a açıqlama verən Bakı Dövlət Universitetinin kafedra müdiri, professor Qulu Məhərrəmli bildirib ki, Azərbaycanda mətbuat azadlığı həm qanunvericilik aktları, həm də beynəlxalq hüquq normaları ilə tənzimlənir:
"Fikir azadlığı hər bir fərdin öz düşüncələrini sərbəst şəkildə ifadə etmə hüququdur. Bu hüquq insanlara öz inanclarını, dəyərlərini və mövqelərini açıq şəkildə bildirmək imkanı verir. Fikir azadlığı, eyni zamanda, insanların mübahisəli və ya fərqli düşüncələri sərbəst şəkildə müzakirə etməsinə şərait yaradır. Bu azadlıq fərdlərə özlərini inkişaf etdirmək, yeni biliklər öyrənmək və cəmiyyətə təsir göstərmək imkanını verir”.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycanda mətbuat azadlığı demokratik cəmiyyət quruculuğunun və şəffaf idarəetmənin vacib elementlərindən biridir. Müsahibimiz bildirib ki, bu hüquq insanların öz fikirlərini sərbəst ifadə etmələrini, ictimai maraqlar baxımından əhəmiyyətli olan məlumatların yayılmasını və jurnalistlərin müstəqil fəaliyyət göstərmələrini təmin edir.
Mətbuat azadlığı konsepti informasiya əldə etmək, məlumatları yaymaq və ictimai nəzarətin effektivliyini artırmaq üçün zəruri olan bir əsas hüquq kimi tərif olunur:
“Azərbaycanda mətbuat azadlığı konsepsiyası ən yüksək səviyyədə reallaşır. Bu da ölkəmizin siyasi, iqtisadi və sosial xüsusiyyətlərindən irəli gəlir".
Q.Məhərrəmli qeyd edib ki, son illərdə internet və rəqəmsal medianın inkişafı mətbuat azadlığının genişlənməsinə yeni imkanlar yaratmışdır:
"Sosial media platformaları və onlayn xəbər portalları vasitəsilə jurnalistlər və vətəndaşlar öz fikirlərini daha geniş auditoriyaya çatdırmaq imkanı əldə ediblər. Azərbaycanda da bu tendensiya müşahidə olunur, xüsusən sosial media üzərindən məlumatların yayılması sürətlə artmaqdadır. Bu platformalar ideyaların sərbəst şəkildə müzakirəsinə şərait yaradır".
Professor bildirib ki, mətbuat azadlığı Azərbaycanda demokratik inkişafın əsas təməl daşıdır:
"Hər bir vətəndaşın doğru məlumat əldə etmək, fikir və ideyalarını sərbəst şəkildə yaymaq hüququ qorunur. Bu prinsiplər əsasında, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən media qurumları hər hansı senzura və təzyiq olmadan ictimai məsələlərin işıqlandırılmasında mühüm rol oynayırlar. İnformasiya sahəsində fəaliyyət göstərən bütün jurnalistlər qanun çərçivəsində tam müstəqil fəaliyyət göstərir. Bu da onu göstərir ki, ölkəmizdə media plüralizmi genişlənməkdədir".
Rüstəm Əzimzadə: Ölkəmizdə jurnalistlərin və media qurumlarının müstəqilliyinə hörmətlə yanaşılır
Hüquqşünas Rüstəm Əzimzadə isə Bakıvaxtı.az-a məsələnin hüquqi mahiyyətindən söz açıb:
"Azərbaycanda mətbuat azadlığının təmin olunması üçün möhkəm hüquqi baza mövcuddur. Konstitusiyanın 47-ci maddəsi fikir və ifadə azadlığını, 50-ci maddəsi isə informasiya almaq və yaymaq hüququnu qoruyur. Eyni zamanda, qəbul edilmiş "Media haqqında" qanun da mətbuatın hüquqi tənzimlənməsində mühüm rol oynayır. Bu qanun çərçivəsində, hər hansı bir senzura və ya təzyiq olmadan kütləvi informasiya vasitələri sərbəst şəkildə fəaliyyət göstərməlidir. Azərbaycan həmçinin İnsan Hüquqları üzrə Avropa Konvensiyasına qoşulub. Bu hüquqi baza Azərbaycanda mətbuatın azad şəkildə fəaliyyət göstərməsi üçün şərait yaradır”.
Müsahibimiz qeyd edib ki, qanunvericilikdə senzura və digər məhdudiyyətlərə qarşı ciddi müddəalar var. Mətbuatın asılı olmadan, müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərməsi üçün zəruri olan hüquqlar qorunur. Jurnalistlər heç bir təzyiq və məhdudiyyətlə üzləşmədən, sərbəst şəkildə öz işlərini görə bilirlər.
Rüstəm Əzimzadə Azərbaycanda mətbuat azadlığının gələcək inkişafı üçün dövlət tərəfindən həyata keçirilən siyasətin media azadlığının genişləndirilməsi üçün zəruri mexanizmləri təmin etdiyini diqqətə çatdırıb:
"Ölkəmizdə mətbuatın fəaliyyətini dəstəkləyən qanunlar qəbul edilir, jurnalistlərin və media qurumlarının müstəqilliyinə hörmətlə yanaşılır. Media sahəsində islahatlar və plüralist mühitin qorunması, Azərbaycanda mətbuat azadlığının daha da möhkəmlənməsinə kömək edir. Bundan əlavə, Azərbaycanda media təhsilinin inkişaf etdirilməsi və jurnalistlərin peşəkarlığının artırılması, mətbuatın daha effektiv fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradır. Ölkədə həm ənənəvi media, həm də rəqəmsal platformalar vasitəsilə heç bir məhdudiyyət olmadan sərbəst və açıq jurnalistika ənənələri inkişaf etdirilir. Bu da cəmiyyətin demokratikləşməsinə, plüralizmin güclənməsinə və vətəndaşların daha məlumatlı olmasına şərait yaradır".
Əli Hüseynov
Yazı Medianın İnkişafı Agentliyininmaliyyə dəstəyilə hazırlanıb
