Təhsilekspertibeləbirqərarınverilməsininüstünlüyündəndanışdı;hərbimütəxəssisisə“Ermənistanlasülhmüqaviləsiimzalandıqdansonra”deyir…
Azərbaycandaalitəhsilalmayangənclərinəsgərlikmüddəti1il6ay,alitəhsillilərinkiisə1ildir.Ancaqmagistrtəhsilialanoğlanlarınəsgərlikmüddətindəheçbirfərqyoxdur,yənionlarda1iləsgərixidmətkeçirlər.
Bəziləribunuədalətsizhesabedir.
Yaxıngələcəkdəmagistrlərinəsgərlikmüddətininazaldılmasımümkündürmü?
TəhsilüzrəekspertKamranƏsədovbildiribki,magistraturadərəcəsialanşəxslərinəsgərlikmüddətininazaldılmasıməsələsicəmiyyətvətəhsilsahəsindəbirsıramüsbətvəmənfidəyişikliklərəsəbəbolabilər.O,mövzuiləbağlıbirneçəəsasməqamıqeydedib:“Əgərmagistraturadərəcəsialanşəxslərüçünəsgərlikmüddətiazaldılarsa,dahaçoxgəncmagistraturatəhsilinəmaraqgöstərəbilər.Budaalitəhsilinikincimərhələsinə(magistratura)tələbənincəlbolunmasınıartırabilər.Nəticədəölkədədahaçoxixtisaslaşmışkadryetişdirilərvətəhsilinkeyfiyyətiyüksələbilər.
Magistraturatəhsilialanşəxslərinişbazarındadahayaxşımövqeyəsahibolmasınəzərəalınaraq,onlarınəsgərlikmüddətininazaldılması,buşəxslərindahatezişbazarınadaxilolmasınavətəhsilsahəsindəməhsuldarlığınartırılmasınaköməkedəbilər.Bu,yüksəkixtisaslıkadrlarınsayınıartıraraqölkəiqtisadiyyatınamüsbəttəsirgöstərəbilər”.
Qərarınqəbulediləcəyitəqdirdəyaranabiləcəkproblemlərvəmənfitəsirlərdəndədanışanekspertbaşverəcəkpotensialproblemləri4qrupabölüb:“Əgərmagistraturatəhsilinəqəbulolunduqdaəsgərlikmüddətiazaldılarsa,bəzişəxslərbufürsətdənyalnızəsgərlikdənyayınmaqüçünistifadəedəbilər.Bu,təhsilsistemindəsünibirartıma,yənitələbələrinsayınıntəhsilinkeyfiyyətinənisbətdəqeyri-mütənasibliyəsəbəbolabilər.Nəticədə,universitetlərdəmagistraturaproqramlarınıntədriskeyfiyyətiaşağıdüşəbilər.
İkincisi,magistraturayadaxilolantələbəsayınınartmasıuniversitetlərintədrisresurslarına,professor-müəllimheyətinə,tədqiqatlaboratoriyalarınavədigərtəhsilinfrastrukturunaəlavətəzyiqgöstərəbilər.Universitetlərintəhsilverməimkanlarınınvəresurslarınınməhdudolduğunəzərəalınarsa,bu,təhsilmüəssisələrinindahaaşağıkeyfiyyətlətəhsilverməsinəsəbəbolabilər.Üçüncüsü,əgərmagistrtəhsilialanlarınəsgərlikmüddətiazaldılarsa,bu,hərbixidmətinicrasıbaxımındanbərabərsizliyəsəbəbolabilər.Alitəhsilalmayanvəyabakalavrtəhsilialanşəxslərləmüqayisədəmagistrdərəcəsiolanlarınazmüddətdəhərbixidmətgöstərməsibəzigənclərarasındanarazılıqvəədalətsizlikhissiyaradabilər.Nəhayət,əsgərlikmüddətininazaldılmasıməqsədiləmagistraturayaqəbulolunanşəxslərtəhsilinkeyfiyyətinəvədərinliyinədiqqətyetirməyəbilər.Bu,magistraturadərəcəsininelmidəyərininazalmasınavəişbazarındabelədərəcələrinprestijinindüşməsinəsəbəbolabilər”.
KamranƏsədovvəziyyətitənzimləməküçünçıxışyollarıdairəlisürüb.Oqeydedibki,əgərseçiciazaldılmasistemi,imtahanvəmüsahibəprosesiningücləndirilməsi,habeləəsgərliklətəhsilproqramıuyğunlaşarsa,yaranabiləcəkproblemlərinqarşısınıalmaqmümkünolacaq:“Seçiciazaldılmasistemi:Əsgərlikmüddətininazaldılmasıyalnızmüəyyənsahələrvəproqramlarüzrəmagistraturatəhsilialanlaratətbiqediləbilər.Məsələn,mühəndislik,elmitədqiqatlarvətəhsilsahəsindəolanproqramlarüçünbugüzəştlərtətbiqediləbilər.
İmtahanvəmüsahibəprosesiningücləndirilməsi:Magistraturaqəbulprosesindətələblərinsərtləşdirilməsivətələbələrinəslelmimaraqlarınıyoxlayanimtahanlarvəmüsahibələrinkeçirilməsitəhsilinkeyfiyyətininqorunmasınaköməkedəbilər.
Əsgərliklətəhsilproqramlarınınuyğunlaşdırılması:Əsgərlikdənyayınmaqistəyənlərüçüntəhsilsahəsindəgüzəştlərtəqdimetməkəvəzinə,magistraturavəhərbixidmətinuyğunlaşdırılmasıyollarıaraşdırılabilər.Məsələn,tələbələrinhərbixidmətzamanıoxumağavəyaelmi-tədqiqatişlərinidavametdirməyəimkanyaradacaqproqramlartərtibediləbilər”.
“Beləliklə,düşünürəmki,magistrlərinəsgərlikmüddətininazaldılmasıpotensialolaraqtəhsilsahəsindəbirçoxmüsbətvəmənfidəyişikliklərəsəbəbolabilər.Əgərbuaddımatılarsa,düzgünsiyasətvəqaydalarlabuprosesintəhsiləvəhərbixidmətətəsiribalanslaşdırılmalıdır.Təklifolunantədbirlərbuməsələninmüxtəlifaspektlərininəzərəalmaqla,ədalətlivəeffektivbirhəllyolutəminedəbilər”,–deyəoqeydedib.
HərbiekspertƏdalətVerdiyevbildiribki,hazırdaölkədəmüddətlihərbixidmətkeçənhərbiqulluqçularınmüddətxidmətininazaldılmasımüzakirəedilmir:“Magistrləbakalavrtəhsiliolanlarahərbixidmətmüddətindəfərqqoyulmasımümkündür.Ammaümumilikdəçağırışçılarüçünnəxidmətmüddətininartırılması,nədəbumüddətinazaldılmasımüzakirəmövzusudeyil.BizimətrafımızdabaşverənçoxsaylımünaqişələrfonundaErmənistanıntəxribatlardanəlçəkmədiyivəüzərinəgötürdüyüöhdəlikləriyerinəyetirmədiyitəqdirdə,Azərbaycanictimaiyyətininxidmətmüddətininazaldılmasıiləbağlıetdiyimüzakirələrtamamiləyanlışdır”.
Hərbiekspertonudaqeydedibki,bucüraddımlargələcəkdəətrafımızdakımünaqişələrbaşaçatdıqdaatılabilər:“Ermənistanlasülhmüqaviləsiimzalandıqdan,təhdidləraradanqalxdıqdan,sərhədlərindelimitasiyasıvədemarkasiyasıprosesibaşaçatdıqdansonrabuməsələlərimüzakirəedəbilərik.Lakinindidənbuməsələlərimüzakirəetməkkifayətqədərtezdir”./Modern.az
