Hollandiyalı elm adamları tərəfindən əldə edilən yeni məlumatlar gecələr gec yatan insanların səhərlər tez oyananlara nisbətən 2-ci tip diabetə tutulma ehtimalının təxminən 50% daha çox olduğunu göstərir. Bu barədə “The New York Post”da dərc olunan məqalədə deyilir.
2-ci tip diabet insulin hormonuna qarşı müqavimətlə xarakterizə olunan xroniki metabolik bir xəstəlikdir. Gecələr gec yatanlar gec oyanmağa üstünlük verirlər. Bu davranış tütün və alkoqoldan istifadə etmək, həmçinin gec yemək ehtimalı ilə əlaqələndirilir. Hollandiyanın Leyden Universitetinin Tibb Mərkəzi araşdırıb ki, bu, onları piylənmə və 2-ci tip diabet riski altına qoyur.
"Gec bir xronotipin yüksək bədən kütləsi indeksi ilə əlaqəli olduğu məlumdur, baxmayaraq ki, bunun necə əlaqəli olduğu hələ ki aydın deyil”, -deyə mərkəzin elmi qrupunun rəhbəri Jeroen van der Velde bildirib.
Van der Veldenin komandası 5000-dən çox insanda yuxu vaxtı, diabet və bədən yağının paylanması arasındakı əlaqəni araşdırıb. Əksəriyyəti təxminən 55 yaşında olan könüllülər tipik oyanma və yatmaq vaxtlarını təsvir ediblər.
Təcrübə iştirakçıları üç qrupa bölünüblər - ən erkən yatmaq vaxtı olan iştirakçıların 20%-i, gecə “bayquşları” (ən gec yatmaq vaxtı olan iştirakçıların 20%-i) və ara xronotipli insanlar (qalan 60%). Təcrübə təxminən 7 il davam edib və bu müddət ərzində 225 nəfərə 2-ci tip şəkərli diabet diaqnozu qoyulub. Yaş, cins, təhsil, ümumi bədən yağını və fiziki fəaliyyət, pəhriz və spirt istehlakı kimi həyat tərzi faktorlarını tənzimlədikdən sonra tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, gec xronotipləri olan iştirakçıların erkən xronotipləri və aralıq xrontipləri olanlara nisbətən diabet inkişaf riski 46% daha yüksəkdir.
"Nəticələr göstərir ki, gec xronotipləri olan insanlarda diabet riskinin artması yalnız həyat tərzi ilə izah edilə bilməz. Ehtimal ki, “bayquşların” sirkadiyalı ritmi və ya bioloji saatı uyğun gəlmir”, -deyə Jeroen van der Velde bildirib. Tədqiqatçılar həmçinin belə insanların ara xronotiplər və larklara nisbətən daha yüksək bədən kütləsi indeksinə, daha böyük bel çevrəsinə və daha yüksək qaraciyər yağ tərkibinə malik olduğunu müəyyən ediblər.
"Növbəti addım gecə ec yatmağa vərdiş edənlərin həyat tərzini dəyişdirdikləri təqdirdə metabolik sağlamlığının yaxşılaşdığını öyrənməkdir", -van der Velde əlavə edib. Məsələn, yemək vaxtı həzm və maddələr mübadiləsinə təsir göstərə biləcəyi üçün axşam saat 6-da yeməyi dayandırmaq lazımdır.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
