Arxeoloqlar tərəfindən deşifrə edilən mixi yazılı Babil lövhəsi və dünyanın ən qədim xəritəsi olan İmaqo Mundi "Yaradılış Tanrısı" Marduk və əfsanəvi canlılar haqqında məlumat ehtiva edir.
Eramızdan əvvəl 1894-cü ildə Mesopotamiyada əsası qoyulan, mərkəzi İraqın bugünkü El Hilla qəsəbəsində yerləşən, Şumer və Akkad torpaqlarını əhatə edən Babil İmperiyası eramızdan əvvəl 539-cu ildə dağılaraq bir çox tarixi əsəri geridə qoyub. Bu əsərlərdən ən önəmlisi 1882-ci ildə məşhur arxeoloq Hörmüz Rassam tərəfindən qədim Babilin Sippar şəhərində aşkar edilmiş və hazırda İngiltərədəki Britaniya Muzeyində saxlanılan “İmaqo Mundi” adlı gil lövhədir. Britaniya Muzeyinin arxeoloqları illərlə apardıqları iş nəticəsində dünyanın ən qədim xəritəsi olduğu düşünülən İmaqo Mundinin 3000 illik sirlərini açmağa nail olublar. Qiymətsiz Babil planşetində mixi yazı ilə yazılmış mətn fraqmentləri olan dairəvi xəritə, paz şəkilli simvollardan istifadə edən və dünyanın yaradılmasını təsvir edən qədim yazı sistemi var.
Xəritədə Mesopotamiyanı sənədləşdirən iki dairə var idi və onlar babillilərin vahid millət olduqlarına inandıqlarını göstərmək üçün “Acı çay” kimi etiketlənmişdilər.
Planşet Babilin "Yaradılış Tanrısı" olan Marduk və əqrəb adam və şir başlı quş Anzu kimi mifoloji varlıqlara inandığını təsdiqləsə də, xəritənin aşağı orta hissəsində Mesopotamiya və onu əhatə edən iki dairə var. Britaniya Muzeyinin eksperti Dr. İrvinq Finkel “Daily Mail”ə açıqlamasında “Qoşa üzük çox vacibdir, çünki onun üzərində “acı çay” deyən mixi yazı var və bu suyun dünyanı əhatə etdiyi düşünülür”. "İnsanların yaşadığı və öldüyü məlum olan bütün dünya bu dairəvi diaqramda ümumiləşdirilmişdir" dedi. Lövhədə Qədim Mesopotamiyanı şimaldan cənuba kəsən və Acı çayı birləşdirən Fərat çayının da qeyd edildiyi bildirilib. Məlumat verilib ki, xəritədə dairənin kənarındakı üçbucaqlar dağları və babillilərin günəşin orada yoxa çıxması inancını əks etdirir.
Dairənin kənarındakı üçbucaqlar dağları və günəşin orada yox olmasına Babil inancını ifadə edirdi.
Eramızdan əvvəl 7-ci əsrə aid Babil Dünya Xəritəsi “İmaqo Mundi” Babil İmperiyasının memarlıq, mədəniyyət, riyaziyyat və erkən elmi nailiyyətlərdə qlobal lider olduğu bir vaxtda hazırlanmışdır. Riyaziyyat üçün qabaqcıl say sistemi yaratmaqla tanınan Babil alimləri Yupiteri izləmək üçün həndəsədən istifadə də daxil olmaqla planetlərin funksional nəzəriyyəsini ilk dəfə irəli sürmüşlər.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az
