Müstəqil mətbuat və biz...

Azərbaycanda müstəqil mətbuatın təzyiq altında olması, ölkədəki demokratik prinsiplərin və şəffaflığın qorunması baxımından ciddi bir problemdir. Son dövrlərdə bu vəziyyət daha da pisləşib və müstəqil jurnalistlər üzərində müxtəlif növ təzyiqlər artırılıb.

Bu günlərdə nazirliklərdən birinin adi bir xəbərə verdiyi cavab vəziyyətin nə qədər biabırçı olduğunu göstərdi.

Nazirlik, baş vermiş problemi araşdırmaq əvəzinə, redaksiyanın Reyestrdən keçməməsini əsas gətirməklə təzyiq göstərmək yolunu seçdi.

Bu yanaşma, müstəqil mətbuatın qarşısında daha çox əngəl yaradaraq, onların fəaliyyətini çətinləşdirir. Bu təzyiqlər, müstəqil media orqanlarının öz funksiyalarını effektiv şəkildə yerinə yetirmələrinə mane olur.

Müstəqil jurnalistlər tez-tez dövlət qurumlarının təzyiqləri ilə üzləşirlər. Bu təzyiqlər arasında hüquqi maneələr, maliyyə çətinlikləri və ictimai təzyiqlər yer alır. Dövlət qurumları, müstəqil mətbuatın fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq üçün müxtəlif hüquqi vasitələrdən istifadə edir.

Məsələn, Reyestrdən qeydə alınmama təzyiqi, müstəqil media orqanlarının fəaliyyətini qanuni şəkildə əngəlləmək məqsədini güdür. Bu yanaşma, jurnalistlərin və media qurumlarının fəaliyyətini çətinləşdirir, çünki qanuni çətinliklər müstəqil mətbuatın fəaliyyətini əngəlləyir.

Maliyyə məhdudiyyətləri də müstəqil mətbuatın qarşısında əngəllər yaradır. Müstəqil media orqanları, fəaliyyətlərini davam etdirmək üçün kifayət qədər maliyyə dəstəyi ala bilmir. Tətbiq olunan iqtisadi təzyiqlər, reklamsızlıq və maliyyə məhdudiyyətləri, müstəqil mətbuatın fəaliyyətini çətinləşdirir. Maliyyə çatışmazlığı, müstəqil media orqanlarının xəbərləri geniş şəkildə araşdırması və yayımlamasını məhdudlaşdırır. Bununla yanaşı, maliyyə çatışmazlığı səbəbindən müstəqil media orqanları kifayət qədər resursa malik olmur. Bu, onların tədqiqat və xəbər toplama qabiliyyətini mənfi təsir göstərir.

Siyasi təzyiqlər də müstəqil mətbuatın qarşısında ciddi çətinliklər yaradır. Dövlət və digər güclü qurumlar, müstəqil mətbuata qarşı siyasi təzyiqləri artıraraq, onları idarə etməyə və informasiya yayımını manipulyasiya etməyə çalışır. Bu vəziyyət, mətbuatın müstəqilliyini əngəlləyir və siyasi maraqların təmin edilməsi üçün müstəqil jurnalistlərin fəaliyyəti məhdudlaşdırılır. Həmçinin, ictimai şəraitin yaradılması, müstəqil jurnalistlərin qarşısında əngəllər yaradır və cəmiyyətin informasiya əldə etmə hüququnu məhdudlaşdırır.

Bu təzyiqlərin nəticələri həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyədə müstəqil mətbuatın vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Müstəqil mətbuatın fəaliyyətinin məhdudlaşdırılması, demokratik inkişafı əngəlləyir və korrupsiya ilə mübarizəni zəiflədir. Eyni zamanda, müstəqil mətbuatın qarşısında qoyulan maneələr, jurnalistlərin hüquqlarını pozur və onların təhlükəsizliyini təhdid edir. Bu vəziyyət, ölkənin beynəlxalq nüfuzuna da zərər verə bilər.

Media İnkişafı Agentliyi (MEDİA) bu vəziyyətdə xüsusi rol oynayır. MEDİA-nın fəaliyyəti, müstəqil mətbuatın inkişafını çətinləşdirir və məmurların müstəqil mətbuata təzyiqləri davam etdirməsinə kömək edir. MEDİA-nın fəaliyyətində şəffaflığın artırılması və demokratik prinsiplərə uyğun şəkildə islahatların aparılması vacibdir. Şəffaflıq, müstəqil mətbuatın fəaliyyətini daha da asanlaşdıracaq və təzyiqlərin qarşısını almağa kömək edəcək.

Müstəqil mətbuatın dəstəklənməsi üçün qanuni dəstək və maliyyə resurslarının təmin edilməsi vacibdir. Dövlət və qeyri-dövlət sektoru müstəqil mətbuatın inkişafını dəstəkləmək üçün resurs ayrılmalıdır. Eyni zamanda, cəmiyyətin müstəqil mətbuatın rolunu və əhəmiyyətini başa düşməsi üçün maarifləndirmə kampaniyaları keçirilməlidir. Bu, müstəqil mətbuatın dəstəklənməsi və təzyiqlərə qarşı mübarizə aparılması üçün geniş dəstək təmin edəcəkdir.

Sonuç olaraq, müstəqil mətbuatın qarşısında yaranan çətinliklər, demokratik prinsiplərin və şəffaflığın təmin edilməsi baxımından ciddi bir problemlə qarşı-qarşıyadır. Müstəqil jurnalistlərin qarşısındakı təzyiqlərin azaldılması və müstəqil mətbuatın qorunması üçün qanuni, maliyyə və ictimai dəstək tədbirləri həyata keçirilməlidir. Bu, ölkənin demokratik inkişafına və cəmiyyətin məlumatlandırılmasına müsbət təsir göstərəcəkdir.

Ədil Hüseynov