Qadınların kişilərdən daha uzun ömür sürməsi dünya miqyasında geniş qəbul edilmiş bir faktdır.
Qlobal.net bildirir ki, Statistikalar göstərir ki, demək olar, bütün ölkələrdə qadınlar kişilərə nisbətən daha uzun yaşayırlar. Bunun səbəbləri bioloji, psixoloji və sosial faktorlarla əlaqədardır. Bu məqalədə qadınların kişilərdən çox yaşamasının əsas səbəblərini araşdıracağıq.
1. Bioloji Üstünlüklər
Bioloji aspektlər qadınların uzunömürlü olmasının əsas səbəblərindən biridir. Əsasən genetik və hormonal fərqlər bu üstünlüyü izah edir.
1.1. Xromosomların Rolu
Qadınlar iki X xromosoma sahibdirlər, kişilərin isə bir X və bir Y xromosomu var. Bu, qadınların genetik cəhətdən daha davamlı olmalarına səbəb olur. X xromosomundakı hər hansı bir genetik nasazlıq qadınlarda ikinci X xromosomu ilə kompensasiya edilir. Lakin kişilərdə yalnız bir X xromosomu olduğundan, belə nasazlıqlar daha böyük problemlərə səbəb ola bilir.
1.2. Hormonal Fərqlər
Estrogen hormonu qadınların ürək-damar sistemini qoruyan əsas faktorlardan biridir. Estrogenin damarlarda qan axınını yaxşılaşdırdığı və arteriyaların elastikliyini qoruduğu məlumdur. Bu da qadınları ürək xəstəliklərinə qarşı daha davamlı edir. Kişilərdə isə testesteron hormonu daha yüksəkdir ki, bu da bəzən riskli davranışlara və sağlamlıq problemlərinə yol açır.
2. Sağlamlıq Davranışları
Qadınların daha uzun ömür sürməsinin digər bir səbəbi onların sağlamlığa daha çox diqqət yetirməsidir.
2.1. Mütəmadi Tibbi Yoxlamalar
Qadınlar daha çox tibbi yoxlamalara gedir və xəstəliklərin erkən mərhələlərində həkimə müraciət edirlər. Onlar sağlamlıq problemlərini daha erkən aşkarlaya və müalicə edə bilirlər. Kişilər isə bəzən sağlamlıq problemlərinə qarşı daha səhlənkar yanaşırlar və tibbi yardımı gecikdirirlər.
2.2. Daha Sağlam Yaşam Tərzi
Araşdırmalar göstərir ki, qadınlar ümumilikdə kişilərdən daha sağlam yaşam tərzi sürməyə meyllidirlər. Onlar daha az siqaret çəkir, spirtli içkilərdən daha az istifadə edir və daha çox balanslı qidalanırlar. Bu amillər uzunömürlülüyə mühüm töhfə verir.
3. Sosial və Psixoloji Amillər
Sosial və psixoloji amillər də qadınların daha uzun yaşamasına təsir göstərir.
3.1. Emosional Dəstək
Qadınlar sosial dəstək şəbəkələrini daha yaxşı qurur və saxlayırlar. Onlar dostları və ailələri ilə daha sıx münasibət qurur, emosional dəstək alır və streslə daha effektiv şəkildə mübarizə aparırlar. Bu, onların ruh sağlamlığına və ümumi həyat keyfiyyətinə müsbət təsir edir.
3.2. Daha Aşağı Stres Səviyyəsi
Kişilər bəzən emosional problemləri içlərində saxlayır və streslə daha az təsirli şəkildə mübarizə aparırlar. Kişilərdə yüksək səviyyədə olan stres ürək xəstəlikləri və digər ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Qadınlar isə streslə daha effektiv mübarizə edə bilirlər, çünki onlar emosional problemləri açıq şəkildə ifadə edir və sosial dəstək axtarırlar.
4. Riskli Davranışların Azlığı
Kişilər qadınlara nisbətən daha çox riskli davranışlara meylli olurlar. Bu, onların həyat tərzinə və təhlükəsizliyə olan yanaşmalarında özünü göstərir.
4.1. Riskli Fiziki Davranışlar
Kişilər daha çox təhlükəli işlərdə çalışır və zədələnmə riski yüksək olan fəaliyyətlərdə iştirak edirlər. Onlar daha çox avtomobil qəzasına düşür və təhlükəli idman növlərində iştirak edirlər. Bu da kişilərin orta ömrünü azaldan əsas amillərdəndir.
4.2. Zərərli Vərdişlər
Siqaret çəkmə, spirtli içkilərdən istifadə və qeyri-sağlam qidalanma kişilər arasında daha geniş yayılmışdır. Bu vərdişlər kişilərin daha çox sağlamlıq problemləri yaşamasına səbəb olur və ömür uzunluğunu qısaldır.
5. Təkamül Fərziyyəsi
Bəzi alimlər qadınların daha uzun ömür sürməsini təkamül baxımından da izah edirlər. Bu nəzəriyyəyə görə, qadınların daha uzun yaşaması onların övladlarına və nəvələrinə qayğı göstərməsi üçün təkamül prosesində üstünlük təşkil edib. "Nənə fərziyyəsi" olaraq adlanan bu nəzəriyyəyə görə, nənələrin ailədəki rolu onların ömrünün uzun olmasına təsir göstərir.
Nəticə
Qadınların kişilərdən daha çox yaşaması bioloji, sosial və psixoloji amillərin qarışığından qaynaqlanır. Bioloji üstünlüklər, sağlamlıq davranışları, sosial dəstək və riskli davranışların azlığı qadınların ömrünün daha uzun olmasına səbəb olur. Buna baxmayaraq, kişilər də daha sağlam həyat tərzi sürərək bu fərqi azaltmağa çalışa bilərlər.
