Bütün rənglər bir rəngdən qaynaqlanır. Onların çeşidi şəraitdən asılıdır. Bu müqayisəni insana da aid etmək olar. Qəlb Haqqa məkan qərar verilən yerdir. O məkanı saf tutanların qəlbinə Haqq hakim olar. Qəlb paslandıqca Haqq oradan uzaqlaşar. Haqqın məskən olduğu qəlbin nişanəsi simadan bəlli olur. Hürufilər insan üzünü xətlərə bölür və hər birinə ayrıca fəlsəfi anlam verir. “Kun fəyəkun” hikməti insanın üzündə yazılıdır bu xətlərdə. Nəsimi də yazırdı:
Haq-təala elm içində çünki “simahum” dedi,
Hər kişinin üzünə bax, surətindən bəllidir.
İnsanların üzünə diqqətlə baxın, qəlblərinin təmiz, yaxud çirkli olduğu üzlərindən bilinəcək. Burada hüsnün gözəlliyi şərt deyil. Qəlb kirləndikcə sima dəyişir, insan amansız, barışmaz, mərhəmətsiz, qəddar olur.
Rənglərin bir rəngdən qaynaqlanması və insanların ruh halı arasındakı bağlılıq daha dərin fəlsəfi və mistik məna daşıyır. Rənglərin çeşidinin şəraitdən asılı olması insanın daxili aləminin və qəlbinin təmizliyinin onun xarici görünüşünə və davranışlarına necə təsir etdiyini əks etdirir. İnsan qəlbi bir növ, yaradılışın əsl mahiyyətinin, Haqqın işığının məkanıdır. Haqqın işığı yalnız qəlbi saf olanlara nəsib olur.
Qəlb paslandıqca insanın davranışları da dəyişir. Bu, onun ətrafında baş verənlərlə, şəxsi təcrübələrlə, dünya görüşü ilə bağlıdır. İnsanların qəlbinin paslanması onları amansız və mərhəmətsiz edərək, başqalarına qarşı empati hissini azaldır. Bu dəyişiklik insanın simasında da açıq şəkildə görünür.
Hürufilərin insan üzünü xətlərə bölməsi, hər bir xəttin fərqli anlam daşıması insanın daxili aləminin xarici görünüşdə necə əks olunduğunu göstərir. İnsan üzündəki hər xətt bir simvolu özündə gizlədir. Bu simvolların mənasının açılışı da xüsusi bilik və təlimlərlə mümkün olur. “Kun fəyəkun” hikməti insanın varoluşunun dərin mənasını simasında daşıdığını vurğulayır.
Nəsiminin sözləri isə insanın xarici görünüşünün, onun daxili vəziyyətinin bir göstəricisi olduğunu xatırladır. “Hər kişinin üzünə bax, surətindən bəllidir” deyərək, insanların üzünə baxmaqla qəlblərinin necə olduğunu anlamaq üçün bir yol olduğunu bildirir. Bu, insanın öz içindəki mənəvi dünyasına və onun xarici dünyaya necə təsir etdiyinə dair dərindən düşünməyə sövq edir.
Beləliklə, insanın qəlbinin təmizliyi onun daxili dünyası ilə birbaşa əlaqədardır. Qəlbi saf olan insanların üzləri nurla doludur, onların davranışları isə başqalarına qarşı mərhəmət və anlayış ilə zəngindir. Əksinə, qəlbi paslanmış insanın siması və davranışları içindəki qaranlıqların, neqativ emosiyaların nəticəsi olaraq, cəmiyyətdəki əlaqələrini pozur.
İnsanların üzünə diqqətlə baxmaq onların iç dünyasına bir pəncərə açır. Bu baxış insanları daha dərindən anlamağa, onların ruhlarının vəziyyətini görməyə imkan tanıyır. Hər bir insan öz qəlbindəki nur ilə xarici aləmdəki mühitini formalaşdırır. Qəlbini təmiz saxlamaq insanın özünün və cəmiyyətin gözəlliyi üçün vacibdir.
Nəticə olaraq, qəlbin təmizliyi və Haqqa yaxınlıq insanın simasında, davranışlarında və daxili dünyasında özünü büruzə verir. Bu, insanın ruhunun işıqlı bir rəng palitrasına sahib olmasını təmin edərək, cəmiyyətə də müsbət təsir edir. Daxili dünya ilə xarici dünya arasındakı bu əlaqəni anlamadan insanların gerçək mahiyyətini başa düşmək çətindir.
Rəsul Mirhəşimli
visiontv.az
