"Halloween" bayramının uşaq təhsilinə təsirini təhlil edərkən, öncə bu bayramın mənşəyi və onun bugünkü sosial mənzərədə necə qəbul olunduğunu nəzərə almaq vacibdir. Bu bayram əsrlər əvvəl Kelt mədəniyyətində qaranlıq ayların başlanğıcını simvolizə edən mərasimlərlə bağlı idi. Lakin xristianlığın yayılması ilə "Halloween" bir qədər fərqli bir mənaya bürünərək müxtəlif oyunlar, əyləncə və şər qüvvələrlə bağlı təzahürlərə yol açdı. Müasir qloballaşma dövründə isə bu bayram əsasən bir əyləncə forması olaraq məktəb və bağçalara da daxil oldu. Bu aspektdən baxdıqda "Halloween" bayramının təhsil müəssisələrində qeyd olunması müxtəlif müsbət və mənfi təsirləri özündə birləşdirir.
Bu bayramın ilk mənfi tərəfi, onun uşaqların psixologiyasına yaratdığı təsirlə bağlıdır. Bayramın keçirilməsi zamanı şər qüvvələri, qorxulu obrazları, simvolik qaranlıq elementləri əks etdirən geyimlər və atributlar uşaqlarda qorxu, narahatlıq və mənfi duyğular yarada bilər. Xüsusilə həssas psixologiyaya malik olan kiçik yaşlı uşaqlar üçün bu cür bayramlar qorxu və narahatlıq mənbəyi ola bilər. Amerika Psixoloji Assosiasiyası kimi beynəlxalq təşkilatlar da qeyd edir ki, qorxulu, qorxunc təsvirlər və obrazlar uşaqların psixoloji sağlamlığına mənfi təsir göstərə və onlarda yuxu pozğunluqları, qorxu, hətta aqressiv davranış yarada bilər. Bu səbəbdən, "Halloween"in tədris müəssisələrində qeyd olunması üçün xüsusi nəzarət tələb olunur.
İkincisi, bəzi valideynlər və müəllimlər "Halloween" kimi bayramların ölkənin yerli mədəniyyətinə uyğun olmadığını düşünərək bu bayramın məktəb və bağçalarda qeyd edilməsinə qarşı çıxırlar. Bu baxımdan, "Halloween" kimi bayramların mədəniyyətə calaq olunması uşaqlarda milli kimlik anlayışını zəiflədə bilər. Uşaqların öz mədəniyyətinə, mənəvi dəyərlərinə hörmət etməsi və onu qavraması önəmlidir. Xüsusilə Azərbaycanda mövcud olan ənənələr və mədəni dəyərlər fonunda “Halloween” xarici bir fenomen olaraq milli kimlik anlayışı ilə bir qədər ziddiyyət təşkil edir. Bəzi tədqiqatçılar, o cümlədən Azərbaycan təhsil sahəsindəki araşdırmalar da göstərir ki, uşaqlarda güclü kimlik formalaşdırmaq üçün yerli dəyərlər tədris edilməli, belə xarici təsirlərdən uzaq durulmalıdır.
Müsbət tərəfləri nəzərə aldıqda isə "Halloween" bayramının uşaqlar üçün bir əyləncə forması olaraq təqdim edilməsi onların yaradıcılıq qabiliyyətlərini artırmaq üçün bir fürsət ola bilər. Uşaqlar bu bayram çərçivəsində müxtəlif kostyumlar geyinir, dekorasiya hazırlayır və yaradıcılıqlarını göstərmək üçün yeni yollar axtarırlar. Bu, onlarda yaradıcı düşüncəni, kollektiv fəaliyyətlərdə iştirak etmək bacarığını inkişaf etdirə bilər. Lakin bu yanaşma diqqətli və balanslı bir şəkildə tətbiq edilməlidir. Məsələn, qorxunc obrazlar yerinə, daha dostcasına, pozitiv xarakterlərin önə çıxması, uşaqların əylənərkən narahatlıq hiss etməməsini təmin edə bilər.
Ümumilikdə, məktəb və bağçalarda "Halloween" bayramının keçirilməsinə yanaşma mövzusunda balans tapmaq vacibdir. Mədəni müxtəliflik mövzusunda maarifləndirici fəaliyyətlər, uşaqlara fərqli mədəniyyətləri anlamaqda köməkçi olsa da, bu cür tədbirlərin onların mədəniyyətindən və dəyərlərindən uzaqlaşdırmaması üçün diqqətli olunmalıdır. Bayramın keçirilməsi zamanı uşaqlara onun tarixi, mənası və fərqli aspektləri öyrədilə bilər, lakin qorxulu və narahatlıq yaradan elementlərdən mümkün qədər uzaq durulması məqsədəuyğundur.
Valideynlər və müəllimlər üçün isə bu mövzuda uşaqların maraqlarını qoruyaraq, psixoloji sağlamlıq və mədəni dəyərləri nəzərə almaqla yanaşma tərzi seçmək ən uyğun addımdır.
İlknur Əsədova
