Bakı. Trend:
COP29 Azərbaycana iqlim fəaliyyəti üzrə qlobal hərəkatda rolunugücləndirmək üçün bənzərsiz bir imkan təqdim edir.
Trend xəbərverir ki, bu barədə Fransanın “La Gazette du Caucase” internet-nəşrininməqaləsində deyilir.
"İki həftədən az bir müddət sonra Bakı dünyanın ən mühümkonfranslarından birinə — BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə ÇərçivəKonvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasına (COP29) evsahibliyi edəcək. COP konfransları əsasən BMT-nin himayəsi altındatəşkil olunsa da, ev sahibi ölkələr gündəliyin formalaşmasında açarrolunu oynayır. Bu kontekstdə Azərbaycan COP29-u təşkil etmək üçüntələb olunan standartlara əməl etməyə öhdəlik götürüb", - məqalədəqeyd edilir.
Məqalədə COP29-un davamlı inkişaf prinsipi üzərində qurulmasınınvacibliyi vurğulanır.
"COP29-un məqsədi karbon emissiyalarını minimuma endirmək,resurslardan səmərəli istifadəni artırmaq, bərpa olunan enerjimənbələrini inkişaf etdirmək və davamlı praktikanı təşviq etməkdir.Məsələ, tədbiri ən yüksək ekoloji məsuliyyət standartlarına uyğunkeçirməkdir. COP29-un ümumi məqsədi ətraf mühitə mənfi təsiriminimuma endirmək, eyni zamanda ictimaiyyətin iştirakı, davamlıinkişafı irəlilətmək və tədbirin bütün aspektlərində həmrəyliknümayiş etdirməkdir. Davamlı inkişaf üzrə öhdəliklər müxtəlifaspektləri əhatə edir və karbon neytrallığına xüsusi diqqətyetirilir. Bu, istixana qazlarının emissiyalarını azaltmaq və bərpaolunan enerji mənbələrinin istifadəsi, enerji effektivliyininartırılması və emissiyaların kompensasiya strategiyalarının tətbiqikimi tədbirlər vasitəsilə karbon neytrallığına nail olmağı əhatəedir", - məqalədə bildirilir.
Qeyd edilib ki, Azərbaycan BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrəÇərçivə Konvensiyasının əlavə sənədi olan Paris Sazişini 2016-cı il22 aprel tarixində imzalayıb.
"Bu sazişin 4-cü maddəsinə uyğun olaraq, Azərbaycan 2015-ci ilinoktyabr ayında Konvensiyanın katibliyinə "Milli Səviyyədə MüəyyənEdilmiş Töhfələr" (NDC) barədə sənəd təqdim edib. İqlimdəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq üçün Azərbaycan 1990-cı illəmüqayisədə 2030-cu ilə qədər istixana qazlarının emissiyalarını 35faiz azaltmağı planlaşdırır. 2021-ci ildə Qlazqoda keçirilənCOP26-da da Azərbaycan iqlim dəyişikliyinin təsirini 2050-ci iləqədər 40 faiz azaltmağa öhdəlik götürüb", - məqalədəbildirilir.
Müəlliflər vurğulayıblar ki, COP29-u idarə edən rəhbərlik karbonneytrallığına nail olmaq üçün 3 aydın mərhələyə bölünən genişstrategiya hazırlayıb.
"Birinci mərhələ — hesablamalar mərhələsidir. Bu mərhələdəməqsəd, COP29 tədbirləri zamanı bütün fəaliyyət sahələrində yarananfaktiki karbon emissiyalarını dəqiq ölçmək, izləmək və hesabatverməkdir. Bu, birbaşa (Scope 1), dolayı (Scope 2) və təchizatzənciri ilə əlaqəli (Scope 3) emissiyaların qiymətləndirilməsiniəhatə edir. Belə sistemli yanaşma şəffaflığı təmin edir və tədbirmüddətində istixana qazlarının emissiyalarını məqsədli şəkildəazaltmağa imkan verir.
İkinci mərhələ - neytrallaşmaya yönəlmişdir və 3 əsas aspektiəhatə edir:
Davamlı nəqliyyat: COP29 iştirakçılarına pulsuz metro xidmətiningöstərilməsi, mikromobillik üçün yeni marşrutların yaradılması,elektrikli marşrut avtobuslarının işə salınması və hibrid/elektriktaksilərdən istifadə edilməsini əhatə edir.
Enerji səmərəliliyi: Enerji səmərəli işıqlandırma vəavadanlıqların tətbiqi, enerji idarəetmə sistemlərinin istifadəsivə tədbir yerlərində mütəmadi enerji auditi keçirilməsideməkdir.
Bərpa olunan enerji mənbələri: COP29 yerlərində bərpa olunanenerji mənbələrinin istifadəsinə prioritet veriləcək, bunahidrojenləşdirilmiş bitki yağları (HVO) və bərpa olunan enerjininalınması daxildir".
"Sonuncu mərhələ - kompensasiya adlanır və burada yüksəkkeyfiyyətli beynəlxalq karbon kreditlərinin alınması vəAzərbaycanda iqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmağa yönəlmişyerli təşəbbüslərin dəstəklənməsi yer alır" - məlumatdabildirilir.
Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycanda karbon vergisinin tətbiqiilə bağlı tədqiqatlar — karbon emissiyalarının azaldılması üzrəqlobal strategiyalardan biridir.
"Bu metod beynəlxalq arenada populyarlıq qazanmaqdadır. Gündəmdəolan sual: karbon vergiləri Azərbaycanda tətbiq oluna bilərmi? Busual artıq bir müddətdir müzakirə olunur, xüsusilə ADAUniversitetində keçirilmiş Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri üzrə 5-cidialoq zamanı.
Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyat nazirinin müavini SəmədBəşirli qeyd edib ki, əvvəlki dövrlərdə karbon vergiləri nadirhallarda qeyd olunur və yalnız spesifik sənədlərdə müzakirəedilirdi. Ancaq indi bu məsələ milli gündəlikdə vacib bir mövzuyaçevrilib" - məlumatda bildirilir.
"Əgər bütün ölkələr karbon vergisini tətbiq edərsə, onlardannümunə götürməkdən başqa çarəmiz qalmayacaq" – S.Bəşirli deyib.
Nazir müavini bu təşəbbüsün istər-istəməz real sektora təsiredəcəyini etiraf edərək, Azərbaycanın dünya iqtisadi reallıqlarınauyğunlaşmasının vacibliyini vurğulayıb.
Karbon vergilərinin tətbiqinə gəldikdə, Bəşirli qeyd edib ki,konsepsiya sadə görünsə də, onun ciddi çağırışları var.
"Resurslarımızı nəzərə alsaq, maliyyə, investisiya və ticarətsahələrində edə biləcəyimiz töhfələr göz qabağındadır. Bununlabelə, bu töhfələri artırmaq lazımdır. Buna baxmayaraq, bu töhfələrgücləndirilməlidir. Resurslarımız məhduddur və bu sahələr arasındadaha çox sinerji tələb olunur. Cəlbedici görünsə də, əslindəçətindir və həm qlobal, həm də milli səviyyədə səylərin səfərbəredilməsini tələb edir", – o vurğulayıb.
Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi yanında DövlətVergi Xidmətinin rəis müavini Samirə Musayeva da bu məsələyəmünasibət bildirib.
O, Azərbaycan hökumətinin maraqlı qurumlarla karbonqiymətləndirməsinin tətbiqi ilə bağlı müxtəlif ssenariləri müzakirəetdiyini vurğulayıb.
S.Musayeva qeyd edib ki, karbon emissiyalarının evtəsərrüfatları və kiçik və orta müəssisələr üzərindəki təsiriniyüngülləşdirmək məqsədilə toplanmış karbon vergilərinin geriqaytarılması mexanizmlərinin hazırlanmasının vacibdir.
O, əsas məqsədin vergilərin toplanması olmadığını, əksinə,karbon emissiyalarının azaldılmasına investisiyaların təşviqedilməsini olduğunu, bunun da emissiyaların azalmasına və enerjisəmərəliliyinin artmasına səbəb olacağını açıqlayıb.
"Karbon qiymətləndirməsinin əsas vəzifəsi, yüksək emissiyalısektorları vergiləndirməkdir ki, bu da aşağı emissiyalı və yüksəkenerji səmərəliliyi olan sektorlara investisiyaların təşviqolunmasına şərait yaratsın. Eyni zamanda, qiymət artımındantəsirlənə biləcək sosial cəhətdən həssas qruplar vəmikromüəssisələr arasında bu vəsaitlərin yenidən paylanmasını təminetmək lazımdır", – o əlavə edib.
“Nəticə olaraq, karbon vergilərinin mümkün tətbiqi ilə bağlımüzakirələr Azərbaycanın istixana qazlarının azaldılmasıistiqamətində qlobal səylərə olan bağlılığını bir daha vurğulayır.Hökumət, aşağı emissiyalı texnologiyalara investisiyalarıntəşviqini və iqlim təşəbbüslərindən təsirlənən həssas icmalarındəstəklənməsini təmin edən balanslı yanaşmanın vacibliyini başadüşür. Ümumilikdə, COP29 Azərbaycanın iqlim fəaliyyətləri üzrəqlobal hərəkatdakı rolunu gücləndirmək üçün bənzərsiz bir imkantəqdim edir”, - “Fransız La Gazette du Caucase”nin məqaləsində qeydedilir.
