“2020-ci ilin sentyabrın 27-dən etibarən minlərlə erməni evində yas mərasimləri keçirildi. Qohum, qardaş, dost, iş yoldaşları evlərə yığışdı, şirin süfrə ətrafında acı kofe içərək ölən gənc ermənilərin ruhuna dualar oxudular, yoldan gül alıb qəbirlərə baş çəkdilər. Ermənistanın hər yerinə səpələnmiş məzarları ziyarət etdilər”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu sözləri erməni müxalifətinin liderlərindən biri olan Armen Aşotyan yazıb.
O daha sonra fikirlərini belə davam etdirib: “O qəbirlər fərqli ola bilər, amma onların iki ortaq cəhəti var. Ailələri həmin bazalt nekropollara axırıncı pullarını qoyub. Məzar daşlarından bir qayda olaraq gənc, gülərüz, şən, ümidli oğlanların təsvirləri boylanır.
Bir ovuc torpaq, bir neçə çiçək və ağrı-açılarla dolu xatirələr, boşluqlar.
İldən-ilə həmin günlərdə gələnlərin də sayı azalır. Bu, təbii və xoşagəlməz, lakin qaçılmaz bir həyat faktına çevrilib. “Bacarmadım”, “Gələ bilmədim”, “Təcili işim çıxdı, bağışlayın”, “Ölkədə deyildim”. Mənəvi borcun çaşqınlığını və pandemiya boşluğunu “etibarlı şəkildə” əsaslandırmaq üçün bir çox variant var.
Və beləliklə, noyabrın 9-na kimi, bəzi hallarda hətta ondan sonra da… Bəzi hallarda ölüm var, amma cəsəd yoxdur… Bəzi hallarda meyit var, amma məzar yoxdur…
Minə yaxın erməni ailəsi isə oğullarını, qardaşlarını, ərlərini itirdikdən sonra oğlanların doğulduğu evləri, möhürlənərək tac qoyduğu kilsələri, basdırdıqları məzarlıqları heç olmasa öldükdən sonra itirdi.
Minlərlə ailə öz kədəri və ağrıları ilə, ağrıları və itkiləri ilə baş-başa qaldı. “Qagik 19”, “Arman 33”, “Tiqran 27”, “Karen 21”… yox, bunlar Facebook parolları, email parolları, bank kartı parolları deyildi. Onlar bir az yaşamış və həyatdan doymamış və cəmi bir neçə ildən sonra tək qalmış və demək olar ki, heç kimi maraqlandırmayan həyatın quru xülasələridir.
Və bu çılğın reallıqda qulaqlarımda qaynayacaq qədər əks-səda verir.
Dəhşətli müharibənin məhv etdiyi həyatlar, geniş yayılmış fəlakət qurbanları, sifətləri yeyən talelər.
Və bu gün, müharibənin başa çatmasından 4 il sonra Ermənistanın paytaxtında heç bir milli abidə, memorial kompleks tikilməyib. Hətta “Həyat bağı” adlı pafoslu, ölümü inkar edən, qəm-qüssəli, ağrıları örtən parklar da bu günə qədər tamamlanmayıb.
İnsanlar deməyi sevirlər. “Rədd olsun ölüm! Sevgi gəlsin!” 2018-ci ildən sonra əxlaqsızlığın göydələninə çevrilən Ermənistanın yuxarıdan izləndiyini dərk etmək qəddarlıqdır. “Ölümə get, sadəcə ölümə get”.
Günel Mikayılova,
KONKRET.az
