Kosmik tədqiqatlarda ABŞ ilə böyük yarışda olan Çin son aylarda tarixdə bir ilkə imza atmağı bacarıb. Ayın görünməz tərəfinə enməyi bacaran Chang’e 6 kosmik gəmisi iyun ayında Yerə qaya və torpaq nümunələri gətirmişdi. O vaxtdan bəri nümunələr araşdırılır. İndi bu nümunələrlə bağlı yeni inkişaflar var.
İndex.az xəbər verir ki, Çin araşdırmalar nəticəsində nümunələrdən əldə etdiyi bəzi tapıntıları bizimlə paylaşdı. Tapıntılar təəccüblü nəticələr ortaya qoydu.
Təxminən 2 kq ağırlığında olan nümunələrin tədqiqi nəticəsində Ayda vulkanik fəaliyyətlərin gözləniləndən çox daha yaxın vaxtlarda baş verə biləcəyi görülüb. Tapıntılar bu yaxınlarda “Science” və “Nature” jurnallarında dərc olunub. Müayinələr izotopların parçalanmasını təhlil edən radiometrik tarixləşdirmə üsulu ilə aparılıb.
Nəticələrə görə, toplanmış materialların təxminən 2,8 milyard il yaşı var. Bu, Ayın görünməyən tərəfindəki bölgənin o dövrdə vulkanik aktiv olduğunu göstərir. Alimlərin əvvəlki rəyi belə idi ki, vulkanik fəaliyyətlər həmin dövrdə sona çatmışdır. Lakin “Chang’e 6” nümunələri bunun doğru olmadığını göstərdi. Lavanın Ayda əvvəllər nəzərdə tutulduğundan çox daha uzun müddət mövcud olduğu da görüldü.
Bunlardan başqa, həmçinin kalium, nadir torpaq elementləri və fosforu ifadə edən KREEP-in aşağı səviyyələrini göstərir. Bu, müəyyən Ay süxurlarında, xüsusən də bazaltlarda tapılan istilik istehsal edən geokimyəvi maddəyə aiddir. Bunlar Apollon dövrünə aid nümunələrdə tapıldı, lakin digər tərəfdən nümunələrdə görünmədi. KREEP-in vulkanik fəaliyyətə kömək etdiyi bilinirdi. Lakin zaman keçdikcə onun yoxa çıxması və ya azalması Ayın temperaturunun azalmasına və vulkanik fəaliyyətin yavaşlamasına səbəb olub.
Çin, Aydan gətirdiyi nümunələrdən əldə etdiyi nəticələri paylaşmağa davam edəcək. Bu iki araşdırma göstərir ki, onlar bizim əvvəllər bilmədiyimiz daha çox şeyi ortaya çıxara bilər. Gələcəkdə gələcək məlumatları səbirsizliklə gözləyəcəyik.
