Böyrək ağrıları orqanizmin sağlamlıq vəziyyətində ciddi dəyişikliklərin siqnalı ola bilər.
Azerforum.com bildirir ki, bu ağrılar adətən belin aşağı hissəsində bir və ya hər iki tərəfdə hiss olunur və fərqli intensivlikdə ola bilər. Böyrəklərin əsas funksiyası qanı təmizləmək, zərərli maddələri xaric etmək və orqanizmdə maye balansını tənzimləməkdir. Böyrəklərin funksiyası pozulduqda bu yalnız ağrı ilə məhdudlaşmır, həm də orqanizmin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə mənfi təsir göstərir. Böyrək ağrılarının səbəbləri çoxşaxəlidir və onlardan bəziləri ciddi tibbi müdaxilə tələb edir. Bu yazıda böyrək ağrılarının ən çox rast gəlinən səbəblərini geniş şəkildə araşdıracaq və bu problemlərin necə idarə olunacağını izah edəcəyik. Sağlamlıq problemlərinin vaxtında aşkarlanması və lazımi tədbirlərin görülməsi böyrək ağrılarının qarşısını almağın əsas şərtlərindən biridir.
Sidik yolu infeksiyaları və böyrək iltihabı
Sidik yolu infeksiyaları (UTI) böyrək ağrılarının ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir. Bu infeksiyalar adətən sidik kisəsində başlayır. Lakin vaxtında müalicə edilməzsə böyrəklərə qədər yayılır. Sidik yolu infeksiyalarının əsas əlamətləri arasında sidik ifrazı zamanı yanma, tez-tez sidiyə getmə istəyi, sidikdə qan və qızdırma yer alır. Bu vəziyyət inkişaf etdikdə böyrək iltihabı (pielonefrit) meydana gəlir. Pielonefrit böyrəklərdə ağrı, qızdırma və ümumi zəifliklə müşayiət olunan ciddi bir vəziyyətdir. Xüsusilə qadınlarda anatomiya və hormon səviyyələrindəki fərqlər bu infeksiyalara daha çox meyillilik yaradır. Sidik yolları infeksiyalarının qarşısını almaq üçün gigiyenaya ciddi diqqət yetirmək və kifayət qədər su içmək vacibdir. Belə infeksiyalar təkrarlanarsa bu xroniki problemlərə və hətta böyrək funksiyalarının azalmasına səbəb ola bilər. Antibiotiklər adətən müalicənin əsas hissəsidir. Lakin hər hansı bir dərman istifadəsi yalnız həkim tövsiyəsi ilə olmalıdır. Xroniki sidik yolu infeksiyaları böyrəklərdə toxuma zədələnməsinə və funksiyanın azalmasına gətirib çıxara bilər. Sidik yolu infeksiyaları ilə bağlı problemlər yaşayan insanlar mütəmadi tibbi müayinələrdən keçməlidir. Erkən diaqnoz və müalicə ilə bu problemlər effektiv şəkildə idarə oluna bilər.
Böyrək daşlarının yaranması
Böyrək daşları böyrək ağrılarının ən yayğın səbəblərindən biridir və bu vəziyyət hər yaş qrupunda müşahidə oluna bilər. Daşlar adətən sidikdəki mineralların və duzların kristallaşması nəticəsində yaranır. Böyrək daşlarının ölçüsü və forması fərqli ola bilər, bu da ağrının intensivliyinə təsir göstərir. Böyrək daşlarının əsas simptomlarından biri belin bir tərəfində bəzən isə qarın nahiyəsinə yayılan kəskin ağrıdır. Bu ağrılar adətən daşın sidik kanalında hərəkəti zamanı daha da şiddətlənir. Bundan əlavə sidikdə qan, yanma hissi, bulantı və hətta qusma kimi simptomlar da müşahidə edilə bilər. Böyrək daşlarının yaranmasına genetik meyillilik, kifayət qədər su içməmək, duzlu və proteinlə zəngin qidalanma səbəb ola bilər. Bu daşların qarşısını almaq üçün bol su içmək və sağlam qidalanmaya diqqət yetirmək tövsiyə olunur. Daşların ölçüsündən və yerləşməsindən asılı olaraq müalicə konservativ və ya cərrahi üsullarla aparıla bilər. Kiçik daşlar dərman və su qəbulunu artırmaqla bədəndən təbii şəkildə çıxarıla bilər. Daha böyük daşlar isə ultrasəs və ya lazer texnologiyası ilə parçalanır və ya cərrahi müdaxilə ilə xaric edilir. Böyrək daşları təkrarlana biləcəyi üçün profilaktik tədbirlər mütləqdir. Həkim nəzarətində xüsusi pəhriz proqramı tətbiq etmək və müntəzəm olaraq tibbi müayinələrdən keçmək bu vəziyyətin qarşısını almaqda təsirli ola bilər.
Polikistik böyrək xəstəliyi
Polikistik böyrək xəstəliyi (PBX) irsi səbəblərlə yaranan və böyrəklərdə kistaların əmələ gəlməsi ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu kistalar böyrək toxumasında təzyiq yaradır və böyrəklərin funksiyasını zəiflədir. Xəstəliyin əlamətləri arasında bel və qarında ağrılar, sidikdə qan, yüksək qan təzyiqi və bədəndə şişkinlik müşahidə olunur. PBX-in diaqnozu adətən ultrasəs müayinəsi ilə qoyulur və erkən mərhələdə aşkarlandıqda xəstəliyin inkişafını nəzarət altında saxlamaq mümkündür. Xəstələrdə böyrəklərin funksiyasının azaldığını göstərən əlamətlər müşahidə edilərsə dərhal nefroloqa müraciət etmək vacibdir. PBX tam müalicə olunmasa da xəstəliyin irəliləməsini yavaşlatmaq üçün xüsusi müalicə planı tətbiq edilir. Sağlam həyat tərzi, düzgün qidalanma və müntəzəm həkim nəzarəti bu xəstəliklə mübarizədə əsas amillərdən biridir. Xəstəlik irəlilədikdə böyrək çatışmazlığı riski artır və bəzi hallarda böyrək transplantasiyası tələb olunur. PBX irsi olduğu üçün ailə üzvlərində bu xəstəliyin olub-olmaması barədə məlumat toplamaq və genetik testlərdən keçmək vacibdir. Xəstəlik zamanı qan təzyiqinin nəzarət altına alınması və maye balansının qorunması mühüm rol oynayır. Erkən diaqnoz qoyularsa həyat keyfiyyətini artırmaq və xəstəliyin təsirlərini minimuma endirmək mümkündür. Xəstəliklə bağlı profilaktik tədbirlər görmək ailədə PBX diaqnozu olan şəxslərin riskini azaltmağa kömək edə bilər.
Böyrək çatışmazlığı
Böyrək çatışmazlığı böyrəklərin orqanizmin tələblərinə cavab verə bilmədiyi ciddi bir vəziyyətdir. Bu çatışmazlıq nəticəsində qan dövranında zəhərli maddələr və artıq maye toplanır. Bu da müxtəlif simptomlara və ağırlaşmalara səbəb olur. Böyrək çatışmazlığı adətən iki formada özünü göstərir: kəskin və xroniki. Kəskin böyrək çatışmazlığı ani olaraq baş verir və vaxtında müalicə edildikdə tam sağalma mümkündür. Xroniki böyrək çatışmazlığı isə uzun müddət ərzində inkişaf edir və böyrəklərin funksiyasının tədricən itirilməsi ilə müşayiət olunur. Bu vəziyyətin əsas səbəblərinə diabet, yüksək qan təzyiqi, genetik xəstəliklər və bəzi dərmanların yan təsirləri daxildir. Böyrək çatışmazlığı zamanı bel ağrısı, sidikdə azalma, yorğunluq və ümumi şişkinlik kimi simptomlar müşahidə edilir. Müalicə böyrək çatışmazlığının mərhələsinə və səbəbinə əsaslanır. Erkən mərhələlərdə xüsusi dərmanlarla və pəhrizlə vəziyyəti idarə etmək mümkündür. İrəliləmiş mərhələlərdə dializ və ya böyrək transplantasiyası tələb oluna bilər. Xroniki böyrək çatışmazlığının qarşısını almaq üçün qan təzyiqini və qan şəkərini nəzarətdə saxlamaq çox vacibdir. Sağlam həyat tərzi və müntəzəm tibbi nəzarət böyrək funksiyasını qorumaq üçün əsas amillərdən biridir. Çatışmazlığın irəliləməsinin qarşısını almaq üçün erkən diaqnoz və müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır.
