Ötən günlərdə xaricdən gələn üzücü bir xəbər Bakıda çoxlarını sarsıtdı: tanınmış jurnalist, şair-tərcüməçi Zülfüqar Rüfətoğlu uzunsürən xəstəlikdən sonra 66 yaşında Londonda müalicə aldığı xəstəxanada dünyasını dəyişib.
...Şeirlərinin birində “Qəfil şaxtada quş kimi budaqda donub qaldım” – deyən Zülfüqarın acı xəbərini eşidən kimi Böyük Britaniyada – Sauthempton şəhərində yaşayan uşaqlıq dostum, şair Rauf Qaraişığa zəng etməyə çalışdım, amma alınmadı. Sonra onun “FB” səhifəsini açdım. Gördüm ki, Zülfüqarla çəkilmiş bir şəklini paylaşıb. Mətn yerində isə yazıb: “Vahid Qazi (o da oralarda yaşayır) səhər tezdən London pabında çəkdiyi şəkli mənə göndərmişdi. Baxdım, gördüm Zülfüqarla mənim şəklimdir. Eləcə bu şəkil. Sözsüz, səssiz-səmirsiz. Zülfüqarı görən kimi, gülümsündüm, gözəl bir gün keçirmişdik o gün üçümüz bir yerdə... Sən demə, Zülfüqar artıq çıxıb gedib bu dünyadan əlimiz çatmayan yerə... Sonradan başa düşdüm ki, qəriblikdə ölüm xəbərini sözsüz çatdırarlar”.
Beləcə, Zülfüqar Rüfətoğlu qayıtmayacağı yerə getdi, bir vaxt şerində yazdığı kimi:
Qayıtmayan şeylər vardır –
Göz yaşı gözə qayıtmır,
Çox “hələlik” deyən dostlar,
Gedir və bizə qayıtmır...
Z.Rüfətoğlu “Şirbalanın məhəbbəti” filminin ssenari müəllifi, “Səhər” qəzetinin təsisçilərindən biri, “Mavigözlü ögey ana” şeirlər kitabının müəllifidir. 1991-ci ildə “Qızıl qələm” mükafatına layiq görülüb. Eyni zamanda, “BBC Azərbaycan” xidmətində işləyib.
Onu da bildirək ki, Londondakı “Garden of Firdaus” müsəlman məzarlığında dəfn olunan Zülfüqar Rüfətoğlu Azərbaycan yazıçısı, satirik şair, ssenarist Rüfət Əhmədzadənin oğludur. O bizim “Xalq qəzeti” (ovaxtkı “Kommunist”) redaksiyasında da çalışıb. Parlamentdən yazdığı sərbəst reportajları maraqla qarşılanlıb, bəzən danlanıb da. Özü bu barədə deyirdi ki, dəfələrlə ona görə söz gəlib “Kommunist” qəzetinə. Baş redaktor Tofiq Rüstəmov hərdən çağırırdı ki, Mərkəzi Komitədən zəng eləmişdilər, yazmağına yaz, amma ehtiyatlı ol. SSRİ-nin dağılması ərəfəsində cəmiyyət həyatında müəyyən aşkarlıq havası yaranmışdı deyə, yuxarıda da nələrisə görməməzliyə vururdular...
Sonra BBC-nin müxbiri işlədi, Londona köçdü. İllərcə həmin radiostansiyadan Zülfüqarln vicdanlı vətəndaş səsi gəldi. Yetirmələrinin dediyinə görə, hər zaman Azərbaycan dilini böyük mühafizəkarlıqla qorumağa çalışırdı, lüğət tərkibinə yersiz, yad müdaxilələri qəbul etmirdi. Deyirdi ki, ilk növbədə, sözlə məşğul olan adamlar dilə hörmət etməsələr, dil sıradan çıxar.
...Cəsarətli jurnalist idi. 1990-cı illərdə İrəvana gedən ilk Azərbaycanlı jurnalistlərdən biri olaraq, sərhəddə Azərbaycan pasportunu çəkinmədən təqdim etmişdi, həm də BBS müxbiri olduğuna görə ölkəyə girişinə əngəl ola bilməmişdilər. Zülfüqar orada ermənilərin həyat məqamlarını 10 hissəli “Atəşkəs kölgəsində” adlı radio serialı ilə azərbaycanlı dinləyicilərinə çatdırmışdı.
...Şuşa işğal altında olanda özünün yazdığı bu misralar çatırmış dadına:
Hər gün Şuşaya gedirəm,
Google-un xəritəsində.
Gözlərimlə dayanıram
Düz Şuşanın ortasında...
Raufa deyirmiş ki, darıxma, gedib Cıdır düzündən üzü uçurumlara kağız təyyarələr uçurdacağıq.
...Digər həmkarı – İbrahim Nəbioğlu onun efirdən gələn yapışıqlı səsinin, diksiyasının tərifini belə verib: “İki möhtəşəm səs var Azərbaycan tele-radio məkanında – Aydın Qaradağlı və Zülfüqar Rüfətoğlu”.
...Bakı üçün darıxırdı. Qürbətdə isti bir ünsiyyətə ehtiyacı vardı. Cismi Londonda, ürəyi Bakıda idi onun. Bəlkə də Vətənə dönüş barədə düşünürdü. Bir şeirində yazmışdı:
O yerləri gözüm görsə, tanıyacaqdır,
Çünki orda anam gəncdir, atamsa sağdır...
O, həm də gözəl tərcüməçi idi. İrlandiyalı Robert Rodney Ruelsin həsrət motivli şeirində ənənəvi mövzunu özünəməxsus tərzdə belə ifadə etmişdi:
Səsi batırsaydı sənsiz darıxmaq,
Dünya danışmazdı, səssiz olardı.
Yağmur yağdırsaydı sənsiz darıxmaq,
Dünyanın hər yeri dəniz olardı.
Jurnalistika ilə məşğul olmasaydı, şair kimi daha çox tanına, sevilə bilərdi. Çox vaxt ürək odunu publisist yazılarına köçürdüyünə görə, şeir yazmağa, qaynar ədəbi mühitdə olmağa elə də vaxt çatdırmayıb (Bir də ki, BBC-nin daxili qaydalarına görə, əməkdaşlara şeir yazmağa icazə verilmirmiş). Yeri gəlmişkən deyək ki, Zülfüqar Əhmədzadələrin 3-cü nəsil jurnalisti olub. Oğlu Tural isə 4-cü nəsli təmsil edir. Londonda təhsil alıb, orada bu sahədə işləyir.
Zülfüqarın gedənlər haqqında bir şeiri də yada düşür:
Gedənlər ölməyiblər...
Və gedənlər qayıdır...
Ardınca isə onun “Gecəyarı qapıları döyməyin” şeiri gəlir:
Gecəyarı qapıları döyməyin,
Ürək var ki, tıqqıltıya dayanar.
Gecəyarı qapıları döyməyin,
Yetim var ki, möcüzəyə inanar.
Elə biz də inanırıq ki, o, qayıdacaq. Ən azı, həzin xatirə kimi, duyğu kimi qayıdacaq...
Əli NƏCƏFXANLI
XQ
