Milçəklər heyvanlar aləmində ən zəhlətökən və nifrət edilən canlılardır. Hətta ən qorxulu heyvanlar belə onlar tərəfindən amansızcasına dişlənməkdən xilas ola bilmirlər.
Dünyada təxminən 110 mindən çox milçək mövü var. Meyvə milçəklərindən ev və ət milçəklərinə qədər - hər birinin öz vərdişləri və yaşayış yerləri var.
Milçəklər insanlar üçün sadəcə narahatlıq mənbəyi deyil, bu həşəratlar həm də təbiətdə mühüm rol oynayır. Məsələn bitkiləri tozlandırır, üzvi materialın parçalanmasına kömək edir, digər böcəklər və heyvanlar üçün qida növü sayılır.
Ölkə.Az milçəklər haqqında maraqlı faktları təqdim edir:
Milçəklər çox sürətlə artır. Bir meyvə milçəyi həyatı boyu təxminən 500 yumurta qoyur.
Ev milçəkləri adətən 15-25 gün, optimal şəraitdə iki aya qədər yaşaya bilirlər.
Ev milçəkləri mütəmadi olaraq nəcis, zibil, çürüyən heyvanlar və digər murdar yerlərdə qidalanıb yumurta qoyduqlarından, ev səthlərinə və qidalara qonduqda xəstəlik mikroblarını yayır.
Adi ev milçəyi insanlara ən azı 65 xəstəlik ötürə bilər. Bu xəstəliklərə Dizenteriya, İshal, vəba, Tifo qızdırması, Cüzam, Qarayara, Ekvatorial sifilis, Tulyaremiya, vərəm və Poliomieliti misal göstərmək olar.
Milçəklərin çeynəmək üçün ağız üzvləri yoxdur. Bunun əvəzinə bərk qidaları yemək üçün mayeyə çevirən fermentləri tüpürür və bu maddələr qidanı parçaladıqdan sonra yeyir.
Milçəklər dadı ayaqlarındakı sensorlar vasitəsilə bilirlər.
Leş milçəkləri, o cümlədən zərbə milçəkləri və ət milçəkləri yumurtalarını çürüyən heyvan cəmdəklərinə qoyurlar. Çünki onların qurdları çürüyən heyvanlarla qidalanır. Digər milçək növləri çoxalma və qidalanma yeri kimi tez-tez heyvan nəcisindən istifadə edirlər.
Cinayət araşdırmasında milçəklərdən ilk dəfə 13-cü əsrdə Çində istifadə edilib. Cinayət yerində milçək populyasiyasını və onların sürfə mərhələlərini öyrənərək ölüm vaxtını təxmin etmək mümkündür.
Məhkəmə araşdırmalarında ən çox kömək edən ev, zərbə və ət milçəkləridir.
Arı milçəkləri, çiçək milçəkləri kimi bəzi növlər arılar üçün cəlbedici olmayan müxtəlif bitkiləri tozlandırır. Yəni kakao bitkisini tozlandıraraq şokolad istəyimizi təmin etdikləri üçün onlara minnətdar olmalıyıq.
Dünyanın ən böyük milçəyi ağac milçəyidir və 8 sm-ə qədər böyüyə bilir. Əsasən, Mərkəzi və Cənubi Amerikada yaşayır və yumurtalarını ölən ağaclara qoyurlar, olduqca zərərsizdirlər.
Milçəklər arxalarını görə bilirlər.İnsanlardan fərqli olaraq ev milçəklərinin mürəkkəb gözləri var. Bu gözlər sayəsində 360 dərəcəlik baxış bucağı ilə bütün istiqamətləri görür və təhlükəni sezə bilir.
Buna görə də kimsə milçəyə vurmaq istəyəndə çox sürətli reaksiya verərək qaçır.
Araşdırmalar göstərir ki, erkək milçəyin gözlərində “sevgi nöqtəsi” adlanan xüsusi bir sahə var. Bu sayədə dişi milçəkləri aşkar edib arxasıyca düşə bilir.
Milçəklərdən və onların yaydığı xəstəliklərdən qurtulmağın ən yaxşı yolu ətrafı təmiz saxlamaq, evə milçək girməməsi üçün diqqətlli olmaq, qidaların üzərini örtülü saxlamaqdır.
Billurə Yunus
