“İsrail öz itkilərinə, o cümlədən onlarla əsgərin ölümünə, şimal bölgəsində on minlərlə məcburi köçkünə və ərazisinin dərinliklərinə qədər hücuma məruz qalsa da, “Hizbullah” və Tehrana vurulan zərər həm hərbi, həm də siyasi baxımdan daha böyük olub”.
Yenicag.az xəbər verir ki, bunu iranlı analitik Murad Veyisi “Hizbullah” və İsrail arasındakı münaqişənin nəticələrini təhlil edərkən bildirib.
O, qeyd edib ki, baş verən 14 aylıq müharibə yalnız “Hizbullah”ın bəyan etdiyi məqsədlərə çatmadı, həm də qruplaşmaya və onun əsas dəstəkçisi İran İslam Respublikasına ciddi zərbə vurdu.
Analitik söyləyib ki, bu müharibənin nəticələrini siyahı formasına salsaq, “Hizbullah” (və İran) tərəfindən səkkiz əsas uğursuzluq mövcuddur:
1. Qəzzada atəşkəsin təmin edilməməsi:
“Hizbullah” bu müharibəyə İsrailin HƏMAS-a hücumlarını dayandırması və Qəzzada atəşkəs əldə etməsi məqsədi ilə başlamışdı. Lakin 14 aylıq müharibənin sonunda belə atəşkəs hələ də əldə oluna bilməyib;
2. Hərbi infrastrukturun məhv edilməsi:
İsrailin hava hücumları “Hizbullah”ın hərbi infrastrukturuna böyük ziyan vurdu. Qrupun bazaları, silah anbarları, istehkamlar və tunellər məhv edildi, bu da əməliyyat qabiliyyətlərini ciddi şəkildə zəiflətdi;
3. Böyük hərbi rütbəlilərin itirilməsi:
“Hizbullah”ın bir çox yüksək səviyyəli hərbi liderləri, o cümlədən hərbi qanadın komandiri Fuad Şükr, müavini İbrahim Aqil və cənub cəbhəsinin komandiri Əli Karaki müharibə zamanı öldürülüb. Bu, “Hizbullah” tarixində ən böyük rəhbər itkisidir;
4. Siyasi liderlərin öldürülməsi:
“Hizbullah”ın uzun müddət baş katibi olmuş Həsən Nəsrullah və digər yüksək siyasi liderlər, o cümlədən müavini Haşem Səfiəddin və siyasi şura üzvü Nabil Qaouk müharibə zamanı öldürülüb. Bu, qruplaşmanın strukturunun bərpasını çətinləşdirə bilər;
5. İsrail sərhədindən geri çəkilmə:
Atəşkəs şərtlərinə əsasən, “Hizbullah” İsrail-Livan sərhədindən təxminən 25 kilometr aralıda, Litani çayının o tayında mövqelərə geri çəkilməli oldu. Bu, “Hizbullah”ın İsrailin şimalına qarşı təhdidini azaldır və İsrail geri qayıdarsa, ciddi hərbi cəza veriləcəyinə dair xəbərdarlıq edir;
6. Silah təchizatının pozulması:
İsrailin Suriya və Livan arasındakı əsas keçidlərə endirdiyi zərbələr “Hizbullah”ın silah təchizatını dayandırdı. İsrail rəsmiləri “Hizbullah”ın yenidən silahlanmasının qarşısını almaq üçün atəşkəsə əməl edəcəklərinə söz veriblər. Suriya prezidenti Bəşər Əsəd də “Hizbullah”ın dəstəyini məhdudlaşdırmağa başlayıb;
7. Livanda hakimiyyətin zəifləməsi:
“Hizbullah”ın siyasi mövqeyinə bu itkilərin təsir edib-etməyini ölçmək üçün hələ tezdir. Lakin qrup, müharibəni qələbə kimi təqdim etsə də, Livan ictimaiyyətinin bu qiymətləndirməyə necə reaksiya verəcəyi hələ məlum deyil;
8. İranın regional təsirinin zəifləməsi:
Müharibə yalnız “Hizbullah” üçün deyil, İranın rəhbərlik etdiyi Müqavimət Oxunun daha geniş təsirinə də zərbə vurdu. Bir zamanlar İranın ən güclü nümayəndəsi olan “Hizbullah” artıq əvvəlki gücünü itirib. Həmçinin, HƏMAS-ın da hərbi itkiləri və rəhbərlərinin öldürülməsi İranın bölgədəki nüfuzunun azalmasına işarədir. Livanın cənubundakı İran bağının, İsrailə baxan Qasım Süleymani ilə müqayisə edilən məhv edilməsi, İranın bölgədəki nüfuzunun zəiflədiyini göstərir.
Nəsimi Ələsgərli
