Suriya böhranı təxminən 14 il davam edən çətin prosesdən sonra müxalif silahlı qrupların Bəşər Əsəd rejimini devirdiklərini bəyan etməsi ilə sona çatdı.
Hafta.az-ın yazdığına görə, bu illər ərzində mühüm mərhələlər keçilib. Bunlardan ən sonuncusu Suriya Silahlı Müxalifətinin paytaxt Dəməşqi ələ keçirməsidir.
2011-ci ilin mart ayı
Suriyanın hər yerində Bəşər Əsədə qarşı ilk etirazlar başlayıb. Bəzi nümayişçilər silahlanıb, ordu hissələrinin bölünməsi ilə qiyam silahlı üsyana çevrilib və bir çox ölkələrin dəstəyini qazanıb.
2012-ci il
Ən-Nusra Cəbhəsinin təşkil etdiyi ilk böyük partlayış Dəməşqdə baş verib. Əl-Nusra Suriyada “Əl-Qaida”nın bir qolu olaraq güc qazandı və millətçi qruplara qarşı döyüşməyə başladı.
Dünyanın böyük dövlətləri Cenevrədə toplaşaraq, siyasi keçidin zəruri olduğu barədə razılığa gəldilər, lakin bunun necə ediləcəyi mövzusunda fikir ayrılığı yarandı və nəticədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının rəhbərlik etdiyi sülh səylərinə səbəb oldu.
2013-cü il
Livandakı “Hizbullah” Əsəd rejiminə sadiq qüvvələrə dəstək verərək müxalifətin irəliləyişini dayandırıb. Bu, “Hizbullah”ın münaqişədə rolunun artdığını göstərdi.
ABŞ kimyəvi silahdan istifadəni "qırmızı xətt" olaraq təyin edib.
2014-cü il
İŞİD Suriya və İraqda sürətlə genişlənərək Rakkanı ələ keçirdi. Müxalifət köhnə Homs bölgəsində təslim oldu və digər bölgələrə getmək üçün razılaşmalar əldə edildi.
ABŞ İŞİD-ə qarşı koalisiya yaratdı, hava hücumları təşkil etdi və kürd qüvvələrinə yardım göstərdi, lakin bu, Türkiyə ilə gərginliyə səbəb oldu.
2015-ci il
Xarici dəstək və silahların verilməsi ilə müxalifət daha çox ərazi əldə edərək İdlibin şimal-qərbinə nəzarəti ələ keçirib. Bununla belə, terrorçuların təsiri də artıb. Rusiya Əsəd hökumətinə hava zərbələri ilə dəstək verərək müharibənin gedişatını dəyişdi.
2016-cı il
Kürd qüvvələrinin sərhəddə irəliləməsindən narahat olan Türkiyə müttəfiq müxalif qruplarla Suriyaya müdaxilə edərək, yeni türk nəzarət zonası yaradıb.
Suriya hökumət qüvvələri və onların müttəfiqləri Hələbdə müxalifəti məğlub etdi və bu, müharibənin əsas dönüş nöqtələrindən biri hesab edilən qələbədir.
“Əl-Nusra” Cəbhəsi “Əl-Qaida”dan ayrılaraq daha mötədil bir imic təqdim etməyə çalışdı və nəticədə “Heyət Təhrir əl-Şam” adını aldı.
2017-ci il
İsrail İran və müttəfiqlərinin artan gücünü zəiflətmək məqsədilə Suriyadakı “Hizbullah” hədəflərinə hava zərbələri endirib.
ABŞ-ın dəstəklədiyi kürd qüvvələri Rakkada İŞİD-i məğlub etmək üçün əməliyyatlar həyata keçirib. Bu, İŞİD-in Suriyadakı demək olar ki, bütün ərazilərini itirməsi ilə nəticələndi.
2018-ci il
Suriya hökuməti Şərqi Qutaya nəzarəti bərpa etdi və tez bir zamanda digər müxalif bölgələri, xüsusən də Dəraa bölgəsini ələ keçirdi.
2019-cu il
İŞİD Suriyadakı son qalasını itirib. ABŞ kürd müttəfiqlərini qorumaq üçün Suriyadakı əsgərlərini çəkmək qərarına gəlib.
2020-ci il
Rusiya Suriya hökumətinə qarşı hücuma dəstək verməklə Türkiyə ilə atəşkəsə şərait yaratdı. Əksər cəbhələrdə döyüşlər dondurulsa da, hökumət qüvvələri əsas şəhərlər də daxil olmaqla əksər ərazilərə nəzarəti saxlayıb. Müxalifət şimal-qərbə, Türkiyənin dəstəklədiyi qüvvələr isə sərhədin bir zolağına, kürd qüvvələri isə şimal-şərqə nəzarəti saxlayıb.
2023-cü il
2023-cü il oktyabrın 7-də “Həmas”ın İsrailə hücumundan sonra İsraillə “Hizbullah” arasında qarşıdurma yaranıb. Bu, “Hizbullah”ın Suriyadakı mövcudluğunu azaldıb və Əsədin gücünü ciddi şəkildə zəiflədib.
2023-cü il Suriyanın ərəb dünyasına qayıdışı baş verdi və Bəşər Əsəd may ayında Ciddədə keçirilən Ərəb Sammitində iştirak etdi.
2024-cü il
Suriya Silahlı Müxalifəti Hələbə qarşı hücuma keçib və hökumət qüvvələrinin diqqəti başqa ərazilərə yönəltdiyi üçün Suriya ordusu sürətlə dağılıb. Hələbin süqutundan sonra 8 gün ərzində Suriya Silahlı Müxalifəti əksər böyük şəhərləri tutdu, Dəməşqə daxil oldu və Bəşər Əsədin hakimiyyətinin başa çatdığını elan etdi.
