Yalan danışmaq, bəzən adi sosial davranışın bir hissəsi kimi görünsə də, bəzi hallarda bu davranış müəyyən psixoloji pozuntularla bağlı ola bilər. Davamlı və səbəbsiz yalan danışmaq bir sıra psixiatrik xəstəliklər və ya şəxsiyyət pozuntularının əlaməti ola bilər:1. Mitomaniya (Patoloji yalançılıq)Mitomaniya səbəbsiz və məcburi şəkildə yalan danışmaq vərdişidir.Bu insanlar həqiqəti deməkdən çox, yalan danışmaqdan məmnunluq hissi keçirirlər.Mitomanlar öz yalanlarına inanmağa başlayır və zamanla bu vərdişdən çıxa bilmirlər.2. Narsistik şəxsiyyət pozuntusuNarsistik şəxslər özlərini digərlərindən üstün göstərmək və diqqət çəkmək üçün tez-tez yalan danışırlar.Onlar həqiqəti gizlədərək özlərini ideal şəxsiyyət kimi təqdim etməyə çalışırlar.3. Antisosial şəxsiyyət pozuntusuBu insanlar qanunlara və sosial qaydalara riayət etməməklə yanaşı, tez-tez manipulyasiya etmək üçün yalan danışırlar.Vicdan əzabı çəkmədən başqalarını aldatmaqdan çəkinmirlər.4. Bipolyar pozuntuBipolyar pozuntu olan şəxslər manik fazada özünü reallıqdan uzaq ideallarla təsvir etmək üçün yalan danışa bilərlər.Bu cür yalanlar qeyri-ixtiyari ola bilər.5. Histrionik şəxsiyyət pozuntusuBu şəxslər diqqət mərkəzində olmaq üçün həqiqətləri dəyişdirərək, özlərinə maraq cəlb etmək məqsədilə yalan danışırlar.6. Yuxu və ya stress pozuntularıUzunmüddətli yuxu problemləri və ya ağır stress vəziyyətində olan insanlar reallıqdan uzaqlaşaraq həqiqəti dəyişdirməyə meyilli ola bilərlər.7. Obsessiv-kompulsiv pozuntu (OKP)OKP olan bəzi şəxslərdə yalan danışmaq qeyri-ixtiyari davranış kimi meydana çıxa bilər.Yalanın səbəbləri nədir?Yalan danışmaq hər zaman xəstəlik əlaməti olmaya bilər. İnsanlar bəzən qorxu, utanmaq, diqqət çəkmək, özünü qorumaq və ya başqalarını manipulyasiya etmək üçün yalan danışırlar. Ancaq bu davranış davamlı və səbəbsiz şəkildə baş verirsə, psixoloji dəstək almaq məsləhət görülür.Müalicə mümkündürmü?Yalan danışma vərdişi psixoloji problemlərlə bağlıdırsa, müalicə psixoterapiya və davranış terapiyası ilə mümkündür. Müalicə prosesi zamanı əsas məqsəd yalanın kökündə duran səbəbləri müəyyən etmək və bu problemləri aradan qaldırmaqdır.Beləliklə, yalan danışan şəxsin davranışının səbəbini anlamaq üçün onu diqqətlə müşahidə etmək və lazım olduqda mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
Eltun Məmmədov
Diqqət Çəkənlər
Trampın komandası Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini sona çatdırmağın yollarını araşdırır
Rusiyanın “hibrid fəaliyyətlərinə” görə ilk sanksiyalar razılaşdırılır
İsrail Qəzza zolağının cənubundakı Xan Yunis məktəbinə zərbə endirib
