Bayden administrasiyası İranın ABŞ-İran ikili vətəndaşı olan Reza Valizadəni 10 il həbs cəzasına məhkum etməsini pisləyib. Bu, 2023-cü ilin sentyabr ayında baş tutan nadir ABŞ-İran məhbus mübadiləsindən sonra İslam Cümhuriyyətinin ABŞ vətəndaşını həbs etməsi ilə bağlı ictimaiyyətdə məlumat verilən yeganə haldır.
Dövlət Departamentinin sözçüsü Amerikanın Səsinin sorğusuna cavab olaraq göndərdiyi e-məktubda bildirib: “Bizə məlumdur ki, İran və ABŞ-ın ikili vətəndaşı olan jurnalist Reza Vəlizadə İran tərəfindən 10 il müddətinə həbs cəzasına məhkum edilib".
Sözçü əlavə edib: “Biz bu məhkumiyyəti sərt şəkildə pisləyirik və onun dərhal azad edilməsini, habelə İrandakı bütün siyasi məhbusların azadlığa buraxılmasını tələb edirik".
Bu, Vəlizadənin İran tərəfindən həbsinin ABŞ tərəfindən ilk dəfə təsdiqlənməsi olub. Oktyabr ayında yayılan xəbərlərə görə, o, sentyabrın sonlarında İranın təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən saxlanılmışdı. Vəlizadə Amerikanın Səsinin şəbəkələrindən biri olan Radio Fərdanın keçmiş jurnalistidir. O, 2022-ci ildə Radio Fərdadan ayrılıb.
O, avqust ayında X platformasında (keçmiş Twitter) yazdığı son paylaşımına görə, 14 il ərzində Qərbdə yaşadıqdan sonra fevral ayında Tehrana ailəsini ziyarət etmək üçün qayıtmışdı.
Vəlizadənin vəkili Məhəmməd Hüseyn Ağası müştərisinin məhkum edildiyini şənbə günü X platformasında yayımladığı paylaşımda açıqlayıb. O yazıb ki, İran məhkəməsi Vəlizadəyə 10 il həbs cəzası, 2 il səyahət qadağası, Tehran əyalətində və qonşu əyalətlərdə 2 il yaşayış qadağası və 2 il müddətinə partiyalarda və qruplarda üzv olmaq qadağası qoyulması barədə qərar çıxarıb.
Bazar günü VOA Fars TV ilə müsahibədə Ağası Valizadənin "düşmən hökumət ilə əməkdaşlıq" etməkdə ittiham olunduğunu, bu ifadənin ABŞ-ı nəzərdə tutduğunu bildirib.
"Bu, mənim fikrimcə, səhv ittihama əsaslanan ağır bir cəzadı. Əvvəllər Amerikanın Səsi kimi media qurumlarında işləmə, İranın İslamçı hakimiyyətinə qarşı təbliğat aparmaq kimi qiymətləndirilirdi, amma bu fəaliyyətin ittihamı sonradan 'düşmən hökumət ilə əməkdaşlıq' olaraq dəyişdirilib".
İran Amerikanın Səsi, Radio Fərda və digər Qərb mərkəzli farsdilli medianı ölkənin avtoritar İslamçı hakimiyyətinə qarşı ictimai müxalifət və etirazları işıqlandırdıqları üçün düşmən kimi görür.
Ağası bildirib ki, o, Valizadənin hökmünə qarşı apellyasiya şikayəti vermək ümidindədir.
Radio Fərda-nın ana şəbəkəsi RFE/RL-nin (AzadlıqRadiosu) prezidenti və CEO-su Stiven Kapus Amerikanın Səsinə göndərdiyi açıqlamada Valizadənin bir ABŞ vətəndaşı olduğunu, haqsız yerə ittiham və məhkum edildiyini, cəzalandırıldığını bildirib.
Kapus yazıb: "İran rejimi dəfələrlə dünya üzrə öz mənfi təsirini yaymağa cəhd edib və hər fürsətdə insan hüquqlarını tapdalayıb. Aydın olur ki, bu rejim azadlıq qüvvələrindən, o cümlədən müstəqil jurnalistikadan qorxur. Buna görə də, Radio Fərdanın İran xalqına senzurasız xəbər və digər proqramlar təqdim etmə missiyası həmişəkindən daha vacibdir. Jurnalistika cinayət deyil. Reza dərhal ailəsinə geri qaytarılmalıdır".
İran rəsmiləri Valizadənin həbsinə dair yalnız onun saxlanılması barədə medianın məlumatlarını qeyd edərək və məsələyə baxacaqlarını bildirərək çox az məlumat verib.
Ağası Amerikanın Səsinə göndərdiyi başqa bir mesajda bildirib ki, Valizadeh haqqında İran dövlət medianın Farsdilli platformalarında heç bir məlumat verilməyib.
İran Prezidenti Məsud Pezeşkian avqust ayında dövlət xəbər agentliyi ISNA-ya verdiyi müsahibədə xaricdə yaşayan iranlıların geri dönməkdən qorxmasına heç bir səbəb olmadığını bildirib və əlavə edib ki, əgər onlar geri dönsələr, "onlara qarşı heç bir iş açılmayacaq, onları narahat etməyəcəyik və ölkədən getmələrinin qarşısını almayacağıq".
Ağası müsahibəsində Valizadənin İrana səyahət etməzdən əvvəl İran təhlükəsizlik orqanlarından bənzər təminatlar aldığını bildirib. Lakin o, Valizadənin İrana daxil olmasından sonra İran təhlükəsizlik agentlərinin onunla altı ay ərzində əlaqə saxladığını və nəticədə onu həbs etdiklərini deyib.
Ağası bildirib ki, İran rəsmiləri Valizadəni ilkin araşdırmaları başa çatdırdıqdan sonra ümumi həbsxanaya köçürmək əvəzinə xüsusi təhlükəsizlik təcridxanasında saxlayır. O, Valizadənin təhlükəsizlik təcridxanasında saxlanılmasını və onun vəkilinə görüşməyə icazə verilməməsini qeyri-qanuni məhdudiyyətlər kimi qiymətləndirib və buna qarşı etiraz etdiyini bildirib.
"İran hökuməti mətbuat azadlığını təhdidlər, qorxutmalar, həbslər, zorla etiraflar və jurnalistlərə qarşı zorakılıq tətbiq etməklə dəfələrlə boğmuşdur", ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Amerikanın Səsinə yazıb.
Sözçü əlavə edib ki, Dövlət Departamenti ABŞ vətəndaşlarını travel.state.gov saytında yerləşdirilən xəbərdarlığı xatırladır ki, "İrana səfər etməyin, çünki ABŞ vətəndaşlarının qaçırılması və qeyri-müəyyən həbsləri və saxlanılması riski var."
Ağası Qərb mərkəzli media qurumları ilə işləyən iranlıların İrana səyahət etməyi düşündükləri təqdirdə öz xəbərdarlıqlarını verib və bildirib ki, İran hakimiyyətlərindən belə fəaliyyətə görə peşmançılıq bildirmək, onları həbsdən xilas etməyəcək.
"Hər kəs xəbərdar olmalıdır ki, İran ədliyyəsi üçün xaricdəki İran müxalifət media qurumları ilə əməkdaşlıq edənlər cinayətkar sayılır və bu cinayət heç bir şəkildə yüngülləşdirilə bilməz", Ağası Amerikanın Səsinin fars şəbəsinə bildirib.
visiontv.az
