Nəsillər “böyük nəsil” (1910-1924-cü illər), “səssiz nəsil” (1925-1945-ci illər), “körpə bumer nəsli” (1946-1960-cı illər), “X nəsli” (1961-1980-ci illər), “Y nəsli” (1981-1995-ci illər), “Z nəsli”(1996-2012-ci illər) və Alfa nəsli (2013-cü ildən etibarən)olaraq təsnif olunurlar.
Onların içərisində xüsusilə indiki dövrün gəncləri olan “Z nəsli” olaraq adlandırılan insanlar daha çox müzakirələrə səbəb olur. Onlar dinamik, özlərini ifadə edə bilən, əyləncəli, ağıllı və qıvraq zəkaya malik insanlar kimi xarakterizə olunsalar da, onlar arasında diqqətsiz, aqressiv, əsəbi və azadlıqlarına düşkün olanlar da var. "Z" adlandırılan yeni nəsli digər nəsillərdən nə ilə fərqlənir?
Mövzu ilə bağlı şüuraltı üzrə uzman, şəxsi inkişaf üzrə kouç, beynəlxalq dərəcəli təlimçi İlahə Adil Moderator.az-a danışdı. Bildirdi ki, 21-ci əsr dünyasında liderlik və idarəetmə anlayışı sürətlə dəyişir:
"Xüsusən, millenniallar Gen Y və Gen Z nəsilləri, iş dünyasında və cəmiyyətin müxtəlif sahələrində öz inqilabi yanaşmaları ilə diqqət çəkirlər. Bu yeni nəsillərin idarəetmə üslubları və liderlik xüsusiyyətləri, müasir iş dünyasında daha çevik, müstəqil və texnoloji baxımdan inkişaf etmiş bir mühitin formalaşmasına səbəb olur. Gen Y (1981-1996) və Gen Z (1997-2012) liderlərinin idarəetmə üslublarını nəzərdən keçirərək, bu nəsillərin gələcəkdəki liderlik yanaşmalarını daha yaxşı anlamağa çalışaq.
1. Texnologiyaya Yönəlmiş Liderlik
Gen Z və Gen Y nəsilləri, texnologiyanın içində doğulmuş və böyümüşlər. Onlar üçün texnologiya, yalnız gündəlik həyatın bir parçası deyil, həm də iş dünyasında məhsuldarlığı artıran, strateji qərarları sürətləndirən bir vasitədir. Bu nəsillər liderlikdə, qərar vermə proseslərini daha sürətli və effektiv hala gətirmək üçün yeni texnoloji vasitələrdən istifadə edirlər. Onlar rəqəmsal alətlərdən və analitik məlumatlardan istifadə edərək, daha doğru və zamanında qərarlar qəbul edirlər.
Liderlikdə Texnologiyanın Yeri:
-Bulud əsaslı əməkdaşlıq platformaları
-Süni intellekt və avtomatlaşdırma vasitələri
-Verilənlərə əsaslanan qərar qəbuletmə
2. Çevik və Adaptiv Liderlik
Gen Y və Gen Z liderləri, daha çevik və adaptiv bir idarəetmə yanaşması ilə fərqlənirlər. Bu nəsillər, dəyişən şərtlərə sürətlə uyğunlaşa bilirlər və tez-tez yeniliklərə açıqdırlar. İdarəetmə anlayışları, təşkilatların çevikliyini artırmağa yönəlib. Liderlər, daha az struktur və sərt qaydalara malik olan təşkilatlar qururlar ki, bu da daha dinamik bir iş mühiti yaradır.
Adaptiv Liderlik Yanaşması:
-Qısa dövrətli, davamlı inkişaf və təkmilləşdirməyə fokuslanma
-Rəqiblərə sürətli cavab verə bilmək
-Çevik komandalar və açıq düşüncə tərzi
3. Əməkdaşlıq və Komanda Ruhunun Gücləndirilməsi
Gen Z və Gen Y nəsilləri, ənənəvi sərt rəhbərlik yanaşmalarından daha çox əməkdaşlıq və komanda işini ön planda tuturlar. Onlar, hər bir işçinin fərdi bacarıqlarına dəyər verirlər və komanda üzvlərinin öz potensiallarını maksimum dərəcədə istifadə etmələrinə şərait yaradırlar. Bu nəsillərin liderləri, əməkdaşlıq edərək problemləri həll etməyə daha meyllidir və təşkilatdakı hər kəsin fikir və təkliflərinə açıqdılar.
Komanda İdarəetmə və Əməkdaşlıq:
-Açıq əlaqə və qarşılıqlı etimad
-Fərdi gücləndirilmə və inkişaf proqramları
-Fikrini bildirməkdə sərbəstlik
4. Şəffaflıq və Ədalət
Gen Z və Gen Y liderləri, iş yerində şəffaflığın və ədalətin təmin olunmasına böyük əhəmiyyət verirlər. Onlar, işçiləri ilə açıq və dürüst əlaqə saxlayır, qərar qəbuletmə proseslərini onların anlayışına uyğun şəkildə açıqlayırlar. Bu nəsillər üçün, təşkilatdakı hər kəsin eyni imkanlara sahib olması və ədalətli bir mühitdə çalışması vacibdir.
Şəffaf və Ədalətli İdarəetmə:
-Aydın kommunikasiya və qərarların açıqlanması
-Hər bir işçinin bərabər şəkildə qiymətləndirilməsi
-Etibarlı və açıq rəhbərlik
5. Sosial Məsuliyyət və Dayanıqlı Liderlik
Gen Y və Gen Z nəsillərinin liderləri yalnız maliyyə və əməliyyat məsələlərini deyil, həm də sosial və ekoloji məsuliyyətləri diqqətə alırlar. Onlar, təşkilatlarının cəmiyyətə və ətraf mühitə müsbət təsir göstərməsini istəyirlər. Sosial məsuliyyət və dayanıqlılıq, bu nəsillərin liderlik anlayışında mühüm yer tutur.
Sosial və Ekoloji Məsuliyyət:
-Ekoloji dayanıqlılıq təşəbbüsləri
-Sosial layihələr və yerli icmaların dəstəklənməsi
-İnsana və təbiətə dəyər verən təşkilat mədəniyyəti
6. Yaradıcı və Yenilikçi Liderlik
Gen Z və Gen Y liderləri, yaradıcı düşüncə və yenilikçi yanaşmaları təşviq edirlər. Onlar ənənəvi iş metodlarından daha çox yeni fikirlərə, risklərə və eksperimentlərə açıqdılar. Bu nəsillərin liderlik üslubu, yenilikçi həllərin və fikir mübadiləsinin təşviq edildiyi mühitlər yaratmağa yönəlir.
Yenilikçi Liderlik və Yaradıcı Fikir:
-İnovasiyalara açıq iş mühiti
-Yaradıcı düşüncəni təşviq edən təşəbbüslər
-Riskləri qəbul edən və yenilikləri sınaqdan keçirən idarəetmə
7. Empati və Emosional Zəka
Gen Z və Gen Y liderləri, emosional zəka və empati qabiliyyətlərinə yüksək dəyər verirlər. Onlar, işçilərinin ehtiyaclarını və hisslərini başa düşərək, onların şəxsi və peşəkar inkişaflarına dəstək olurlar. Bu liderlər üçün insan faktoru çox önəmlidir və onlar münasibətlərin qurulmasına, etimadın artırılmasına və komanda ruhunun gücləndirilməsinə önəm verirlər.
Empati və Emosional Zəka:
-Şəxsi inkişaf və dəstək
-İctimai münasibətlərin gücləndirilməsi
-İnsana yönəlmiş liderlik yanaşması
Gen Z və Gen Y nəsillərinin liderlik üslubları, gələcək iş dünyasında böyük dəyişikliklərə səbəb olacaq. Texnoloji biliklərdən istifadə, çevik idarəetmə yanaşmaları, əməkdaşlıq və şəffaflıq prinsipləri, sosial məsuliyyət və yenilikçilik, bu nəsillərin rəhbərlik etdiyi təşkilatların uğurlu və dayanıqlı olmasını təmin edəcəkdir. Həm Gen Y, həm də Gen Z liderləri, cəmiyyətin inkişafı və iş dünyasında yeni nəsil rəhbərlik anlayışlarının formalaşmasında mühüm rol oynayacaqlar.
