Qara qutu; Hər bir təyyarədə məcburi olan qeyd, beynəlxalq səviyyədə istifadə olunduğu kimi bir uçuş qeyd cihazıdır.
Tribunainfo.az-ın araşdırmasına görə, uçuşla bağlı bütün məlumatlar xüsusi alqoritmlə qara qutuda qeyd olunur.
Beləliklə, lazım olduqda uçuş məlumatlarını səlahiyyətlilər üçün əlçatan edir. Məşhur inancın əksinə olaraq, qara qutu qara deyil, əsasən parlaq narıncı rəngdədir. Ən ekstremal vəziyyətlərə və qəzalara davamlı olan qara qutular, danışıqları qeyd edən strukturları ilə aviasiya tədqiqat sənayesinin ən xüsusi alətlərindən biridir.
Qara qutu təyyarə qəzalarını başa düşməyə və təcrübə qazanmağa kömək edir. Cihazın ilk istifadəsi 1947-ci ilə təsadüf edir. 1958-ci ildən sonra onun təyyarələrdə istifadəsi Mülki Aviasiya Şurası tərəfindən məcburi hala gətirilib.
Qara qutuda təyyarə ilə bağlı hər cür məlumat və söhbətlər saxlanılır. Xarici təbəqələrinin gücü sayəsində bir çox çətin şərtlərə baxmayaraq, onları günlərlə qoruya bilir. Sərnişin təyyarələrindəki qara qutular 90 gün ərzində dəniz vasitəsilə siqnal göndərə bilir. Orta hesabla 5 kilo ağırlığında olan qara qutular dəniz suyu ilə qarşılıqlı əlaqədə olduqda aktivləşir və siqnallar yaymağa başlayır. Beləliklə, qəzaya uğrayan təyyarənin yerini axtaran istənilən komanda onu hətta dənizin altında da tapa bilər.
Pilotların danışıqları qara qutuya yazılıb. Bu yolla müstəntiqlər pilotların son söhbətlərini dinləyə bilərlər. Ancaq bu, hər qara qutu üçün doğru deyil. Bəzi qara qutular yalnız təyyarə ilə bağlı məlumatları qeyd edir, digərləri isə hər iki işi yerinə yetirir.
Qara qutular toqquşmanın təsirini minimuma endirmək üçün nəzərdə tutulub. Bu məqsədlə onlar təyyarənin quyruq hissəsinə yerləşdirilir.
Qara qutu qranit kimi möhkəm olmaq üçün hazırlanmışdır. Hətta 1100 dərəcə Selsi temperaturunda da struktur bütövlüyü müəyyən müddət ərzində toxunulmaz qala bilir. Beləliklə, təyyarə qəzası harada baş verməsindən asılı olmayaraq, sənayeyə bu qəzanın necə baş verdiyi və gələcəkdə bunun qarşısının alınması ilə bağlı təcrübə təqdim edir.
Qara qutular təyyarələrə quraşdırılmazdan əvvəl bir çox təhlükəsizlik sınaqlarına məruz qalır. Təyyarələrdə yalnız bu təhlükəsizlik testlərindən keçə bilən qara qutulardan istifadə edilir.
Qara qutu köhnə texnoloji cihaz olsa da, bu gün də eyni prinsiplə işləyir. Kokpitdəki son 2 saatlıq danışıqlar, eləcə də təyyarənin son 25 saatının məlumatları cihaz tərəfindən qeydə alınır.
Dəniz
