EN

Alimlər Yerin yeni geoloji epoxasının başlanması üçün yeni tarix təyin ediblər » AzadMedia.az


Yaponiya və Avstraliyadan olan beynəlxalq alimlər qrupu belə qənaətə gəliblər ki, Yerin antroposen adlanan ən yeni geoloji dövrü 1950-ci illərdə başlayıb. İsследование Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) elmi jurnalında dərc olunub.

2002-ci ildə Nobel mükafatı laureatı Pol Krutzen Holosen dövrünün başa çatdığını və planetin tarixində yeni bir dövrün - Antroposen dövrünün başladığını güman edirdi. Onun sözlərinə görə, yeni dövr planetdə insan davranışının yaratdığı dəyişikliklərlə müəyyənləşəcək.

Antroposen planetoloqların müzakirə mövzusuna çevrildi. Bəzi elm adamları növbəti eranı elan etmək üçün hələ tez olduğunu düşünür, həmkarları isə Antroposenin gəlişi ilə bağlı sübutların artıq kifayət qədər olduğunu qeyd edirlər.

Komanda yeni işində Antroposenin başlanğıcının ehtimal olunan sərhədləri kimi qəbul edilə bilən üç tarixi məqamı nəzərdən keçirib. Bunlardan birincisi 1800-cü illərin sonu və sənaye inqilabıdır. Bu zaman qurğuşun səviyyələri torpağın əsas səthlərinə yayılmağa başladı.

İkinci ehtimal namizəd 1900-cü illərin əvvəlləri adlandırıldı, o zaman bütün dünyada tozun tərkibində dəyişikliklər baş verdi, qara karbonun tərkibi əhəmiyyətli dərəcədə artdı və sabit izotoplarda geniş miqyaslı dəyişikliklər baş verdi.

Üçüncü - keçən əsrin ortaları. Bu dövrdə plastik və mikroplastiklə birlikdə hər yerdə üzvi çirkləndiricilər görünməyə başladı. Sonra nüvə dövrü başladı.

Hər üç namizədin qlobal təsirini müqayisə edərək, tədqiqat qrupu bu qənaətə gəldi ki, bu, üçüncü, çox güman ki, Antroposenin əsl başlanğıcı hesab edilməlidir.

Alimlər təklif edirlər ki, 1950-ci illər ən asanlıqla müşahidə olunan və ölçülə bilən qlobal dəyişiklikləri göstərir - insanlar tarixi tərk edərlərsə, Holosen səviyyəsinə qayıtmaq üçün minlərlə, hətta milyonlarla il çəkəcək dəyişikliklər.
Chosen
16
2
azadmedia.az

2Sources