Associated Press-in məlumatına görə, NATO və Ukrayna, Rusiyanın eksperimental hiper-səs ballistik raketi ilə Ukraynanın mərkəzi şəhəri Dniproyu vurmasından sonra, noyabrın 26-da təcili danışıqlar keçirəcək. Bu hadisə, təxminən 33 aylıq müharibənin eskalasiyasını daha da artırıb.
Polşanın Baş naziri Donald Tusk, cümə günü münaqişədə baş verən son hadisələri "həlledici mərhələ" adlandıraraq, onun "son dərəcə dramatik miqyaslı" olduğunu bildirib.
Ukrayna parlamenti, cümə axşamı Dniproda yerləşən hərbi obyektə Rusiyanın hava zərbəsindən sonra gücləndirilmiş təhlükəsizlik tədbirləri səbəbindən planlaşdırılmış iclası ləğv edib. Bu hücum, Rusiyanın orta mənzilli yeni hiper-səs raketi olan “Oreshnik”in (Fındıq) debütü ilə yadda qaldı.
Televiziya çıxışında, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin, raket zərbəsinin ABŞ və Böyük Britaniyanın təmin etdiyi, Rusiya ərazilərinə çata bilən uzaq mənzilli raketlərdən Ukraynanın istifadə etməsinə cavab olaraq həyata keçirildiyini bildirib. Putin, Qərb hava hücumundan müdafiə sistemlərinin Rusiyanın ən son raket texnologiyalarına qarşı aciz qalacağını iddia edib.
Ukrayna hərbi rəsmiləri, Mach 11 sürəti ilə hərəkət edən raketin altı qeyri-nüvə başlığı daşıdığını və hər birinin altı submunisiya buraxdığını açıqlayıblar. Rusiya rəsmiləri isə bu silahı dünyada misli görünməmiş bir texnologiya kimi qiymətləndiriblər.
Cümə günü hərbi və müdafiə sənayesi liderləri qarşısında çıxış edən Putin, “Oreshnik” raketlərinin kütləvi istehsalını elan edərək, bunu texnoloji bir mərhələ adlandırıb. "Tez və ya gec, digər aparıcı ölkələr də oxşar sistemlər əldə edəcək. Biz irəlidəyik," – deyə o qeyd edib.
Rusiya prezidenti, təhlükəsizlik təhdidlərindən asılı olaraq, raketin “döyüş şəraitində” daha çox sınaqdan keçirilə biləcəyinə işarə edib və əlavə edib ki, bu raketlə bir neçə adi zərbə nüvə silahlarının dağıdıcı gücünə rəqib ola bilər.
Rusiyanın Strateji Raket Qoşunlarının komandanı, general Sergey Karakayev, raketin ikiqat istifadəyə malik olduğunu vurğulayıb: “O, Avropada istənilən hədəfi həm adi, həm də nüvə başlıqları ilə vura bilər ki, bu da onun təsirini strateji silahlara bərabər edir,” – deyə o bildirib.
Kreml sözçüsü Dmitri Peskov, Ukraynaya Qərb silahlarının tədarükünü gərginliyin artmasında günahlandırıb. “Rusiya öz imkanlarını açıq şəkildə nümayiş etdirdi. Təhlükəsizlik narahatlıqlarımız nəzərə alınmazsa, əlavə tədbirlər elan olunacaq,” – deyə Peskov bildirib.
Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban, Moskvadan gələn ritorikanı təkrarlayaraq, ABŞ-dan tədarük edilən raketlərin qabaqcıl əməliyyat dəstəyi tələb etdiyini deyib. “Amerikalı personalın birbaşa iştirak etdiyi barədə ciddi sübutlar var,” – deyə Orban dövlət radiosunda bildirib və Rusiyanın cavablarının az qiymətləndirilməməsi barədə xəbərdarlıq edib.
Çexiyanın Xarici İşlər Naziri Yan Lipavski, raket hücumunu "eskalasiyaya doğru bir addım" kimi qınayıb. Kiyevdə Ukraynanın Xarici İşlər Naziri Andrey Sibiha ilə yanaşı dayanan Lipavski, Ukraynanın hava hücumundan müdafiə sistemlərinin gücləndirilməsinə çağırıb və Rusiyanın taktikasını “iyrənc” adlandırıb.
Bu arada, Ukrayna qanunvericiləri, raket hücumlarının hökumət binalarına zərbə vurma təhlükəsinə görə, cümə günü parlament iclasını ləğv ediblər. Yerli hakimiyyət orqanları Kiyevin mərkəzindəki müəssisə və sakinləri ehtiyatlı olmağa çağırıb.
Prezident Vladimir Zelenskinin ofisi, təhlükəsizlik tədbirlərinin görüldüyünü və işlərin davam etdiyini təsdiqləyib.
Ukrayna hərbi kəşfiyyatı, Rusiyanın Həştərxan vilayətindəki Kapustin Yar sınaq poliqonundan buraxılan “Oreshnik” raketinin 15 dəqiqəlik uçuşdan sonra Dniproda yerləşən müdafiə zavoduna zərbə endirdiyini bildirib. Sovet raket sənayesinə daxil olmuş bu zavod, Ukraynanın müdafiə istehsalında mühüm mərkəzdir.
Zərbə endirilən ərazidə təhlükəsizlik zonası yaradılıb, tələfat barədə məlumat verilməyib. Dnipro sakinləri, raketin “Fındıq” ləqəbi ilə bağlı qara yumorla sosial şəbəkələrdə zarafatlaşıblar.
Ukraynanın digər bölgəsində, Rusiya Sumy şəhərində yaşayış zonasına İran istehsalı olan “Shahed” pilotsuz uçuş aparatlarından istifadə edərək hücum edib, iki nəfər ölüb, 13 nəfər yaralanıb. Regional rəsmilər pilotsuz uçuş aparatlarının maksimum tələfat yaratmaq üçün hazırlanmış parçalanma başlıqları daşıdığını bildiriblər.
“Bu silah infrastrukturun məhv edilməsi üçün deyil, insanların öldürülməsi üçün nəzərdə tutulub,” – deyə Sumy vilayətinin qubernatoru Vladimir Artyux bildirib.
Hücumlar, NATO və Ukraynanın Moskvadan gələn raket proqramının inkişafı fonunda eskalasiyaya hazırlaşdığı yeni münaqişə mərhələsinə işarə edir.
