Son illər paytaxtın bir çox ərazilərində çoxmərtəbəli binaların mansard şəklində tikilən sonuncu mərtəbəsinin mənzil kimi satışa çıxarılması halları artıb. Ekspertlərin böyük qismi isə ucuz ev axtaran alıcıların diqqətini daha çox cəlb edən mansardların mənzil kimi istifadə edilməsinin əleyhinədirlər. Məsələnin diqqəti ən çox cəlb edən tərəfi isə qanunvericilkdə qeyri-yaşayış sahəsi sayılan mansardlara “kupça” (çıxarış) verilməsidir.
Pravda.az xəbər mansard evlərlə bağlı araşdırma aparıb.
MANSARDLARIN TARİXİ
“Mansard” fransız sözüdür və bir çox dünya ölkələrində binanın obyekt, restoran kimi istifadə edilən hissəsi, paralel olaraq dam rolu oynayan qoruyucu tikilidir. İlk dəfə 1630-cu ildə fransız memarı Fransua Mansar çardağı yaşayış məqsədləri üçün istifadə edib. Beləliklə, binanın çardaq mərtəbəsi məhz onun şərəfinə “mansard” adlandırılıb. Parisin şəhər hakimiyyət orqanları həmin dövrlərdə mərtəbədən asılı olaraq ev sahibidən vergilər toplasalar da, mansardlar mərtəbə hesab olunmayıb. Buna görə də vergidən azad edilib. Ekspertlər bildirirlər ki, binanın mansard mərtəbəsinin qurluşu dam örtüyündən istilikitirməni 7-9% azaldır. Əgər mansard damının qurulmasının bütün texnoloji incəliklərinə riayət edilərsə, dam örtüyünün təmiri ilə bağlı bütün xərcləri azaltmaq olar. Xarici ölkələrdə zövqlə tikilən mansardlar yaşayış sahəsi kimi istifadə olunur. Bu ideya indi də Parisdə geniş yayılıb...
MANSARDIN FƏSADLARI
Mansardlar binalara çox vaxt tikilib təhvil verilərkən deyil, sonradan əlavə olunur. Hətta köhnə binalarda da rekonstruksiya aparılaraq mansard tikilir. Belə tip binaların əksəriyyəti təhlükəli binalar sayılır, çünki binanın yük tutumu normadan artıq olur. Digər tərəfdən isə mansardlara lift qalxmır. Ən əsası, mansard qeyri-yaşayış sahəsi olduğu üçün burada yaşamaq olmaz. Adətən mansardın altında yaşayan mənzil sahibləri mansardı satın alaraq onu yaşayış üçün deyil, şəhərin mənzərəsini seyr etmək üçün istifadə edirlər. Lakin maklerlər çox vaxt mansardın qiymətinin ucuz olduğunu əsas gətirərək onu müştərilətə mənzil kimi təklif edirlər. Əlbəttə, qiymətin ucuz olması müştəriləri cəlb edir, lakin əsas məqam budur ki, müştəri sonradan mansardı satmaq istəsə, bu elə də asan başa gəlməyəcək. Çünki daşınmaz əmlak bazarına çıxan müştərilərin çoxu hazırda nəinki mansarddan, hətta birinci və sonuncu mərtəbədən yayınırlar.
“KUPÇA” VERİLİRSƏ, İPOTEKA VƏ KREDİT ZƏMANƏT FONDU NİYƏ MANSARD EVLƏRƏ PUL AYIRMIR?
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev deyib ki, hər hansı əmlak ipoteka krediti ilə satılırsa, həmin əmlakın mütləq şəkildə çıxarışı olmalıdır:
“Bundan əlavə, əmlakda təyinat üzrə mövcud vəziyyət eyniləşməlidir. Yəni mənzilin çıxarışda təyinatı “yaşayış mənzili” yazılmalıdır. Mansard hissələrə əksər hallarda çıxarışlar verilmir və həmin hissə texniki mərtəbə sayılır. Mansardın çıxarışı varsa və çıxarışda texniki mərtəbə kimi qeyd olunubsa, mənzil kimi istifadədədirsə, bu halda da həmin mənzillərə ipoteka kreditləri verilmir. İpoteka kreditləri ayrılan zaman qiymətləndirici mütəxəssislər evə baxış keçirirlər. Ev haqqında tam məlumat yazırlar. Sonra bank mənzilə həmin qiymətləndirməyə uyğun olaraq pul ayırır. Mənzillərlə bağlı normativlər var. Yan divarların, tavanın hündürlüyü və s. nəzərə alınır. Bir sözlə, mansard tipli mənzillərin çıxarışı yoxdursa və ya çıxarışda texniki mərtəbə kimi qeyd edilibsə, belə halda ipoteka verilmir. Ən əsası da mansard tipli mənzillərə lift qalxmadığı üçün vətəndaş həmin hissəyə bir-iki mərtəbə pilləkən qəfəslə qalxmaq məcburiyyətində qalır. Mansard tipli mənzillər çıxarışa qeyri-yaşayış kimi qeyd olunubsa, onlarda kommunal xərclər - qaz, su, işıq pulu fiziki şəxs kimi deyil, qeyri-yaşayış obyekti kimi daha baha qiymətə hesablanır”.
Hüquqşünas Əkrəm Həsənov isə bildirib ki, məsələni daha da genişləndirmək lazımdır:
“Həm mansard, həm də zirzəmilərə, qarajlara belə çıxarış verilir. Halbuki o da qeyri-yaşayış sahəsidir və bütün sakinlərə mənsubdur. Yəni mansard kimi. Bu, tikinti sahəsində olan özbaşnalıqdan irəli gəlir. Tikinti sahəsində tam özbaşınalıqdır. Yəni layihələndirmə, tikintinin aparılması... Əslində binanın torpağı mənzil alanların adına alınmalıdır. Layihə əvvəlcədən bəyan olunmalıdır. Bunların heç biri yoxdur. Heç biri ictimaiyyətə bəyan olunmur. Nəinki ictimaiyyətə, binadan mənzil alanlara da. Sadəcə, binanı tikənlər artıq qanunsuz pul əldə edirlər və təəssüf ki, aidiyyəti orqanlar da buna göz yumur. Çox zaman da onlarla əlbir olurlar...”
Aytəkin Qardaşova
