Misir prezidenti Əbdülfəttah Sisi Türkiyəyə səfər edərək prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşüb. Bu inkişaf adi xəbər kimi görünsə də, Qahirə ilə Ankara arasında on ilə yaxındır davam edən fikir ayrılıqlarının və ziddiyyətli məqsədlərin dərinliyini nəzərə alsaq, həqiqətən də tarixi bir səfərin şahidi olduq.
Sisi iki ölkə arasında tarixi əlaqələrin olduğunu vurğulayıb. Şübhəsiz ki, bu doğrudur. Çünki bu tərif metafora və ya diplomatik nəzakətdən deyilən söz deyil. Biz köhnə zamanlara deyil, daha yaxın bir zamana qayıdacağıq. Məmməd Əli Paşanın dövründə Misir Babil-Babildən müstəqil ən böyük Ərəb-Osmanlı dövləti idi. Osmanlı İmperatorluğuna mənəvi və nominal olaraq sadiq olsa da, praktiki olaraq müstəqil idi.
Yaxın dövrdə, daha doğrusu, çox yaxın bir dövrdə, yəni Ərdoğanın indiki dövründə Türkiyə Müsəlman Qardaşların (İhvan-ı Müslüm) tərəfini tutdu. Türkiyənin bu münasibəti Misirin həm dövlət, həm də xalq olaraq Müsəlman Qardaşlar və onların nümayəndəsi Məhəmməd Mursinin hakimiyyətini rədd etmək istəyi ilə ziddiyyət təşkil edirdi. Bundan sonra Misir-Türkiyə münasibətləri pozuldu.
Qalanı məlumdur – Türkiyə Misirin Müsəlman Qardaşlardan uzaqlaşmasına qarşı çıxmaq üçün öz siyasətindən və mediasından istifadə etdi. Türkiyə yeni Misir dövrünün bütün əleyhdarlarını, xüsusən də öz platformalarından media kampaniyalarına başlayan “Müsəlman Qardaşlar”ın liderlərini və fəallarını qəbul etdi.
Məsələ təkcə siyasət və əks-təbliğatla məhdudlaşmır. Liviyada və əl-Bəşirin Sudanında Türkiyənin kəskin hərbi təsiri və fəaliyyəti var idi.
Lakin bu, 2020-ci ildən əvvəl Ankaranın bölgədəki qonşuları ilə gərginliyi azaltmaq üçün diplomatik kampaniyaya başladığı vaxt baş verdi.
Misir və Türkiyə prezidentlərinin sədrliyi ilə Ankarada Yüksək Səviyyəli Strateji Əməkdaşlıq Şurasının ilk iclası olub. İki ölkə arasında görüşlər keçirilib, nəticədə müxtəlif sahələrdə bir sıra anlaşma memorandumları imzalanıb. Görüşlər zamanı hər iki tərəf əməkdaşlığın bütün ümumi sahələrini əhatə edən 36 maddə üzrə razılığa gəlib. Enerji, iqlim dəyişikliyi, mənzil, terrorizm və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə sahələrində ikitərəfli əməkdaşlığın dəstəklənməsi perspektivləri açılıb.
Sisi Liviyada təhlükəsizlik və siyasi sabitliyin təmin edilməsi, prezident və parlament seçkilərinin keçirilməsi, qeyri-qanuni xarici qüvvələrin və muzdluların ölkədən çıxarılması və silahlı yaraqlılar fenomeninə son qoyulması ilə bu böhranda yeni bir səhifənin açılmasının razılaşdırıldığını bildirib.
Misir və Türkiyə arasındakı problemli münasibətlər yekun və davamlı transformasiya və qeyri-diskursiv və sağlam münasibətlərin təməlinin qoyulması ilə nəticələnəcəkmi?!
Yaxın Şərq regionunun və İslam dünyasının iki sütunu olan bu iki ölkə arasında gözlənilən də budur... Dünya, zamanın ötüşü, siyasətin küləkləri bizi nikbinləşdirir. Bunda qəbahət yoxdur... Amma bəlkə də o nikbinlikdən bir qənaət etmək olar.
