“Cütlüklərin cinsi həyatındakı boşluqlar, adətən ünsiyyət çatışmazlığından qaynaqlanır”.
Dərgi.az-ın müsahibi astro-psixoloq Rəhşan Əlidir.
-İnsan nə üçün psixoloqa getməli və nə üçün getməməlidir?
– Psixoloqa getmək, zehni və emosional sağlamlığın yaxşılaşdırılması üçün mühüm addımdır. Bir şəxs, travmalarla baş etmək, stress idarəsi, münasibət problemləri və ya depressiya kimi çətinliklərlə mübarizə üçün psixoloqa müraciət edə bilər. Digər tərəfdən, hər problemin həlli psixoloqda axtarılmamalıdır. Əgər bir insan həyatını şüurlu şəkildə davam etdirə bilir və həllər tapa bilirsə, psixoloq dəstəyi bəlkə də ilk addım olmaya bilər.
-Psixoloji dəstəyin niyə insanların son seçimi olduğunu düşünürsünüz?
-Psixoloji dəstək almağın insanların son seçimi olmasının bir neçə səbəbi ola bilər. İlk olaraq, cəmiyyətdə psixoloji yardıma müraciət etməklə bağlı yanlış təsəvvürlər və stereotiplər mövcuddur. Bir çox insan psixoloqa müraciət etməyi zəiflik əlaməti kimi qəbul edir və bu, onların bu addımı atmasını gecikdirir. Bundan əlavə, psixoloji yardıma ehtiyac olduğunu qəbul etmək və daxili problemlərlə üzləşmək bəzi insanlar üçün qorxuducu ola bilər.
Başqa bir amil isə maliyyə səbəbləri ola bilər. İnsanlar psixoloji dəstəyə ehtiyac hiss etsələr də, terapiya xidmətlərinə ödəmə etməkdə çətinlik çəkə bilərlər və ya bu sahəyə sərf olunan pulu lazımsız hesab edə bilərlər. Psixoloqla görüşlər adətən uzunmüddətli bir proses tələb edir və bu, bəzi insanlar üçün çətin bir maliyyə yükü ola bilər.
-Aqressivliyimizin öhdəsindən necə gələ bilərik?
-Aqressivlik, bir çox insanın yaşadığı, lakin bəzən nəzarət etməkdə çətinlik çəkdiyi bir emosiyadır. Aqressiya, əsasən, stress, təzyiq və ya emosional gərginlik kimi vəziyyətlərdən qaynaqlanır. Aqressiv davranışlar, sağlam münasibətləri poza, işdə və sosial həyatda problemlər yarada bilər. Bununla belə, aqressivliyin öhdəsindən gəlmək və onu idarə etmək mümkündür. Aşağıda aqressiyanı idarə etmək üçün bəzi üsullar verilmişdir:
1. Duyğuları tanımaq və qəbul etmək
İlk addım özünüzdə aqressiya hisslərini tanımaq və onların səbəblərini başa düşməkdir. Bəzən insanlar aqressiv olduqlarını inkar edirlər və ya hisslərini boğmağa çalışırlar, bu da daha böyük emosional partlayışlara səbəb ola bilər. Özünüzü təmkinli şəkildə analiz edin və hisslərinizi qəbul edin. Məsələn, “Nə üçün əsəbiyəm? Bu hissi yaradan nədir?” kimi suallar vermək faydalı ola bilər.
2. Dərin nəfəs alıb vermə və rahatlama texnikaları
Aqressivliyiniz artdığını hiss etdiyiniz anda dərin nəfəs alma texnikalarına müraciət edin. Dərin və yavaş nəfəs alıb vermək bədənin stress cavabını azaldır və düşüncələrinizi yenidən cəmləməyə kömək edir. Meditasiya, yoga və ya sadəcə olaraq sakit bir mühitdə oturub dərin nəfəs almaq aqressiyanı azalda bilər. 3. Fiziki fəaliyyət Fiziki fəaliyyət aqressiyanı azaltmaq üçün çox faydalı bir üsuldur. İdman zamanı bədəndə endorfin adlanan “xoşbəxtlik hormonları” ifraz olunur ki, bu da əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdırır və stresi azaldır. Psixoloqlar və ya məsləhətçilər aqressiyanın səbəblərini daha yaxşı anlamağınıza və onu necə idarə edəcəyinizə dair effektiv üsullar təqdim edə bilərlər. Koqnitiv Davranış Terapiyası (CBT) kimi üsullar aqressiv düşüncə və davranışları dəyişdirmək üçün təsirli bir vasitə ola bilər.
– Depressiyadan necə qurtula bilərik?
–Depressiyadan qurtulmaq çox mürəkkəb bir proses ola bilər, çünki bu vəziyyət həm emosional, həm də fiziki sağlamlığı təsir edən bir haldır. Bununla belə, düzgün yanaşma və metodlarla depressiyanın öhdəsindən gəlmək mümkündür. Aşağıda depressiyadan qurtulma yollarını ətraflı şəkildə izah edəcəyəm. 1. Problemi qəbul etmək və anlamak
Depressiyadan qurtulmanın ilk addımı, yaşadığınız vəziyyəti qəbul etməkdir. Depressiya hisslərini görməzlikdən gəlmək və ya onları basdırmağa çalışmaq problemi daha da ağırlaşdıra bilər. Özünüzə qarşı dürüst olun və qəbul edin ki, çətin bir emosional dövrdəsiniz və bu, normaldır. Bu hissləri görmək, vəziyyətdən çıxmaq üçün ilk addımdır. 2. Sosial dəstək almaq Depressiya zamanı insanlar tez-tez tək qalmağa meyilli olurlar, amma sosial dəstək almaq bu vəziyyətdən çıxmaqda çox təsirli bir üsuldur. Ailə üzvləri, dostlar və yaxınlarınızla danışmaq, hisslərinizi paylaşmaq rahatlıq verə bilər. Sosial təcrid vəziyyəti daha da pisləşdirir, buna görə də insanlarla əlaqədə qalmaq vacibdir.
-Zəhərli bir münasibət içində olduğumuzu necə bilə bilərik?
-Zəhərli bir münasibət, adətən tərəflərin bir-birinə zərər verməsinə və emosional, psixoloji və bəzən fiziki olaraq mənfi təsir göstərməsinə səbəb olan bir vəziyyətdir. Bu cür münasibətlərdə olmaq insanın ruh halını, özünə inamını və ümumi həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə zəiflədə bilər. Zəhərli bir münasibətdə olduğunuzu anlamaq üçün bəzi əsas əlamətləri bilmək vacibdir. Aşağıda bu əlamətlərə diqqət yetirərək zəhərli bir münasibətdə olduğunuzu necə müəyyənləşdirə biləcəyinizi izah edirəm: Davamlı emosional tənqid və aşağılama. Zəhərli münasibətlərin ən əlamətdar xüsusiyyətlərindən biri davamlı olaraq emosional tənqid və aşağılama ilə qarşılaşmaqdır. Əgər tərəfdaşınız sizi hər zaman kiçik görür, hərəkətlərinizi və seçimlərinizi tənqid edir və ya sizi dəyərsiz hiss etdirirsə, bu, zəhərli münasibətin bir göstəricisidir.
– Niyə tez-tez özümüzü bədbəxt hiss edirik?
-Davamlı bədbəxtlik hissi, həyatdan razı olmamaq, daxili münaqişələr və ya keçmiş travmalarla əlaqəli ola bilər. Şəxsin öz emosional vəziyyətini başa düşməsi və mümkün tetikleyicileri kəşf etməsi bu prosesin əhəmiyyətli hissəsidir. Fərqindəlik yaratmaq, şəxsi dəyərlər və hədəflər üzərində işləmək də xoşbəxtlik axtarışında kömək edə bilər.
-İntihar son çıxış yoludurmu?
-İntihar heç vaxt bir çıxış yolu olmamalıdır. Həmişə kömək almaq və çətin zamanlarda peşəkar dəstək axtarmaq vacibdir. İntihar düşüncələri adətən müvəqqəti problemlərin qalıcı həllər kimi qəbul edilməsindən qaynaqlanır. Halbuki, emosional və zehni dəstəyin yardımı ilə bu proseslər aradan qaldırıla bilər.
-Bir münasibətə başlamadan əvvəl özümüzə hansı sualları verməliyik?
1.Mənim bu insana qarşı hisslərim nədir? Həqiqi duyğularınızı başa düşmək vacibdir.
2.Bizim dəyərlərimiz və həyat hədəflərimiz uyğun gəlirmi? Müxtəlif dəyərlər gələcəkdə problemlərə səbəb ola bilər.
3.Bu insanla özümü rahat və təhlükəsiz hiss edirəmmi?
4.Münasibətdə qarşılıqlı hörmət və güvən varmı?
5.Bu insanla birlikdə olmağım mənim şəxsi inkişafıma necə təsir edəcək?
6.Problemli vəziyyətləri necə həll edəcəyik? Konfliktlərin həllində yanaşmalarınız vacibdir.
-Ölkəmizdə boşanmaların artmasının səbəbi nədir?
-Boşanmaların artmasının səbəbləri arasında maddi çətinliklər, ünsiyyət problemləri, qarşılıqlı gözləntilərin qarşılanmaması və sadiq olmamaq ola bilər. Bundan əlavə, ictimai normaların dəyişməsi və fərdi azadlıqların daha çox ön plana çıxması da boşanma faizlərinə təsir edən amillərdəndir.
-Cütlüklərimizin cinsi həyatında bir çox boşluq var mı? Onların səmimi həyatı hansı vəziyyətdədir?
– Cütlüklərin cinsi həyatındakı boşluqlar, adətən ünsiyyət çatışmazlığından qaynaqlanır. Cinsəllik haqqında açıq və sağlam şəkildə danışa bilməyən cütlüklər, zamanla emosional uzaqlıq hiss edə bilərlər. Səmimiyyət, həm emosional, həm də fiziki olaraq təmin edilməlidir və bu, inam və açıq ünsiyyət vasitəsilə mümkündür.
-Kişilər niyə cinsi ehtiyaclarını həyat yoldaşları ilə qarşılamağı seçmirlər?
-Kişilərin cinsi ehtiyaclarını həyat yoldaşı ilə qarşılamamaları, emosional bağ çatışmazlığı, ünsiyyət problemləri və ya cinsi narazılıqdan qaynaqlana bilər. Həmçinin, ictimai təzyiqlər və şəxsi travmalar da bu vəziyyətə təsir edə bilər. Cinsəllik yalnız fiziki ehtiyac deyil, eyni zamanda emosional bağın bir hissəsidir və bu bağı gücləndirmək üçün cütlüklər arasında sağlam ünsiyyət qurmaq vacibdir.
Söhbətləşdi: Könül İbrahim
