Kinoda sürətlə fırlanan təkərlərin yavaşlayıb əks istiqamətdə hərəkət etdiyini hiss etdiyiniz olubmu?
Qlobal.net bildirir ki, əslində bu illüziya beyində həqiqi hərəkətin fərqli şəkildə şərh edilməsindən qaynaqlanır.
Lakin bu effekt yalnız film kameralarının bir nəticəsi deyil. Həqiqi həyatda da gözlərimizin bizə oyun oynadığını göstərən bir nümunədir!
Hollywood filmlərində tez-tez rast gəlinən bu effekt kinomatoqrafiya qaydalarına bağlı olaraq ortaya çıxır. Film kameraları saniyədə yalnızca 24 kadr çəkir və bu kadrlar arasındakı boşluqları doldurmaq üçün beynimiz bir növ hərəkət illüziyası yaradır.
Bir təkər bir kadrdan digərinə demək olar ki, tam bir dönüş edərsə, beynimiz iki görüntü arasındakı ən kiçik fərqi izləməyə çalışır. Bu da hərəkətin əks istiqamətdə olduğu təəssüratını yaradır.
Bu fenomen yalnız filmlərlə məhdudlaşmır. Həqiqi həyatda, davamlı işıq altında da bənzər bir effekt müşahidə edilə bilər. Alimlər təkərlərin niyə geri firandığı kimi göründüyünə dair iki əsas nəzəriyyə üzərində dayanırlar.
Birinci nəzəriyyəyə görə beynimiz də film kamerası kimi hadisələri bir sıra kadrlar şəklində işləyir və sonra bu kadrları davamlı bir səhnəyə çevirir.
Bəlkə də beynimiz təkərin həqiqi hərəkətini bir film lenti kimi qeyd edir və bu məhdud kadr sürəti səbəbindən geri dönmə illüziyası yaranır. Lakin davamlı işıq altında belə bu effektin görülməsi bu nəzəriyyəni sual altında qoyur.
Bir təcrübədə yan-yana dayanan və eyni sürətlə dönən iki təkərin bəzən müstəqil olaraq istiqamət dəyişdirdiyi müşahidə edilib.
Əgər beynimiz bir kamera kimi işləsəydi, hər iki təkər eyni şəkildə görünməli idi. Bu halda, digər bir nəzəriyyə ön plana çıxır.
Həssas rəqabət nəzəriyyəsi bu fenomenin beyindəki fərqli şərhlərdən qaynaqlandığını irəli sürür. Beynimiz qeyri-müəyyən səhnələri şərh edərkən iki fərqli olayı eyni anda yarada bilər.
Daha yüksək səviyyəli zehni proseslər tərəfindən diqqəti çəkməyə çalışır və hansının "həqiqi" olduğuna qərar verilir. İkiölçülü bir kubun üçölçülü müxtəlif görüntülər arasında dəyişməsi kimi təkərin fırlanma istiqaməti də zehnimizdə müxtəlif şəkillərdə şərh edilə bilər.
