Kaliforniya Universitetinin Kek Tibb Məktəbinin alimləri müəyyən ediblər ki, plastik qablaşdırmada və kosmetikada olan PFAS kimyəvi maddələri (perfluoroalkil və poliftoralkil birləşmələri) yuxunu tənzimləyən genləri poza bilər.
HİT.az xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri "Environmental Advances" jurnalında dərc olunub.
Elmi iş zamanı bir qrup mütəxəssis 19-24 yaş arası 144 iştirakçının məlumatlarını təhlil edib. Subyektlərdən perfluoroalkil və polifluoroalkil birləşmələrinin bədən səviyyələrini qiymətləndirmək üçün qan nümunələri təqdim etmələri istənib. Bunlar bir çox məişət əşyalarının (qab-qacaq, qida qabları, geyim, kosmetika və məişət kimyası) istehsalında istifadə olunan sintetik maddələrdir.
Tədqiqatçıların xüsusi marağına səbəb ən əhəmiyyətli təsirə malik olan dörd növ PFAS olub: PFDA, PFHxS, PFOA və PFOS. Qanında bu kimyəvi maddələrin yüksək konsentrasiyası olan gənclər daha çox yuxuya getmək, gecələr yuxuya getmək və gün ərzində ayıq qalmaqda çətinlik çəkiblər.
Bundan əlavə, alimlər PFAS-ın təsiri altında aktivliyi dəyişən yeddi gen müəyyən ediblər. Onların arasında yuxu-oyanma siklində əsas rol oynayan hormon olan kortizolun istehsalını tənzimləyən HSD11B1 geni diqqət çəkir.
"Əbədi kimyəvi maddələr" olaraq da bilinən PFAS bədənə istehlak məhsulları, qida və su vasitəsilə daxil olur. Onların son dərəcə yavaş parçalanma qabiliyyəti onları həm insanlar, həm də ətraf mühit üçün təhlükəli edir və onilliklər boyu davam edə bilər.
Samir
