Bakı. Trend:
BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının TərəflərKonfransının 29-cu sessiyasının (COP29) Bakıda keçirilməsiAzərbaycanın ekoloji və iqtisadi transformasiyasında yenimərhələnin başlanğıcı olacaq. Qlobal miqyasda "yaşıl" enerji vədayanıqlı inkişaf keçidinin fonunda bu konfrans təkcə qlobal iqlimçağırışlarının həllində deyil, həm də ölkənin sosial və iqtisadisəviyyələrində əhəmiyyətli dəyişikliklər kontekstində mühüm addımolacaq.
COP29-un keçirilməsi nəticəsində gözlənilən dəyişikliklər birsıra əsas sahələri əhatə edəcək və cəmiyyət, biznes və dövlət üçünuzunmüddətli üstünlüklər təmin edəcək.
Əhalinin sosial məsuliyyətinin və məlumatlılığınınartırılması
Azərbaycanda COP29-un keçirilməsinin ən vacib sosialtəsirlərindən biri vətəndaşların ekoloji məlumatlılığının və sosialməsuliyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılması olacaq. Forumdaiştirak edən aparıcı dünya ekspertləri, siyasətçilər və digəriştirakçılar təkcə təcrübə mübadiləsi aparmaqla kifayətlənmir, həmdə ictimaiyyətin diqqətini qlobal istiləşmə, iqlim dəyişikliyi vəonun nəticələri kimi problemlərə yönəldirlər. Bu, yeni ekolojişüurun formalaşması üçün zəmin yaradacaq və gələcəkdə həmvətəndaşların, həm də dövlət orqanlarının daha məsuliyyətlidavranışına təkan verəcək.
Ekoloji təşəbbüslərin bütün səviyyələrdə həyata keçirilməsisosial və təhsil proseslərinin mühüm bir hissəsinə çevrildiyiAlmaniya və İsveç kimi ölkələrdə ictimai təşkilatların və dövlətqurumlarının aktiv fəaliyyəti nümunə kimi göstərilə bilər. Buölkələrdə ekoloji təhsil proqramları, həmçinin, fərdi şəxslər vətəşkilatlar səviyyəsində karbon izinin azaldılması kampaniyalarıfəal dəstəklənir. Azərbaycanda bu cür proseslər COP29 tədbirininkeçirilməsi ilə paralel şəkildə inkişaf edəcək ki, bu da ekolojimaarifləndirmənin sürətlənməsinə və ekoloji cəhətdən davamlıdavranış üçün platformaların yaradılmasına təkan verəcək.
Bu kontekstdə qeyd etmək lazımdır ki, COP29-da Azərbaycantərəfindən irəli sürülən, Beynəlxalq Şagird Qiymətləndirmə Proqramı(PISA) vasitəsilə "iqlim savadlılığının" ölçülməsi təşəbbüsüdəstəklənib. Bu çərçivədə Azərbaycan Respublikasının Elm və TəhsilNazirliyi İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (OECD) ilərazılaşma imzalayıb.
Razılaşmaya əsasən, 2029-cu ildə keçiriləcək PISA tədqiqatıçərçivəsində qlobal miqyasda şagirdlərin "iqlim savadlılığını"qiymətləndirməyə yönəlmiş çərçivə sənədi və tədris materiallarıhazırlanacaq.
Azərbaycanın təklif etdiyi bu təşəbbüs iqlimlə bağlı biliklərintəhsil standartlarına inteqrasiyasının vacibliyinə diqqətçəkir.
Bu addım COP29-un yalnız ekoloji və enerji gündəliyinə deyil,eyni zamanda, təhsilə də müsbət təsir göstərdiyini nümayiş etdirir.Bu, iqlim problemlərindən xəbərdar olan və davamlı həll yollarıtapmağa qadir yeni nəslin formalaşması üçün təməl yaradır.
Dövlət orqanlarının və korporativ sektorunməsuliyyətinin artırılması
Azərbaycanda COP29-un keçirilməsi nəticəsində gözlənilən əsasnəticələrdən biri dövlət orqanlarının və korporativ sektorun ətrafmühitin qorunmasında rolunun güclənməsi olacaq. İqlim dəyişikliyiilə mübarizə üzrə qlobal öhdəliklərdə iştirak Azərbaycanın bütünsəviyyələrdə ekoloji siyasətini yenidən qurmasını tələb edəcək.
Ekologiya sahəsində ictimai aksiyaların və korporativtəşəbbüslərin artması
COP29-un keçirilməsindən sonra iqlim dəyişikliyi məsələlərinəmarağın artması korporativ sosial məsuliyyət çərçivəsində ekolojitədbir və layihələrin sayının artmasına səbəb olacaq. AzərbaycanCOP29-dakı rolu sayəsində sosial və ekoloji təşəbbüslərin həyatakeçirilməsi üçün beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlığını daha dagücləndirə biləcək.
Gözlənilir ki, yaxın illərdə həm dövlət, həm də biznessəviyyəsində ölkədə ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına yönəliklayihələrə qoyulan investisiyalar əhəmiyyətli dərəcədə artacaq. Bulayihələr şəhər infrastrukturunun modernləşdirilməsi, "yaşıl"binaların tikintisi və ekoloji nəqliyyat vasitələrindən istifadəninəzərdə tutan yeni nəqliyyat sistemlərinin qurulması kimitəşəbbüsləri əhatə edə bilər.
Qanunvericilik bazasının uyğunlaşdırılması və ekolojivəziyyətin yaxşılaşdırılması
COP29-un keçirilməsinin uzunmüddətli məqsədlərindən biriAzərbaycanın qanunvericilik bazasının ekoloji və dayanıqlı inkişafsahəsində beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasıdır. Yaponiya vəBöyük Britaniya kimi inkişaf etmiş ölkələr artıq biznesdən ciddiekoloji standartlara riayət etməyi, ətraf mühitə təsirinqiymətləndirilməsini həyata keçirməyi və dekarbonizasiyastrategiyalarına əməl etməyi tələb edən qanunlar qəbul ediblər.Azərbaycan da bu nümunəni izləyərək, "yaşıl" texnologiyalarıntətbiqi və dayanıqlı inkişafı təşviq edən effektiv qanunvericilikmühiti yarada bilər.
Bununla yanaşı, ölkə istixana qazı tullantılarının azaldılmasınıstimullaşdıracaq mexanizmlər tətbiq edə bilər. Bunlara karbonkvotaları sistemi və karbon vergiləri daxildir. Bu cür mexanizmlərmüəssisələri tullantıları azaltmağa təşviq edərək, ekolojivəziyyətin yaxşılaşdırılmasına əhəmiyyətli töhfə verə bilər.
"Yaşıl" enerji layihələrinə maliyyə dəstəyi
Azərbaycanda COP29-un keçirilməsi nəticəsində gözlənilən mühümtəsirlərdən biri "yaşıl" enerji sahəsindəki layihələrə dəstək vəmaliyyələşmənin artması olacaq. Belə səviyyəli bir konfransıntəşkil edilməsi ölkədə "yaşıl" layihələrin həyata keçirilməsinəgüzəştli kreditlər və maliyyə yardımlarının təqdim olunmasıprosesini sürətləndirəcək.
Gözlənilir ki, dövlətin dəstəyi ilə maliyyə institutları bərpaolunan enerji mənbələri sahəsində layihələrə sərmayə qoymaq istəyənsahibkarlar və vətəndaşlar üçün daha əlverişli maliyyə şərtləritəqdim etməyə başlayacaq. Bu, "yaşıl" biznesin inkişafına və ölkədədayanıqlı iqtisadiyyatın təşviqinə yeni imkanlar yaradacaq.
COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi "yaşıl" iqtisadiyyatıninkişafı, ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması və sosialməsuliyyətin artırılması üçün unikal imkanlar açır. Dayanıqlıinkişaf keçidi sosial, iqtisadi və maliyyə sektorlarındaislahatları əhatə edəcək. Bunun prosesin bütün iştirakçılarına –dövlət qurumlarından tutmuş adi vətəndaşlara qədər – təsir edəcəyişübhəsizdir.
