Heydər Əliyev, XX əsrin ikinci yarısının və XXI əsrin ilk onilliyinin ən böyük və nüfuzlu liderlərindən biri, Azərbaycanın müstəqilliyi, inkişafı və yüksəlişi üçün əvəzsiz xidmətlər göstərmiş tarixçi şəxsiyyətdir. O, Azərbaycanın siyasi həyatında mühüm dəyişikliklərə səbəb olan və ölkəni bir çox sahələrdə böyük nailiyyətlərə aparan liderdir. Heydər Əliyev həmçinin yalnız Azərbaycanın deyil, bütün Cənubi Qafqazın ən tanınmış və hörmətli liderlərindən biri olaraq dünya tarixində öz yerini tapmışdır.
Heydər Əliyev 1923-cü il 10 may tarixində Naxçıvan şəhərində doğulmuşdur. Atası bir müddət müəllimlik etmiş, anası isə evdar qadın olmuşdur. Heydər Əliyevin ailəsi sadə və kasıb olsa da, o, hər zaman təhsil və biliyə böyük maraq göstərmişdir. Uşaqlıq dövründə akademik müvəffəqiyyətləri ilə seçilən Heydər Əliyev, 1941-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Fizika fakültəsinə qəbul olmuşdur. Lakin II Dünya Müharibəsinin başlanması ilə əlaqədar təhsilini yarıda qoyaraq, müharibə zamanı işə qoşulmuşdur. Təhsilini bitirdikdən sonra Heydər Əliyev 1944-cü ildə Moskva şəhərindəki Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin (KQB) akademiyasına daxil olur və burada karyerasına siyasi və dövlət işlərində başlamağa qərar verir. Qısa müddət ərzində KQB-dəki yüksək vəzifələrə təyin edilir. Bu dövr Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinin əsasını qoyur və onun həyatını daima dəyişən çoxsaylı sınaqlarla dolu edir. Heydər Əliyevin Azərbaycanın siyasi həyatına gəlişi 1969-cu ildə baş vermişdir. O dövrə qədər Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası yüksək iqtisadi və sosial problemlərlə üzləşmişdi. 1969-cu ildə Azərbaycanda müvəqqəti olaraq daxili siyasi çətinliklər yaranmış, işsizlik, iqtisadi tənəzzül və əhalinin həyat səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə bağlı ciddi problemlər baş vermişdi. Həmin vaxt Heydər Əliyev Azərbaycanın Kommunist Partiyasının birinci katibi təyin olundu və ölkənin rəhbərliyində əhəmiyyətli dəyişikliklər başladı. Azərbaycanın rəhbərliyinə gələn Heydər Əliyev, ölkənin iqtisadi və sosial həyatını canlandırmaq üçün bir çox islahatlar həyata keçirdi. Azərbaycanda sənayenin, kənd təsərrüfatının, təhsilin və mədəniyyətin inkişafına yönəlmiş mühüm qərarlar qəbul etdi. O, ölkənin müxtəlif sahələrində köklü dəyişikliklər həyata keçirmək, həmçinin gənc nəsli siyasi, iqtisadi və mədəni işlərə cəlb etmək məqsədilə işlərə başladı. Heydər Əliyev, Sovet İttifaqı dövründə çox yüksək dövlət vəzifələrində çalışmış, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının sıralarında mühüm mövqelər tutmuşdur. 1969-cu ildən sonra Azərbaycan SSR-nin rəhbəri olaraq onun siyasi kursu və iqtisadi inkişafı böyük diqqətə layiq olmuşdur. 1982-ci ildən 1987-ci ilə qədər isə Sovet İttifaqının Dövlət Təhlükəsizlik Komitəsinin sədri olmuşdur. Onun dövründə Azərbaycan, həmçinin mədəniyyət, incəsənət, təhsil və elm sahələrində mühüm inkişaf yolu keçmişdir. Azərbaycanın ən mühüm infrastruktur layihələri Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilmişdir. Həmçinin, Azərbaycanda milli kimlik və mədəniyyətin qorunması, inkişafı və təbliği üçün ciddi addımlar atılmışdır. Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyəti, Azərbaycanın müstəqillik yolu ilə sıx əlaqədardır. 1991-ci ildə Sovet İttifaqının dağılması və Azərbaycanın müstəqillik qazanması ilə ölkə böyük siyasi və iqtisadi çətinliklərlə qarşılaşdı. O dövrdə Azərbaycan ciddi siyasi böhran keçirirdi və xarici təzyiqlər altında idi. Bu çətin dövrdə, 1993-cü ildə Heydər Əliyev Azərbaycanın Prezidenti vəzifəsinə seçildi. Heydər Əliyev, müstəqilliyini yeni qazanmış Azərbaycanın öz yerini beynəlxalq arenada tapması üçün böyük əzm və iradə ilə fəaliyyətə başladı. 1993-cü ildən sonra Heydər Əliyev ölkədə sabitlik yaratmağa və iqtisadi inkişafı təmin etməyə başladı. O, həmçinin Qarabağ münaqişəsində Azərbaycanın mövqeyini gücləndirmək və ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün diplomatik uğurlar əldə etdi. Heydər Əliyev, Azərbaycanın iqtisadi inkişafına böyük töhfələr verdi. O, Azərbaycanın enerji resurslarını dünya bazarına çıxarmaq məqsədilə “Əsrin müqaviləsi” adlandırılan böyük neft müqaviləsini imzaladı. Bu müqavilə, Azərbaycanın enerji ehtiyatlarının beynəlxalq bazarda satışını təmin etməklə ölkənin iqtisadiyyatını böyük dərəcədə gücləndirdi. Bundan əlavə, Heydər Əliyev iqtisadi islahatları və xarici investisiyaların ölkəyə cəlb edilməsi sahəsində mühüm addımlar atmışdır. Azərbaycanın müasir enerji və nəqliyyat infrastrukturunun yaradılması, iqtisadi və sosial sahələrdə dərin islahatların həyata keçirilməsi bu dövrün əsas xüsusiyyətlərindəndir. Heydər Əliyev 2003-cü ildə vəfat etdikdən sonra, onun siyasi irsi Azərbaycanın gələcəyində hələ də hiss olunur. O, Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi beynəlxalq aləmdə tanınmasında, iqtisadi inkişafda, sosial sabitliyin təmin olunmasında və vətəndaş həmrəyliyinin yaradılmasında çox böyük rol oynamışdır. Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan müstəqil, güclü, müasir və inkişaf etmiş bir dövlətə çevrilmişdir. Onun ən böyük irsi, müstəqil Azərbaycanın dövlətçiliyinin möhkəmləndirilməsi, ölkənin beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artırılması, vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı və sosial sabitliyin təmin olunmasıdır. Heydər Əliyev, yalnız Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqazın ən böyük liderlərindən biridir. Onun siyasi irsi, ölkənin müasir tarixində və gələcəyində əvəzsiz rol oynamağa davam edir. Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan böyük bir inkişaf yolu keçmiş, iqtisadi və siyasi sabitliyini təmin etmiş və dünya arenasında öz yerini möhkəmləndirmişdir. Onun adı yalnız Azərbaycanın deyil, bütün bir dövrün simvolu olaraq qalacaqdır.

Nicat Quliyev
Yeni Azərbaycan Partiyası Laçın rayon təşkilatının məsləhətçisi

• Mədəniyyət
• Lider
• Tarix
• Şəxsiyyət
• Tarixi Şəxsiyyət
• Azərbaycanda Inkişaf