Taun və onun dağıdıcı təsiri
Yersinia pestis insan tarixində dərin izlər buraxıb. Orta əsrlərdə Avropanın üçdəbirini məhv edən bu bakteriya, limfa sisteminə hücum edərək ağır simptomlar yaradır: ağrılı bubonlar, toxuma nekrozu, yüksək hərarət və qanlı qusma. Antibiotiklərin olmadığı dövrlərdə ölüm nisbəti 90%-ə çata bilərdi.
Bu xəstəlik yalnız orta əsrlər Avropasında deyil, VI əsrdəki Yustinian taununda və XIX əsr Asiya pandemiyalarında da təsvir edilmişdi. Lakin qədim Misirdə taun epidemiyasının olduğuna dair sübutlar bu günə qədər tapılmamışdı.
Qədim mumiyalardan alınan yeni məlumatlar
İtaliyadakı Museo Egizio muzeyində aparılan araşdırma zamanı alimlər mumiyalardan götürülən sümük toxuması və bağırsaq məzmununun DNT-sində Yersinia pestis izlərini aşkar ediblər. Bu, analiz edilən şəxsin taunun ağır mərhələsində həyatını itirdiyini göstərir.
Nil sahillərində taun: mif yoxsa həqiqət?
Misirdə taun epidemiyalarının mövcudluğu uzun müddətdir müzakirə edilir. 2004-cü ildə Amarna arxeoloji sahəsində qədim birə qalıqları tapılmış və 3500 illik tibbi mətnlərdə bubonlara bənzər simptomlar təsvir edilmişdi. Lakin bu iddialar elmi sübutlarla dəstəklənməmişdi.
İndi isə mumiyalarda Y.pestis bakteriyasının aşkarlanması bu nəzəriyyəni güclü dəlillərlə təsdiq edir və qədim Misirdə taun epidemiyalarının həqiqətən baş verdiyini göstərir.
