Tualet kağızı müasir həyatda gigiyenanı təmin etmək üçün istifadə edilən ən praktik məhsullardan biri kimi önə çıxır. Demək olar ki, hər evdə rast gəlinən və əsas məqsədi gigiyena olan tualet kağızı ilə bağlı edilən iddia ona olan baxışınızı dəyişəcək.
Məlumdur ki, biz nəinki tualetdə, bir çox hal və məkanlarda əl-üzümüzü də bu salfetlərlə silirik. Tualet kağızının ağacdan hazırlandığı deyilir. Lakin ağac qəhvəyi rəng olduğu halda, bu kağızlar ağ rəngdir. Bu kağızlara ağardıcılar və bir sıra başqa maddələr tətbiq olunur ki, rəngi ağ olsun. Nəticədə bağırsaq florasına ciddi zərər vurulur. Bu gün günümüzdə bağırsaq xəstəlikləri həddindən artıq çox yayılıb. Bunun səbəbi tualet kağızlarıdır?
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.
Bir sıra mənbələr göstərir ki, tualet kağızının istifadəsi praktiki olsa da, onun istehsalında istifadə olunan kimyəvi maddələr zəhərlidir. Tualet kağızı hazırlamaq üçün istifadə olunan materiallar və onların bədənimizə zəhər kimi zərər verdiyini öyrənəndə hamısını atmaq istəyəcəksiniz. Hətta ara-sıra gigiyena üçün istifadə edilən tualet kağızı ilə ağız və burnumuzu belə silirik.
Tualet kağızının tərkibindəki zəhərli maddələr ondan istifadə etdikcə bir çox xəstəliyə səbəb olur. Onun yumşaq və ətirli olması üçün ona əlavə edilən maddənin insan sağlamlığına ciddi təsiri var.
Tualet kağızı istehsalçıları “kommersiya sirri” kimi istifadə edilən kimyəvi maddələri açıqlamamağa üstünlük verirlər. Lakin tualet kağızını yumşaq etmək üçün təhlükəli kimyəvi maddə olan "formaldehid"dən istifadə edilir. Formaldehid özəl bölgələrinizi qıcıqlandırır. Bu da gözlərinizin, dərinizin və boğazınızın daha həssas olmasına səbəb olur.
Allergiyaya şərait yaradır
Formaldehid təsirli tualet kağızları bazar rəflərində düzülüb. Gözəl və yumşaq qoxu vermək üçün istifadə edilən digər maddələr allergiyanızı artıra və ya yeni bir allergiyaya səbəb ola bilər.
pH balansını pozur
Süni ətir tualet kağızı qoxusunu xoş etmək üçün istifadə olunur. Bu süni qoxu tualet kağızının istifadə olunduğu xüsusi sahənin pH balansını pozur. Bu da infeksiyaya yoluxmağınıza səbəb olur. Tualet kağızı seçiminiz hətta reproduktiv sisteminizin sağlamlığına təsir edə bilər.
Təkrar emal edilmiş tualet kağızlarının zərərləri
Son illərin məşhur məhsullarından olan təkrar emal edilmiş tualet kağızı daha yaxşı seçim kimi görünsə də, tərkibində endokrin sistemi pozan Bifenol A və ya BPA var. BPA kimyəvi cəhətdən məhsuldarlıq və uşaqlığın funksiyası üçün vacib olan estrogen hormonuna bənzəyir.
Estrogenləri təqlid etdiyi üçün BPA reproduktiv problemlərə səbəb ola bilər. Əslində, tibb mütəxəssislərinin ailə qurmaq istəyən qadınlara tövsiyə etdiyi ilk şey BPA-dan çəkinməkdir.
Xüsusi yerlərinizi təmizləmək üçün tualet kağızı istifadə etsəniz də, bu, axtardığınız təmizləmə üsulu olmaya bilər. Qıcıqlanmaya səbəb olmaqla yanaşı, tualet kağızı ilə silmək mikrobların kirdən əllərinizə və dırnaqlarınıza keçməsi deməkdir.
Əksər insanlar tualet kağızının insan sağlamlığı üçün təhlükəli ola biləcəyini belə düşünmürlər. Gəlin etiraf edək ki, tualet kağızı dedikdə, biz ən yumşaq və ən ağ olanına üstünlük veririk. Ancaq həqiqət budur ki, bu cür kağızlar bədəninizə ən zəhərlidir. Əslində, əksər kommersiya kağız məhsullarında 100.000-dən çox kimyəvi maddənin istifadə edildiyi iddia edilir. Belə olduğu halda, uzun müddətli istifadədə tualet kağızının insan sağlamlığına mənfi təsiri əhəmiyyətli ola bilər. Bu zəhərli maddələr dərimizdən sorulur və qan dövranımıza daxil olur. Bu toksinlərdən ən təhlükəlisi xlordur və təəssüf ki, tualet kağızı istehsalında ən çox istifadə edilən ağardıcı maddədir. Uşaq salfetləri, kağız dəsmallar, qəhvə filtrləri, süd qutuları və s. Gündəlik istifadə etdiyimiz bir çox məhsulların tərkibində xlorid var. Xlor ağartıcı dioksinlər və furanlar kimi təhlükəli toksinləri buraxır. Dioksin reproduktiv və inkişaf problemləri, immunitet sisteminə zərər, hormonlara müdaxilə və həmçinin xərçəngə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, dioksin bir növ POP (davamlı üzvi çirkləndirici) və yüksək kimyəvi sabitliyə malikdir. Dioksinin yarı ömrü 7-11 ildir və yağ toxuması tərəfindən sorulur, beləliklə bədəndə və ya ətraf mühitdə yığılmağa səbəb olur.
Ətraf mühitə zərəri
Tualet kağızı təkcə insan orqanizminə zərər vermir, həm də əmələ gələn tullantılar səbəbindən ətraf mühitin çirklənməsinə səbəb ola bilər. Bunun əsas səbəbi xüsusilə son illərdə tualet kağızı istehsalında istifadə edilən kimyəvi maddələrin miqdarının artmasıdır. Normalda tualet kağızı çirkab su təmizləyici qurğuya çatmazdan əvvəl əriyir. Bu, tualet kağızının adətən bitki selülozuna əsaslanması ilə əlaqədardır və kağız su ilə doyduqda, su molekulları kağız əriyənə qədər sellüloza bağlarını zəiflədir. Ancaq yumşaq, uducu və güclü tualet kağızı istehsal etmək üçün istifadə edilən kimyəvi maddələrə görə çirkab su ilə birlikdə daha çox kimyəvi maddələr buraxılır. Suda olan mikroblar həll olunmuş kağızı yeyir, bu da onu lilə çevirir.
Digər tərəfdən, tualet kağızının istehsalı prosesi də ətraf mühitə mənfi təsir göstərir. Kağızın qablaşdırılması və möhkəmləndirilməsi kimi istehsal prosesləri də ətraf mühitə təhlükə yarada bilər. Selüloz və kağız fabrikinin tullantı suları azot və fosfor kimi su obyektlərində oksigenin tükənməsinə səbəb ola və ya pisləşdirə bilən maddələri buraxır, bu da evtrofikasiya kimi tanınır. Beləliklə, həm tualet kağızının istehsalı, həm də istehlakı ilə bağlı ciddi problemlər yarana bilər. Bu səbəbdən tualet kağızı seçərkən həm öz sağlamlığımızı, həm də ətraf mühitə təsirini nəzərə alaraq şüurlu olmalıyıq. Ekoloji cəhətdən təmiz, təbiətdə çox həll olunan, zərərsiz kimyəvi maddələrlə ağardılmış, boya və ətirsiz məhsullar seçməklə özümüz və gələcək nəsillər üçün düzgün addım atmış oluruq.
Tualet kağızı düzgün istifadə edilmədikdə, anal çatlar və infeksiyalar kimi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Tualet kağızından istifadə vərdişi insanlara gigiyena təmin etməkdən daha çox zərər verə bilər. İnsanların özünə qulluq təmizliyi üçün istifadə etdiyi tualet kağızı qalıcı təmizlik təmin etmədiyi üçün təsirsiz bir üsul ola bilər. Anal təmizliyi yalnız tualet kağızı rulonu ilə etmək nəcis qalıqları səbəbiylə anal çat və sidik yolları xəstəlikləri kimi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur.
Tualet kağızı tam təmizləmir
Yaponiya, İtaliya və Yunanıstan kimi ölkələr özlərini təmizləmək üçün, ümumiyyətlə, sudan istifadə edir, Böyük Britaniya, ABŞ və Avstraliya kimi ölkələr isə tualet kağızından istifadə edirlər. Bununla belə, tualet kağızı təmizləyərkən nəcis və sidiyi silir, lakin qalıqları tam təmizləmir. Buna görə nəm salfet kimi alternativlərdən istifadə etməklə bakteriyalar öldürülür.
Bundan əlavə, tualet kağızının kobud istifadəsi ağrılı anal çatlara və ya hətta hemoroidlərə səbəb ola bilər. Bu vəziyyətdə, sağalmaq səkkiz-on iki həftə çəkə bilər. Eyni şəkildə, tualet kağızından kobud istifadə zamanı sidik yollarının infeksiyaları da baş verə bilər. Yaş salfetlərdən istifadə daha yumşaqdır və bütün gizli zərərli bakteriyaları təmizləməyə imkan verir.
Həddindən artıq tualet kağızı istifadənizin altında yatan sağlamlıq problemləri
Anal fistula: Anal abse rektumda ağrı, qızartı və axıntıya səbəb ola bilən infeksiyadır. Müalicə olunmayan anal abseslər anal fistula çevrilə bilər.
Bağırsaq sızması: Nəcis tutmama kimi də tanınan bağırsaq sızması, bağırsaq hərəkətlərini tutmaqda çətinlik çəkməyə başladığınızda baş verir.
Hemoroid: Hemoroid düz bağırsağın içərisində və ya xaricində şişkin qan damarlarıdır. Onlar qaşınma, ağrı və qanaxma kimi simptomlara səbəb ola bilər. Hemoroid olduqca yayılmış bir xəstəlikdir. ABŞ-da hər 20 böyükdən 1-də və 50 yaşdan yuxarı yaşlıların təxminən yarısında hemoroid olduğu təxmin edilir.
“Böyük zərurət” kitabının müəllifi Rouz Corc milyonlarla insanın anuslarla çirkli gəzişməsini təəccübləndirir və deyir: “Tualet kağızı nəcisləri təmizləmir, sadəcə onu daha da yayır” deyib.
Xüsusilə tualet kağızı istifadə edərkən arxadan önə doğru sildiyiniz zaman bakteriyalar anusdan önə doğru çəkilir ki, bu da kişi və qadınlar üçün ciddi infeksiya riski yaradır.
Nəm salfetlə əvəzləyin
Mütəxəssislər tualet kağızı üzərində bağırsaq parazitləri ilə təmasda olma ehtimalını da qeyd edir və nəm salfetdən istifadənin həm gigiyena, həm də sağlamlıq baxımından daha yaxşı olduğunu bildirirlər.
Ayşən Vəli
