Arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində bir çox tarixi əsərlər üzə çıxarılır. Lakin bəziləri üzə çıxsa və lazımi qaydada qorunsa da, müxtəlif səbəblərdən yoxa çıxır.
Azreform.info Sfera.az-a istinadən sizə bu dəfə itirilmiş qiymətsiz tarixi əsərlərdən bəzilərini təqdim edir.
1. 1900-cü illərin əvvəllərində Çində kəşf edilən “Pekin Adamı” fosillərinin indiyə qədər kəşf edilmiş ən böyük “homo erectus” kolleksiyalarından biri olduğu bilinirdi.
Fosillərin yaşının 230.000-770.000 il arasında olduğu təxmin edilirdi. Onlar o qədər dəyərli idilər ki, Çin qalıqları ölkənin milli sərvəti elan edib. 1941-ci ildə Yaponiya və Çin qüvvələri arasında İkinci Dünya Müharibəsi zamanı fosillər tapılıb. İkinci Dünya Müharibəsində məhv olmalarının qarşısını almaq üçün Pekindəki Union Tibb Kollecindən ABŞ-a göndərilməli idilər.
Lakin Pekin Adamı limana çata bilməyib və ilk evindən çıxdıqdan dərhal sonra yoxa çıxıb. O, bir daha tapılmayıb.
2010-cu ildə səksən yaşlı müharibə veteranı Pekin qalıqlarının Mancuriya sərhədi yaxınlığında basdırıldığını iddia edib. Onun iddiaları araşdırılanda yalan olduğu müəyyən edilib. Orijinal fosillər yenidən kəşf edilsəydi, elmin inkişafına inanılmaz dəyər qatardılar.
2. Jül Rime Kuboku dörd ildən bir keçirilən Futbol üzrə Dünya Kubokunun qaliblərinə təqdim olunub. Kubok ilk dəfə 1966-cı ildə İngiltərədə oğurlanıb, lakin tezliklə itin köməyi ilə tapılıb və tez bir zamanda səlahiyyətlilərə qaytarılıb.
1970-ci ildə Braziliya Dünya Kubokunu qazananda, kubok qazanma sayı üçə çatıb və onlara yenidən kuboku tutmaq şərəfi veriliv. Braziliya Futbol Konfederasiyası kuboku on ildən artıq bir şüşə vitrində qoruyub saxlayıb. 1983-cü ildə kubok Federasiyadan oğurlanıb və bir daha görünməyib. Səlahiyyətlilər mükafatın geri qaytarılması üçün ümummilli müraciət etsə də, bütün səyləri boşa çıxıb. Çoxları fincan əridilərək və ya bərk qızıl kimi satıldığını düşünür.
3. 1907-ci il iyulun 6-da səhər Dublin qəsrindəki Royal Safe qapısı kiliddə asılmış açarlarla açılıb. İrlandiya tacının daş-qaşları olan seyf boş olub.
Ölkənin ən qiymətli sərvətlərinin qəfil, gözlənilmədən oğurlanması hər kəsi şoka salıb. Kral VII Edvard bir neçə gün sonra keçiriləcək İrlandiya Beynəlxalq Sərgisini ziyarət etməli idi. İyirmi milyon dollarlıq xəzinənin itirilməsi İrlandiya hakimiyyətinə böyük zərbə olub. Bəzilərinin dediyinə görə, qızıl-zinət əşyaları gecə-gündüz ciddi mühafizə olunsa da, seyfin açarlarına cavabdeh olan mühafizəçi xidmət zamanı sərxoş olub və həvəslə açarları oğrulara verib. Səbəb hər nə olursa olsun, Tac Cəvahiratları o vaxtdan bəri bir daha görülməmişdir.
4. Florensiya almazı ilk dəfə Hindistanda görülüb. İlk dəfə necə kəşf edildiyinə dair bir çox fərziyyə var. Kəşf edildikdən qısa müddət sonra parıldayan 137 karatlıq sarı almaz dünyada ən çox axtarılan kristallardan birinə çevrilib.
Bəzilərinin fikrincə, almaz əvvəlcə Hindistanın Qoa şəhərində tapılıb, orada oğurlanaraq Florensiya hökmdarları olan Medici ailəsinə satılıb.
Almaz, Hofburq sarayında nümayiş etdirildiyi Vyanaya köçürülənə qədər uzun müddət Medici ailəsində qalıb. Birinci Dünya Müharibəsinə qədər Hofburq sarayında olub.
Avstriya Birinci Dünya Müharibəsində məğlub olduqdan sonra almaz saraydan çıxarılıb və göndərilərkən itdiyi bildirilir. Çoxlarının fikrincə, almaz ABŞ-a gətirilib və orada kiçik parçalara kəsilərək satılıb.
5. 18-ci əsrdə alman heykəltəraşı Andreas Şlüter və danimarkalı kəhrəba rəssamı Qotfrid Volfram tərəfindən dizayn edilmiş və 1716-cı ildə Rusiyaya hədiyyə edilmiş Yekaterina Sarayının Kəhrəba otağı Sankt-Peterburq bölgəsinin fəxri idi.
Alman ordusu İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Sankt-Peterburqa yaxınlaşdıqda, Ketrin Sarayının kuratorları bu xəzinəni gizlətməli olduqlarını bilirdilər. Onu parçalara ayırmağa çalışdılar, amma quru kəhrəba onların əllərində parçalandı; əvəzinə divar kağızı arxasında gizlədirdilər. Bununla belə, alman əsgərləri Kəhrəba otağını tapdılar və onu parçalayaraq, o zaman Almaniyanın bir hissəsi olan Köniqsberqə göndərdilər. Kəhrəba otağı bir müddət Köniqsberq qalası muzeyində quraşdırılıb. Sonradan otağa nə baş verdiyi barədə dəqiq məlumat yoxdur.
6. Əfsanəvi Faberge Evi bir vaxtlar Rusiyanın ən böyük zərgərlik yeri idi və burada 500 dizayner və sənətkar mantellərdən tutmuş siqaret qutularına qədər hər şeyi mükəmməl sənət əsərlərinə çevirmək üçün çalışırdı.
Onların ən məşhur nailiyyəti çarlar III Aleksandr və II Nikolay üçün istehsal etdikləri, rus monarxlarının arvadlarına və analarına hədiyyə etdikləri bir sıra zərgərlik Pasxa yumurtaları idi. Rus İnqilabı ilə Romanovlar sülaləsi devrildikdən və imperator ailəsi edam edildikdən sonra yeni sovet hökmdarları yumurtaları ələ keçirdilər. Lenin mədəni irsin qorunub saxlanmasında maraqlı idi, lakin Stalin onları iqtisadi sərvət kimi görürdü və yumurtalar satılırdı. Hazırda əlli yumurtadan yeddisi əskikdir.
7. 1990-cı il martın 18-də Bostondakı İzabella Stüart Qardner muzeyinə polis zabiti olduqlarını iddia edən iki kişi gəlib. İçəri girdikdən sonra mühafizəçilərin əllərini qandallaylblar və dünyanın ən böyük açılmamış sənət oğurluğunu törədiblər.
Dəyəri 500 milyon dollar olan on üç sənət əsərini oğurlayıblar. Bunlar Vermeer, Rembrandt, Degas və Manet kimi dünyaca məşhur rəssamların əsərləri idi. Quldurlar Napoleon bayrağının üstündən bürünc qartal və yaxınlıqdakı digər daha qiymətli əşyalardan daha çox qədim Çin stəkanı götürməyi üstün tutublar.
8. İkinci Dünya Müharibəsinin sonunda Yaponiyada vətəndaşlardan silahlarını, o cümlədən tarixi əşyaları təslim etmələri tələb olunurdu.
Onların arasında indiyə qədər hazırlanmış ən məşhur qılınclardan biri olan Honjo Masamune də var idi. Qılınc təxminən 1260-1340-cı illərdə yaşamış və Yaponiyanın ən böyük qılınc ustası sayılan Masamune tərəfindən hazırlanmışdır. İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Xarici Ləğvetmə Komissiyasında işləyən birinə təhvil verilən qılınclar yoxa çıxıb. Bu dövrdən təslim olan qılıncların bəziləri Amerika əsgərləri tərəfindən ABŞ-a aparılıb, digərləri isə əridilib və ya dənizə atılıb. Bu gün də Honjo Masamunenin başına nə gəldiyi məlum deyil.
