Baş nazir Benyamin Netanyahu Ərəbistan dövlətində “Xabad” elçisi Zvi Koqanın öldürülməsinə cavab olaraq İsrailin Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə ikitərəfli münasibətlərini gücləndirəcəyinə söz verib. Ravvin bir neçə günlük axtarışlardan sonra həftəsonu ölü tapılıb. İsrail hakimiyyəti onun ölümünü “antisemit xarakterli iyrənc terror aktı” adlandırıb. Məmurlar şəxsi söhbətlərdə məsuliyyəti birbaşa İranın təhlükəsizlik aparatının üzərinə qoyurlar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Noyabrın 24-də hökumətin iclasının açılışında Netanyahu Zvi Koqanın qətlinin araşdırılmasında Əmirliklərlə əməkdaşlığı yüksək qiymətləndirib:
“Münasibətlərimizi gücləndirəcəyik, xüsusən də “Şər Oxu” ölkələrinin dinc əlaqələrimizə xələl gətirmək cəhdlərinə cavab olaraq. Onları inkişaf etdirəcəyik və regionda sabitliyin möhkəmləndirilməsinə çalışacağıq”.
Baş nazir cinayətkarların adını çəkməyib.
“Xabad” emissarı noyabrın 21-də Ərəbistan dövlətinin ərazisində yoxa çıxıb. Onun avtomobili Əbu-Dabidən təxminən 150 km aralıda, əhalisinin sayına görə dördüncü şəhəri olan Əl-Aynda tərk edilmiş vəziyyətdə tapılıb.
Rəsmilərin dediyinə görə, avtomobildə əlbəyaxa izləri aşkar edilib. BƏƏ Daxili İşlər Nazirliyi bildirib ki, yerli hüquq-mühafizə orqanları Koqanın yoxa çıxması barədə bildiriş aldıqdan dərhal sonra onun axtarışına başlayıb.
Onlar bir neçə gün Koqanın cəsədini tapmağa çalışıblar. Noyabrın 24-də yəhudi dövlətinin səlahiyyətliləri hadisəni qətl kimi qiymətləndirib. Baş Nazirlik Ofisi və İsrail Xarici İşlər Nazirliyi birgə bəyanatda “Ravvinin ölümü antisemit xarakterli iyrənc terror aktıdır”,- deyib.
Bəyanatda deyilir: “İsrail dövləti onun ölümündə günahkar olanların ədalətli cəzalandırılması üçün bütün mümkün vasitələrdən istifadə edəcək”.
İsrailin Milli Təhlükəsizlik Şurası həmvətənlərinə Əmirliklərə qeyri-vacib səfərlərdən çəkinmək tövsiyəsini təkrarlayıb.
“Xabad” elçisi
Koqanın ikili vətəndaşlığı var idi - İsrail və Moldova Respublikası. İsrail ABŞ vasitəçiliyi ilə 2020-ci ilin sonunda qondarma “İbrahim Sazişləri” çərçivəsində BƏƏ ilə ikitərəfli münasibətləri normallaşdırdıqdan sonra o, Əbu-Dabidə “Xabad”ı təmsil edib. İsrail mediası vurğulayır ki, Koqan yəhudi dövləti ilə ərəb dünyası arasında münasibətləri gərginləşdirən Qəzzada 13 aylıq müharibə boyu Əmirliklərlə əlaqə saxlamağa çalışıb.
Ravvinin öldürülməsi İranın oktyabrda birbaşa qarşıdurmanın son raundunda İsraildən qisas almaqla hədələdiyi vaxta təsadüf edir.
“Walla” nəşri mənbələrə istinadla qeyd edib ki, Netanyahu hökumətində Koqanın İran kəşfiyyatı tərəfindən izlənildiyini göstərən ilkin məlumatlar var. İslam Respublikasının hakimiyyət orqanları dəfələrlə şikayət edib ki, müsəlman dünyasının bir çox ölkəsi Qəzza zolağında dağıdıcı hücum əməliyyatını davam etdirməsinə baxmayaraq, İsraillə ikitərəfli əlaqələri davam etdirir.
İsrail mediasında yayılan versiyalardan birinə görə, Koqanın qətli xarici göstərişlər əsasında hərəkət edən və daha sonra Türkiyəyə qaça bilən Özbəkistandan olan bir qrup mühacir tərəfindən törədilə bilərdi.
BƏƏ artıq iranlı əməliyyatçılar üçün fəaliyyət sahəsinə çevrilib. Ən səs-küylü epizodlardan biri 2020-ci ildə İran əsilli Almaniya vətəndaşı Cəmşid Şarməhdin Dubayda istirahət zamanı İslam Respublikasının təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən qaçırılması ilə baş verib. İran rəhbərliyi onu müxalifət qruplarından birinin lideri hesab edirdi. Bu il o, həbsxanada edam edilib.
“Reuters”-in aydınlaşdırdığı kimi, 2020-ci ildən bəri Qərb ölkələrində "İran izi" ilə əlaqəli ola biləcək ən azı 33 qəsd cəhdi və ya adam oğurluğu hadisəsi baş verib. Son bir ildə Qəzza zolağında silahlı münaqişə Yaxın Şərqi sarsıtdığı və İran-İsrail qarşıdurmasının proksi rejimdə başladığı bir vaxtda bütün dünyada İsrail vətəndaşlarına və yəhudi icmasının üzvlərinə qarşı planlaşdırılan hücumların sayı kəskin artıb. Yəhudi dövlətinin kəşfiyyat xidmətləri, digər məsələlərlə yanaşı, Netanyahu da daxil olmaqla yüksək rütbəli məmurlara qarşı sui-qəsdlərin qarşısını aldıqlarını bildirdilər.
Təxmini hesablamalara görə, Əmirliklərdə 3 minə qədər yəhudi icması nümayəndəsi yaşaya bilər ki, onların da əksəriyyəti əcnəbilərdir. BƏƏ Yəhudi Şurasının keçmiş baş ravvini Eli Abadinin qeyd etdiyi kimi, Qəzzada müharibənin başlaması ilə Ərəbistan dövlətinin hakimiyyət orqanları “yəhudi əhalisinin vəziyyətindən çox narahat idi”.
Ravvin Koqanın öldürülməsi İbrahim Sazişləri çərçivəsində təhlükəsizlik tədbirlərinə və kəşfiyyat əməkdaşlığının səviyyəsinə təsir göstərə bilər.
E. KAMAL
