Bakı. Trend:
Ötən günlərdə Dövlət İmtahan Mərkəzi 2025-ci ildə ümumi orta (9illik) və tam orta (11 illik) təhsil səviyyələri üzrə buraxılışimtahanlarının proqramlarını açıqladı. Qeyd edildi ki, ümumi orta (9 illik) təhsilsəviyyəsi üzrə buraxılış imtahanında xarici dil (ingilis, alman,fransız, rus, ərəb və fars) fənlərindən yeni imtahan modeli tətbiqediləcək.
Bəs buraxılış imtahanında modelin dəyişdirilməsişagirdlərin nəticələrinə necə təsir göstərəcək?
Məsələ ilə bağlı Trend-in suallarını cavablayan AzərbaycanDövlət Pedaqoji Universitetinin Təhsildə Təhlil və KommunikasiyalarMərkəzinin rəhbəri Kamran Əsədov bildirib ki, 2025-ci ildəümumi orta (9 illik) təhsil səviyyəsi üzrə buraxılış imtahanındaxarici dil fənləri üçün tətbiq ediləcək yeni imtahan modelininşagirdlərin nəticələrinə təsiri həm müsbət, həm də mənfi cəhətləriilə diqqətəlayiqdir. Bu dəyişikliklər şagirdlərin dil bilikləri,hazırlıqları və imtahan strategiyalarına görə fərqli şəkildəqiymətləndiriləcək.
O qeyd edib ki, bu dəyişikliyin bir sıra müsbət yönlərimövcuddur.
"Dilin dərin qavranılması və praktiki istifadəsi: Yeni model,şagirdlərin yalnız nəzəri biliklərini deyil, eyni zamanda, dilinpraktiki istifadəsini də qiymətləndirəcək. Bu, şagirdlərin dinləmə,danışma və yazı bacarıqlarına daha çox diqqət yetirilməsinə səbəbola bilər. Dili real həyatda necə istifadə etməyi öyrənmək dilinyalnız dərsdə deyil, xaricdə də tətbiq olunmasına şəraityaradar.
Qlobal miqyasda rəqabət qabiliyyətinin artırılması: Yeni modelbeynəlxalq təcrübəyə yaxınlaşdırıldıqca, şagirdlərin dili qavramasəviyyələri artır və bu da onların qlobal rəqabət bazarında dahahazırlıqlı olmasına kömək edə bilər. Xarici dil üzrə yüksəksəviyyəli imtahan strukturu, tələbələrə beynəlxalq testlərəhazırlıqlı olmaq və dünya miqyasında dil səviyyələrinin tanınmasınıasanlaşdırır.
Dilin dərin öyrənilməsinin stimullaşdırılması: Yeni model dahaçox dinləmə, danışıq, oxuma və yazma bacarıqlarını yoxlayacağı üçünşagirdlər yalnız qrammatikaya deyil, dilin bütün aspektlərinəəhəmiyyət verməli olacaqlar. Bu da təhsil prosesində daha balanslıbir yanaşma təmin edəcək və şagirdlərin dil bacarıqlarınıtəkmilləşdirmələrini stimullaşdıracaq.
Texnoloji vasitələrin istifadəsi: Yeni imtahan modelitexnologiyadan istifadəyə əsaslana bilər, məsələn, dinləmə vədanışıq imtahanlarının kompüter əsaslı olması şagirdlərin texnolojibacarıqlarını da artırır. Bu, gələcəkdə texnoloji vasitələrdənistifadənin daha çox tələb olunduğu qlobal iş bazarına hazırlıqbaxımından müsbət bir addım olacaq.
Mənfi cəhətlər:
Hazırlıq müddətində çətinliklər: İmtahan modelinin dəyişməsişagirdlər və müəllimlər üçün ilkin dövrlərdə ciddi bir adaptasiyaçətinliyi yarada bilər. Müəllimlər yeni proqram üzrə tədris etməyəuyğunlaşmaqda, şagirdlər isə fərqli bir sistemlə qarşılaşmaqdaçətinlik çəkə bilərlər. Bu keçid dövrü xüsusilə ilk illərdə imtahannəticələrində qeyri-bərabərliklərə səbəb ola bilər.
Bacarıqların müxtəlif olması: Dinləmə və danışıq bacarıqlarıdaha çox praktik dil təcrübəsi tələb edir. Lakin bəzi şagirdlər,xüsusən də kiçik şəhər və kəndlərdə yaşayanlar, bu bacarıqlarıgündəlik həyatda inkişaf etdirmək üçün kifayət qədər imkan tapmayabilər. Nəticədə, onlar bu aspektlərdə zəif nəticələr göstərə bilərki, bu da ümumi qiymətlərə mənfi təsir edər.
Təhsil resurslarının məhdudluğu: Yeni imtahan modelinə uyğuntədris üçün lazım olan təhsil resursları (məsələn, texnolojivasitələr, audio materiallar və danışıq təlimləri) bəzi məktəblərdəəlçatan olmaya bilər. Xüsusilə regionlardakı təhsil müəssisələri buresurs çatışmazlığı ilə üzləşə bilər ki, bu da şagirdlərin imtahanhazırlığına mənfi təsir göstərər.
Stress səviyyəsinin artması: İmtahan modeli dəyişdikdəşagirdlərdə adaptasiya prosesi ilə əlaqədar stress səviyyəsiyüksələ bilər. Xarici dil imtahanlarında dinləmə və danışma kimiyeni bacarıqların qiymətləndirilməsi əlavə təzyiq yarada vəşagirdlərin nəticələrinə mənfi təsir edə bilər.
Müəllimlərin hazırlığı: Yeni modelə keçid zamanı müəllimlərin dəəlavə təlim və resurslara ehtiyacı ola bilər. Əgər müəllimlər yenisistemə uyğun olaraq lazımi təlimatlar almadan tədris etməyəçalışsalar, tədris keyfiyyəti aşağı düşə bilər və şagirdlər üçünnəticələr arzuolunan olmaz.
Nəticə olaraq, buraxılış imtahanlarında xarici dil fənləri üzrəyeni modelin tətbiqi bir tərəfdən dil biliklərinin inkişafına töhfəverə bilər, digər tərəfdən isə adaptasiya prosesində çətinliklər vəbərabərsizliklərə yol aça bilər. Təhsil sisteminin budəyişikliklərə hazırlıqlı olması və uyğun dəstək tədbirləriningörülməsi bu keçidi daha rahat və faydalı edə bilər", - deyə obildirib.
