Yapon alimləri dünyada ilk dəfə kosmosa bu sahədə materiallardan istifadə təcrübəsini dəyişə biləcək taxta peyk göndəriblər.
QHT.az xəbər verir ki, Florida ştatındakı Kennedi Kosmik Mərkəzindən SpaceX raketi ilə kosmosa buraxılan kubşəkilli peykin hazırlanması onlara illər çəkdi. Dekabr ayından başlayaraq o, aşağı Yer orbitində altı ay qalacaq. Tədqiqatçıların məqsədi ekstremal iqlim şəraiti, zərərli kosmik şüalar və enerjili günəş hissəciklərinin mövcud olduğu yerlərdə ağac kimi bərpa olunan materialların kosmosda necə sağ qaldığını yoxlamaqdır. Bundan əlavə, alimlər ümid edirlər ki, yeni peyk atmosferdə əlavə çirkləndiricilər buraxmayacaq.
Peyk üzərində işləyən Kyoto Universitetinin meşə təsərrüfatı və biomaterial elmləri professoru Koji Murata deyib: "Əvvəllər heç kim raket elmində ağacdan istifadə etmək barədə düşünməmişdi".
1900-cü illərin əvvəllərində ağac təyyarələr üçün ümumi tikinti materialı idi, ona görə də Murata onun peyklər üçün də istifadə oluna biləcəyini düşünürdü. Yapon mühəndisi və keçmiş NASA astronavtı Takao Doi bu sualı 2017-ci ildə qaldırıb və o vaxtdan bu nəzəriyyəni sınaqdan keçirir. 2022-ci ildə Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya üç fərqli ağac növündən (ağcaqayın, albalı və maqnoliya) ağac nümunələrini göndərməklə başladılar.
Nümunələrin hər biri kosmosda səkkiz ay keçirdi və təəccüblüdür ki, tədqiqatçılar ağac çürüməsi və ya səthin zədələnməsi əlamətləri tapmadılar. Nəhayət, komanda modelini yüngül olması və çatlama ehtimalı az olması ilə tanınan maqnoliya ağacından hazırlamağa qərar verdi.
İki dülgər plastik və silikon hissələrdən hazırlanmış taxta komponentlər yaratdılar, Yapon sənətkarlıq texnikasından istifadə edərək yığdılar. Metaldan fərqli olaraq, ağac nəmini itirdikdə kiçilir, ona görə də alimlər hələ bunu, həmçinin peykin Yerin maqnit sahəsini nə dərəcədə ölçə biləcəyini öyrənməyiblər.
Altı aydan sonra istismardan çıxarılan peyk yenidən Yer atmosferinə daxil olacaq və yanacaq. Əgər o, metal bir peyk olsaydı, ozon təbəqəsini zədələyə biləcək kiçik alüminium oksid hissəcikləri yayardı. Amma ağacdan hazırlandığından peyk su buxarı və karbon qazı buraxacaq.
Murata "Ümid edirəm ki, Marsda ağac yetişdirəcəyəm" dedi.
Pərvanə Fərhadqızı
