ABŞ Prezidenti Donald Tramp yanvarın 20-də keçiriləcək prezident təhvil-təslimindən əvvəl yeni kabinetini formalaşdırarkən, dünyanın qalan hissəsində artıq “Tramp hazırlığı” addımları atılmağa başlayıb. İlk addım Almaniyadan gəldi. Almaniya kansleri Şolz iki ilə yaxın fasilədən sonra Rusiya prezidenti Putinlə telefon danışığı aparıb. Görüş mühüm əhəmiyyət kəsb edir ki, Almaniya Ukraynaya müdaxilədən sonra Rusiyaya və AB sanksiyalarına sərt münasibət göstərən Avropanın aparıcı ölkələrindən biri olub. Ukraynanın taleyi yenidən qurulur. Həm hazırda işğal etdiyi Ukrayna torpaqlarına nəzarəti Rusiyaya verəcək atəşkəs, həm də Zelenski administrasiyasının sonu hazırlanır kimi görünür. Trampın ABŞ-da seçilməsi ilə məsələ “Ukraynanı xilas etmək”dən Avropa ictimaiyyətinə mümkün atəşkəsin “necə satılacağına” cavab axtarmağa çevrilib. Məsələ aydındır konflikt dondurulacaq və Ukrayna bölünəcək.
Bosniya müharibəsindən tutmuş Ukrayna işğalına qədər Avropa qitəsində və ya onun yaxınlığında olan bütün münaqişələr Amerikanın müdaxiləsi ilə bu və ya digər şəkildə həll olundu. Tramp administrasiyası və Birləşmiş Ştatlar buna son qoymaqda qərarlıdırlar. NATO ilə bağlı istehzalı ifadələrindən tutmuş Avropalı müttəfiqlərin üzərinə düşəni etmədiyinə dair şikayətlərinə qədər Tramp həmişə eyni mesajı verir- ƏLİNİZ CİBİNİZDƏ OLSUN....Türkiyə üçün bu vəziyyət Avropa ilə münasibətlərdə “kartların yenidən paylanması” deməkdir. Müdafiə sahəsində ayaq üstə durmağı hədəfləyən Avropanın gözünü Türkiyəyə çevirməsi qaçınılmazdır. Ankara da bunu başa düşməlidir, çünki Türkiyə-Yunanıstan normallaşması davam edərkən, görünür, Kipr məsələsində “iki dövlətli həll” təkidindən səssizcə imtina edilir. Xarici işlər naziri Hakan Fidanın KKTC-nin yaranmasının ildönümü ilə bağlı Twitter səhifəsindən yazdığı mesajda Kiprdə iki ayrı müstəqil dövlətin müzakirəsinə qatılmaması, əksinə, “suveren bərabərlik”dən bəhs etməsi diqqət çəkir.
Medalyanonun digər üzündə isə İran və Çin var
Bu günlərdə Ukrayna üzərindən Rusiyaya qarşı edilən “zəiflətmə” hərəkatı İsrail vasitəsilə Yaxın Şərqdə İrana qarşı həyata keçirilir. İranın Livanda illərdir bəslədiyi Hizbullah İsrail silahlı qüvvələri tərəfindən vurularkən, Amerika təyyarələri boş dayanmır. Əməliyyatın ABŞ-da prezidentliyin əl dəyişdirilməsi zamanı həyata keçirilməsi vacibdir. Tramp hələ prezident olmayıb. İrana qarşı bu addımlar Bayden administrasiyasının təlimatları və məlumatları ilə edilir. Ona görə də proqnozlaşdırmaq olar ki, ABŞ prezidenti dəyişsə belə, ölkənin xarici siyasətinin əsas parametrləri dəyişməyəcək. Çox güman ki, növbəti addım Çinə qarşı olacaq. Üstəlik, Pekin administrasiyasına “bəla yaratmaq” üçün Trampdan daha yaxşı amerikalı siyasətçi tapmaq asan deyil. Nə qədər ki, məqsəd ABŞ-ın qlobal iqtisadi və siyasi üstünlüyünü saxlamaqdır, onun respublikaçı və ya demokrat administrasiyası olmasının fərqi yoxdur.
Pərviz Əliyev
visiontv.az
