Rusiyada hakimiyyət seçiminin müzakirəsi təhlükəlidir və ən vacib qərarların hamısı 70 yaşdan yuxarı üç nəfərdən ibarət qeyri-rəsmi komitənin əlindədir.
Moderator.az axar.az-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə İtaliyanın “Corriere della Sera” nəşrinin “Rusiya iqtisadiyyatında nə baş verir və Putin niyə iki od arasında qalıb” başlıqlı analitik yazısında qeyd olunub.
“Bunlardan biri Prezident Vladimir Putindir. Digərləri isə onun köhnə DTK yoldaşları Aleksandr Bortnikov (FTX direktoru) və Nikolay Patruşevdir (Putinin köməkçisi, Təhlükəsizlik Şurasının keçmiş katibi). Bununla belə, dövlət qurumları ilə maraq qrupları arasında münaqişənin ön plana çıxdığı sahə var”.
Staqfilyasiya və ya hiperinflyasiya?
Ortada həlledici amil var və Rusiyanın Ukraynadakı hücumunu davam etdirməsi bu amildən asıldır - nəzarətdən çıxan və Putini iki od arasında qoyan inflyasiya.
Bu baxımdan diktatorun imkanları kiçikdir və heç də qibtə olunası deyil. Putin seçim etməlidir və onun vaxtı daralır. Bir tərəfdən qarşısında staqflyasiya yolu var. Bu zaman iqtisadiyyatın yavaşlaması və qiymətlərin yüksəlməsi davam edir. Digər yol isə hiperinflyasiyadır - qiymət artımı nəzarətdən çıxır.
Putin polad və silah sənayesinin böyük oliqarxları ilə - “Severstal”ın rəhbəri Aleksey Mordaşov və “Rostex”in rəhbəri Sergey Çemezov - Rusiya Mərkəzi Bankının rəhbəri Elvira Nabiullina arasında arbitraj aparmalıdır.
Birincilər hərbi təchizat sayəsində varlanıblar və borc altında əzilmədən bunu davam etdirmək istəyirlər. İkinci isə yaşayış dəyərinə nəzarəti tamamilə itirməmək üçün investisiyaların dəyərini artırmağa və iqtisadiyyatı yavaşlatmağa çalışır.
İndi iki cəbhə açıq qarşıdurma içərisindədir.
Təhlükə
İnflyasiyanın Rusiyanı təhdid etməsi artıq Qərbdəki rəqibləri arasında sadəcə bir şübhə deyil. Bu, açıq şəkildə etiraf edilən reallıqdır. Noyabrın ortalarında rəsmi illik nisbət 8,56% təşkil edib.
Nabiullina iyulda faiz dərəcələrini 16%-ə, noyabrda isə 21%-ə qaldırdığı üçün qiymət artımının faktiki tempi daha da yüksək ola bilər.
Rusiya Mərkəzi Bankının iclasının son protokollarında deyilir ki, qiymətlər hərbi münaqişə və sanksiyalar səbəbindən qalxır. Həm də qeyd olunur ki, iqtisadiyyat dalana dirənir, lakin Nabiullina faiz dərəcələrini astronomik həddə də olsa, artırmağa davam etmək niyyətindədir.
İqtisadiyyat yavaşlayır
Protokollarda deyilir ki, adekvat istehsal artımı ilə dəstəklənməyən yüksək tələbat əsas inflyasiya faktorudur. Dördüncü rübdə federal büdcə xərclərinin gözlənilmədən 1,5 trilyon rubl artması digər mühüm inflyasiya faktorudur. Və davamında qeyd olunur: “İqtisadiyyat əhəmiyyətli dərəcədə yavaşlayır. İşçi çatışmazlığı rekord həddə çatıb və bu, istehsalı məhdudlaşdıran əsas amildir. Dekabrda faiz artımının qarşısını almaq yalnız inflyasiyanın əhəmiyyətli dərəcədə yavaşladığı təqdirdə mümkün olacaq, hələliksə bunun üçün heç bir ilkin şərt yoxdur”.
İşçi qüvvəsi tükənib
Başqa sözlə, kişilərin kütləvi şəkildə cəbhəyə çağırılması və bir milyona yaxın mütəxəssisin Rusiyadan qaçması işçi qüvvəsini tamamilə tükəndirib. İstehsal artıq inkişaf edə bilmir, çünki işçi yoxdur. Bu arada, silah istehsalını artırmaq üçün hərbi xərclərin davamlı artması və sanksiyaların tədarüklərə təsiri eyni effekti verir. Yaşayış minimumunun 21% nisbətində və rəsmi iqtisadi daralma ilə belə artmaqda davam etməsi Mərkəzi Bankın nəzarəti zəiflədəcəyi təqdirdə ölkənin hiperinflyasiyaya məruz qalacağını göstərir.
İqtisadi yavaşlama riski
Yenə də hərbi sənaye kompleksinin iri oliqarxları məhz bunu tələb edir. Onlar bir-bir Nabiullinaya hücum edərək Putindən Mərkəzi Bankı hökumətin nəzarətinə qaytarmağı istəyirlər. Oktyabr ayında Ukraynada istifadə edilən silahların 80%-nin istehsalçısı olan “Rostex”in rəhbəri Çemezov Federasiya Şurasına Nabiullinanın siyasətinin hərbi sənaye kompleksi müəssisələrinin əksəriyyətini iflasla təhdid etdiyini bildirib. Alüminium və polad milyarderləri Oleq Deripaska və Aleksey Mordaşov bu yaxınlarda ona açıq hücum ediblər. Nəhayət, Makroiqtisadi Təhlil və Qısamüddətli Proqnozlaşdırma Mərkəzi Mərkəzi Bankı iqtisadi artımın ləngiməsi və yaxın gələcəkdə investisiyaların çökməsi riski yaratmaqda ittiham edib. Bu, ən ciddi hücum idi, çünki bu mərkəz sistemin bir hissəsidir, onun əsasını hazırkı müdafiə naziri Andrey Belousov qoyub və bu gün onun qardaşı Dmitri ora rəhbərlik edir.
Digər seçimlər
Əslində hərbi sənaye kompleksi Putindən Nabiullinanın kəlləsini tələb edir. Lakin Nabiullina getsə və faiz dərəcələri aşağı düşsə, Rusiya Putinin özünün istədiyi və hərbi sənaye kompleksi tərəfindən gücləndirilmiş hərbi münaqişə nəticəsində yaranan Venesuela inflyasiyasına sürüşmək riski ilə üzləşəcək. Seçimlər getdikcə azalır və heç də hamısı cəlbedici deyil. Hələlik prezident susur, tələsmir. Və onun vaxtı getdikcə daha da daralır, rubl yuana qarşı çökür, hətta Çindən idxalı da bahalaşdırır.
