Avtomobildə turbo nədir? Nə işə yarayır?
Turbo, son illərdə avtomobil sənayesində ən çox danışılan və inkişaf edən texnologiyalardan biridir. Avtomobillərdə turbo mühərriklərin istifadəsi, mühərrik gücünü artırmaq və yanacaq istehlakını optimallaşdırmaq məqsədilə həyata keçirilir. Bu yazıda turbo sisteminin nə olduğunu, necə işlədiyini və avtomobilə olan faydalarını ətraflı izah edəcəyik.
Turbo Nədir?
Turbo (tam adı: turbocharger), mühərriklərin daha çox hava almasını təmin edən bir cihazdır. Turbo, əslində, mühərrikdə yanan yanacaq-hava qarışımının yanmasından sonra yaranan qazların enerjisindən istifadə edərək əlavə hava sıxışdırır. Bu, mühərrikin gücünü artıran bir prosesdir.
Turbocharger, iki əsas hissədən ibarətdir:
- Türbin: Yanan qazların hərəkəti ilə dönərək hava sıxışdırıcıya güc verir.
- Kompressor: Hava sıxışdırıcı, mühərrikə daha çox hava göndərir, nəticədə yanacaq və hava qarışımının miqdarı artır.
Bu sistemin iş prinsipi, yanmış qazların türbinə çırpılaraq onu döndərməsi və bu hərəkətin kompressora enerji ötürməsidir. Kompressor isə mühərrikə sıxılmış hava göndərir, bu da mühərrikin daha çox enerji istehsal etməsinə imkan verir.
Turbo Nə İşə Yarar?
Turbocharger, avtomobil mühərriklərinə əlavə hava təmin edərək, onların daha çox güc istehsal etmələrini təmin edir. Bunu necə edir?
Güc Artırılması: Turbocharger, mühərrikə daha çox hava göndərir. Bu, yanacaq-hava qarışımının daha zəngin olmasına və nəticədə daha çox enerji istehsalına səbəb olur. Bu yolla mühərrikin gücü artır, lakin mühərrikin fiziki ölçüsü və çəkisi eyni qalır.
Yanacaq İstehlakının Azaldılması: Turbocharger, yanacaqın daha effektiv istifadəsini təmin edir. Çünki turbo, mühərrikə daha çox hava göndərərək daha az yanacaqla daha çox güc çıxara bilən bir sistemdir. Bu, xüsusən dizel mühərriklərində daha çox təsirli olur və yanacaq sərfini optimallaşdırır.
Performansın Artırılması: Turbo, mühərrikə əlavə güc və tork qatır. Bu, daha sürətli akselerasiya, yüksək sürətlərə daha sürətli çatma və ümumiyyətlə daha yaxşı performans təmin edir. Xüsusilə idman avtomobillərində və yüksək performanslı mühərriklərdə turbocharger çox yaygın şəkildə istifadə edilir.
Emissiya Azaldılması: Turbocharger, yanacaq sərfini daha optimal hala gətirərək, havaya atılan zərərli qazların miqdarını azaldır. Bu, ekoloji baxımdan daha təmiz işləyən mühərriklərə imkan verir. Turbocharger, təbii olaraq daha az yanacaqla daha çox güc istehsal etdiyindən, bu da daha az karbon dioksid və digər zərərli qazların yayılmasına səbəb olur.
Turbo Sisteminin Faydaları
Daha Yüksək Performans: Turbocharger, mühərrikin daha yüksək güc çıxarmasına və daha sürətli sürət yığmasına imkan verir. Bu, xüsusilə sürət və performans tələb edən avtomobillər üçün vacibdir.
Mühərrik Boyutunun Kiçilməsi: Turbocharger, kiçik həcmli mühərriklərin daha böyük həcmli mühərriklər qədər güc istehsal etməsinə imkan tanıyır. Bu, mühərrikin ölçüsünün kiçilməsi ilə daha az yanacaq sərfini təmin edərkən, eyni zamanda daha çox güc əldə edilməsinə imkan verir.
Yanacaq Sərfiyyatının Azalması: Turbo, mühərrikə daha çox hava göndərərək, daha az yanacaqla daha çox güc əldə etməyə kömək edir. Bu, avtomobillərin daha az yanacaq sərf etməsi ilə nəticələnir, xüsusilə uzun yol gedişlərində turbochargerın effektivliyi daha çox hiss edilir.
Ekoloji Fayda: Daha az yanacaq istifadə edildiyi üçün, turbochargerlar ətraf mühitə daha az zərərli qazların yayılmasına səbəb olur. Bu, avtomobil istehsalçıları üçün ətraf mühitin qorunması baxımından mühüm üstünlükdür.
Turbochargerin Çatışmazlıqları
Hər nə qədər turbocharger avtomobilə bir çox fayda gətirsə də, bəzi çatışmazlıqları da mövcuddur:
Turbo Lag: Turbochargerın reaksiyasının gecikməsi ilə bağlı bir problem olan turbo lag, mühərrikin daha çox güc istehsal etməyə başlamadan əvvəl müəyyən bir zaman keçməsini tələb edir. Bu, xüsusilə aşağı dövrlərdə sürət artımının gecikməsinə səbəb olur.
Yüksək Təmir və Baxım Xərcləri: Turbochargerın işləməsi yüksək temperatur və təzyiqə əsaslandığı üçün, müntəzəm baxım tələb edir. Zamanla turbochargerın performansı düşə bilər və onun dəyişdirilməsi müəyyən xərclər gətirə bilər.
İstilik Problemləri: Turbocharger yüksək temperaturda işlədiyi üçün, mühərrikdə və turbo sistemində aşırı istilik meydana gələ bilər. Bu, avtomobilin daha tez qızmasına və temperaturun düzgün idarə olunmaması halında daha tez xarab olmasına səbəb ola bilər.
Turbocharger müasir avtomobillərdə mühərrik gücünü artıran, yanacaq istehlakını azaldan və ətraf mühiti qoruyan mühüm bir komponentdir. Turbo, həm yüksək performans tələb edən sürətsevərlər, həm də ekoloji və yanacaq səmərəliliyi önəmli olan sürücülər üçün əhəmiyyətli bir seçimdir. Bununla yanaşı, turbochargerın müəyyən çatışmazlıqları olsa da, onun üstünlükləri və faydaları, onu avtomobil mühərriklərində geniş şəkildə istifadə edilən bir texnologiya halına gətirib
Murad
Qlobal.net
