Bakı. Trend:
ABŞ və dünya son illərin ən gərgin yarışının nəticəsinigözləməklə həyəcan içindədir. Donald Tramp və Kamala Harrisarasındakı qarşıdurma zirvə nöqtəsinə çatıb və hazırdareytinqlərdəki fərq o qədər azdır ki, nəticəni proqnozlaşdırmaqmümkün deyil. Hər bir namizədin qələbə şansı və strategiyası var,hər ikisi seçici səsləri uğrunda amansız mübarizə aparır. "Tərəddüdedən" ştatlarda isə dəstəyin istənilən tərəfə yönələ biləcəyigözlənilir.
ABŞ-da keçirilən prezident seçkiləri bir neçə illik gərginsiyasi mübarizənin kulminasiya nöqtəsidir və bu, təkcəamerikalıların deyil, bütün dünyanın diqqətini cəlb edir. Yarışınmərkəzində iki namizəd var: Demokrat Partiyasını təmsil edənölkənin vitse-prezidenti Kamala Harris və RespublikaçılarPartiyasının nüfuzlu lideri, keçmiş prezident Donald Tramp. Buseçkilərin, 2020-ci il seçkiləri qədər gərgin keçəcəyi gözlənilir;o vaxt tənqidi dairələrdəki səs fərqi minimal idi. Bu günkü seçicimənzərəsi, yeddi "tərəddüd edən" ştatı və yüksək seçici iştirakınıehtiva etməklə, hər bir namizədin qələbə şanslarını təxminənbərabərləşdirir.
Kamala Harris: Bayden siyasətinin davamlılığı vəmütərəqqi elektoratı səfərbər etmək strategiyası
Kamala Harris üçün bu seçkilər Co Bayden administrasiyasınınsiyasətini davam etdirmək və Demokrat Partiyasının gənclər vəafroamerikalılar kimi əsas seçici qrupları arasında mövqeyinigücləndirmək şansıdır. Onun kampaniyası sosial islahatlara, səhiyyəsiyasətinin dəyişdirilməsinə, iri korporasiyaların vergilərininartırılmasına və yüksək texnologiyalar sektorunun tənzimlənməsinəyönəlmiş kursun inkişafına hədəflənib.
Harrisin lehinə olan amillər:
Əvvəlcədən səs verənlərin yüksək iştirak faizi: FloridaUniversitetinin son məlumatlarına görə, artıq 75 milyondan çoxamerikalı əvvəlcədən səs verib və onların arasında demokratlarəhəmiyyətli bir hissəni təşkil edir. Bu nəticə Harrisi dəstəkləməyəmeylli elektoratın səfərbər olduğunu göstərə bilər və bu da onunlehinə mühüm arqumentdir. Qadınlar və gənclərin dəstəyi: Harrisqadınlar və gənclərin dəstəyini fəal şəkildə qazanmağa çalışır,bərabərlik, ekoloji məsələlər və sosial ədalət mövzularına yaxınolan seçiciləri cəlb edir. Gənclərin dəstəyi Viskonsin və Miçiqankimi "dəyişkən" ştatlarda xüsusi əhəmiyyət daşıyır. İqtisadigöstəricilərin yaxşılaşması: Qlobal iqtisadi çətinliklərəbaxmayaraq, ABŞ iqtisadiyyatı son aylarda müsbət göstəricilərnümayiş etdirir və demokratlar bunu seçki ritorikasında fəalşəkildə istifadə edərək, davamlı artım və sabitlik vədiverirlər.
Bununla belə, Harrisin qələbə şansları yalnız ənənəvi demokratelektoratının dəstəyindən asılı deyil, həm də tərəddüd edənseçiciləri cəlb etmək və Robert F. Kennedi kimi müstəqilnamizədlərə səslərin sızmasının qarşısını almaq qabiliyyətindənasılıdır. Onun yarışda iştirak etməsi Harrisin mövqeyini müəyyənqədər zəiflədə, mütərəqqi elektoratın bir hissəsini özünə çəkəbilər.
Donald Tramp: Yeni proqramla geri dönüş və iqtisadinarahatlıqlara fokuslanma
Donald Tramp bu yarışa Ağ Evi yenidən öz nəzarətinə qaytarmaqqərarı ilə qatılıb. O, siyasi kursu dəyişdirəcəyini və ölkəni yeniiqtisadi rifaha yönəldəcəyini vəd edir. Onun kampaniyasıinflyasiya, təhlükəsizlik və vergilərin azaldılması problemlərinəyönəlib; bu isə iqtisadi problemlərdən narahat olan geniş seçicikütləsini cəlb edir.
Trampın lehinə olan amillər:
Ağ işçi sinfinin səfərbər edilməsi: Tramp, xüsusilə Pensilvaniyavə Corciya kimi ştatlarda ağ işçi sinfi arasında populyarlığınıqoruyur. Onun proqramı vergilər və tənzimləmələrin azaldılması kimiiqtisadi məsələlərə yönəlib ki, bu da bu qrup arasında geniş rəğbətqazanır. Respublikaçı seçicilər arasında təsiri: Pew AraşdırmaMərkəzinin məlumatına görə, Tramp respublikaçılar arasında yüksəkdəstəyə malikdir və onun "qanun və qayda" çağırışları, millimaraqların qorunması kimi yanaşmaları təhlükəsizlik və miqrasiyaməsələlərindən narahat olan mühafizəkar və mərkəzçi seçicilərarasında dəstək qazanır. Bayden administrasiyasına tənqid: Tramphazırkı administrasiyanın səhvlərindən, məsələn, miqrasiyasiyasətindəki problemlər, inflyasiyanın artması və beynəlxalqarenadakı böhranlardan aktiv şəkildə istifadə edir. Bu strategiyaTrampın mövqelərini demokratik kursdan narazı olanlar arasındagücləndirir.
"Tərəddüd edən" ştatlar: Seçkilərin nəticəsi harada həllolunacaq
Seçkilərin taleyi heç bir partiyanın qəti üstünlüyə sahibolmadığı "tərəddüd edən" ştatlarda həll olunur. Bu il hər ikikampaniyanın əsas diqqəti Arizona, Corciya, Viskonsin,Miçiqan, Pensilvaniya, Nevada və Şimali Karolinaştatlarına yönəlib. Məhz burada həlledici dönüş baş verəcək.
Arizona: Son sorğular seçici təbəqələrinintəxminən bərabər bölündüyünü göstərir və hər bir səs uğrundamübarizə aparılır. Tramp kənd yerlərində yüksək reytinqini qoruyur,Harrisin isə latino icması və şəhər seçiciləri ilə fəal iş apardığımüşahidə olunur.
Pensilvaniya və Miçiqan: Hər iki ştat sənayezonasındadır və burada iş yerləri və iqtisadiyyatla bağlı mövzularhəmişə böyük rol oynayır. İş yerlərini geri qaytaracağına və xariciresurslardan asılılığı dayandıracağına söz verən Tramp işçisinfinin dəstəyini qazanır, Harrisin isə ekoloji və sosialproblemlər fonunda mütərəqqi elektoratın diqqətini cəlb etməyəçalışır.
Seçici Kollegiyası və seçkilərin nəticəsinətəsiri
ABŞ seçki sistemində son qərarı adi səs çoxluğu deyil, SeçiciKollegiyası qəbul edir. Harris və Trampın ənənəvi "mavi" və"qırmızı" ştatları proqnozlara uyğun şəkildə bölüşdürəcəyitəqdirdə, Harris seçicilər kollegiyasında 226 baza səslə Trampın219 səsinə qarşı üstünlük qazanacaq. Qalan 93 səs "dəyişkən"ştatlarda bölüşdürüləcək və onları hər iki tərəf üçün mütləqprioritetə çevirəcəkdir.
Qələbə ehtimalı və əsas risklər
Bugünkü vəziyyətə görə, Harris və Trampın qələbə ehtimalıtəxminən bərabərdir, lakin əgər Harris müstəqil və mütərəqqiseçicilərin dəstəyini qoruya bilsə, azacıq üstünlük əldə edə bilər.Lakin "dəyişkən" ştatlarda hər hansı gözlənilməz dönüş vəziyyətiTrampın xeyrinə dəyişə bilər.
Harrisin əsas riskləri müstəqil seçicilərin gözlənilməzdavranışı və onun ümidini bəslədiyi gənclər və latino seçiciləriarasında aşağı iştirak göstəricisidir. Digər tərəfdən, Trampekoloji təşəbbüslərin və sosial ədalət məsələlərinin dəstəyininartdığı dairələrdə müqavimətlə üzləşir – demokratlar özstrategiyalarını bu mövzular üzərində qururlar.
Niyə Trampın qələbə şansı var?
1. O, müxalifətdədir
Trampın seçki kampaniyasının əsas vurğusu iqtisadiyyatüzərindədir - bu, əksər amerikalıların ən çox narahat olduğumövzudur. İşsizliyin aşağı səviyyədə olması və fond bazarınınsabitliyinə baxmayaraq, amerikalılar durmadan artan qiymətlərləüzləşirlər ki, bu da onların alıcılıq qabiliyyətini zəiflədir. Sononilliklərin rekord səviyyəsinə çatan yüksək inflyasiya Trampaseçicilərə ritorik sual vermək imkanı yaradır: “Dörd il əvvəlkindəndaha yaxşı yaşayırsınızmı?” 2024-cü il ərzində dünyada keçirilənseçkilər iqtidar partiyalarının iqtisadi çətinliklər səbəbindəndəyişdirilməsi tendensiyasını göstərdi və ABŞ da istisna olmayabilər. Harrisdən fərqli olaraq, Tramp hazırkı hakimiyyətlə əlaqəlideyil və özünü həqiqi dəyişiklik namizədi kimi təqdim edəbilir.
2. Toxunulmaz dəstək və qalmaqallara qarşıimmunitet
Tramp qalmaqallar və məhkəmə proseslərinin ardıcıllığınabaxmayaraq, dəstək reytinqini sabit saxlayır. Onun tərəfdarları onuəleyhinə aparılan siyasi kampaniyanın qurbanı hesab edir və onu“həqiqi” lider kimi görməyə davam edirlər, rəqiblərinin sərttənqidlərinə baxmayaraq. Cəmiyyətdəki belə güclü qütbləşməşəraitində Tramp yalnız kiçik bir tərəddüd edən seçici qrupunuinandırmaqla vəziyyəti öz xeyrinə dəyişə bilər.
3. İmmiqrasiya məsələləri əsas səfərbərlik alətikimi
İqtisadiyyatla yanaşı, Trampın kampaniyasında immiqrasiyamövzusu da əsasdır. Qeyri-qanuni miqrasiya səviyyəsi rekordsəviyyəyə çatıb və sərhəd təhlükəsizliyi məsələsi cənub sərhədindənuzaqda yerləşən ştatlar üçün də aktual olub. Hazırkıadministrasiyanın miqrant axınına qarşı mübarizədə uğursuzluğufonunda bir çox amerikalı Trampa daha çox etibar edir və onun buproblemi həll edə biləcək lider olduğunu düşünür. Bundan əlavə,onun Latino icması arasında əvvəlki seçkilərlə müqayisədə artandəstəyi həlledici rol oynaya bilər.
4. Trampın tərəfdarları – dəyişiklik arzulayanseçicilər
Onun tərəfdarları arasında ali təhsili olmayan və özləriniunudulmuş hiss edən seçicilər üstünlük təşkil edir ki, bu daonların seçiminə ciddi təsir göstərir. Tramp həmkarlar ittifaqınınfəallarını və ənənəvi olaraq demokratlara səs verən işçi sinfinümayəndələrini öz tərəfdarlarının sırasına cəlb etməyi bacardı. O,Amerika sənayesini qorumağı və iş yerlərini geri qaytarmağı vədedir ki, bu da əsas "dəyişkən" ştatlarda əhəmiyyətli sayda səs cəlbedə bilər.
5. Gərgin dövrdə güclü lider xarizması
Bir çox seçici üçün Tramp sərtlik və dönməzliklə assosiasiyaolunur. Beynəlxalq siyasətə ənənəvi yanaşmadan fərqli olaraq, Tramp“gözlənilməzliklə güc” konsepsiyasını irəli sürüb və ABŞ-ın onunrəhbərliyi altında böyük hərbi münaqişələrdən uzaq qaldığını iddiaedir. Ukraynaya və İsrailə yardımın bir çox amerikalılar arasındasuallar doğurduğu şəraitdə Tramp, ölkənin daxili problemlərinədiqqət yetirməli olduğuna inananlar üçün daha etibarlı seçim kimigörünür. Xüsusilə onun populyarlığının artdığı kişi seçicilər üçünbu cəlbedicidir.
Niyə Harris qələbə qazana bilər?
1. O, Trampa alternativdir
Tramp olduqca qütbləşdirici bir namizəd olaraq qalır; 2020-ciildə rekord sayda səs toplasa da, daha çox sayda rəqibi səbəbindənməğlub olmuşdu. Harris kampaniyasında Trampın hakimiyyətəqayıdışının təhlükəsini vurğulayır, onu Amerika demokratiyası vəsabitliyinə təhdid olaraq təqdim edir. Onun “dramları vəmünaqişələri” bitirə biləcək namizəd obrazı sabitlik vəproqnozlaşdırıla bilənliyi arzulayan mərkəzçi respublikaçılar vəmüstəqil seçiciləri cəlb etməkdə əsas rol oynaya bilər.
2. Harris Baydendən məsafələnir
Əgər Bayden seçki yarışında qalsaydı, məğlubiyyət təhlükəsialtında olan demokratlar üçün Harris yenilənmə rəmzi oldu. Baydensiyasəti ilə bağlı assosiasiyalara baxmayaraq, o, özünü dahamütərəqqi namizəd kimi göstərməyə çalışır, gələcəyə yönəlmişideyaları təqdim edir. Onun yaşı və enerjisi bir çoxları üçünBaydenə nisbətən üstünlük kimi qəbul edilir, xüsusilə də Trampınyaşı və fiziki vəziyyəti ilə bağlı narahatlıqlar fonunda.
3. Qadın hüquqlarının müdafiəsi
Bu seçkilər Ali Məhkəmənin abort hüququnu ləğv etdikdən sonrakeçirilən ilk seçkilərdir və bu məsələ ciddi müzakirə mövzusunaçevrilib. Bir çox amerikalılar Harris’i qadın hüquqlarınınmüdafiəçisi kimi görürlər, xüsusən də abortların tənzimlənməsi iləbağlı məsələlərin səsverməyə çıxarıldığı ştatlarda. Harris’inkampaniyası artıq göstərib ki, bu mövzu, xüsusilə ilk qadınprezidentin seçilməsi ehtimalını önəmli bir stimula çevirənqadınlar arasında seçicilərin fəallığını artıra bilər.
4. İntizamlı elektorat
Harris’i dəstəkləyən elektorat ənənəvi olaraq yüksək iştiraksəviyyəsinə malikdir. Yaşlı seçicilər və ali təhsilli insanlarTrump’ı dəstəkləyənlərdən – əsasən gənc kişilər və ali təhsiliolmayan seçicilərdən daha çox səs verirlər. Nəticədə, Harris özauditoriyasından daha stabil dəstək ala bilər, bu isə yüksəkqütbləşmə şəraitində onun kampaniyasının xeyrinə işləyir.
5. Maliyyə üstünlüyü
Seçkilərin mühüm cəhətlərindən biri də maliyyə imkanlarıdır vəburada Harris daha üstün mövqedədir. İyul ayında namizədliyini elanetdiyi gündən bəri o, Trump’ın bütün il ərzində yığdığı məbləğdənxeyli çox vəsait toplayıb ki, bu da ona genişmiqyaslı kampaniyaaparmaq və hədəf ştatlara aktiv təsir göstərmək imkanı verir.Reklam sahəsindəki üstünlüyü isə xüsusilə nəticənin hər bir səsdənasılı olduğu “dalğalı” ştatlarda həlledici ola bilər.
Amerikanı nə gözləyir?
ABŞ-da qarşıdan gələn prezident seçkiləri təkcə ölkədə deyil,həm də onun hüdudlarından kənarda böyük maraq doğurur. DemokratlarPartiyasının namizədi, hazırkı vitse-prezident Kamala Harris iləRespublikaçılar Partiyasının namizədi, keçmiş prezident DonaldTrump arasındakı mübarizə dünya ictimaiyyətinin diqqətini cəlbedib. Seçkilər XVIII əsrin sonundan bəri möhkəmlənmiş bir formatdakeçirilir, lakin hər yeni seçki dövrü Amerika siyasi sistemininunikallığını vurğulayan öz dəyişikliklərini və çağırışlarınıgətirir.
Qələbənin açarı
Bu seçkilərdə xüsusi diqqət nəticələrinin əvvəlcədənproqnozlaşdırılması çox çətin olan, belə adlandırılan “dalğalı”ştatlara yönəlib. Belə ştatların sayı yeddidir: Arizona, Viskonsin,Corciya, Miçiqan, Nevada, Pensilvaniya və Şimali Karolina. Buştatlarda aydın siyasi meyil yoxdur, buna görə də hər birindəseçkilərin nəticəsi prezident yarışının yekunu üçün həlledici olabilər. 2024-cü ildə əvvəlki seçkilərdə olduğu kimi, hər iki namizədməhz bu bölgələrdə təbliğat və seçki kampaniyalarına xüsusi diqqətyetiriblər. 2020-ci il seçkiləri göstərdi ki, çox az sayda səsümumi nəticəyə təsir göstərə bilər: o vaxt Trump’a qələbə qazanmaqüçün üç ştatda cəmi 43 min səs fərqi kifayət idi. Bu kimiqeyri-müəyyənlik indiki seçki dövründə də mövcuddur.
Amerika seçki sisteminin mexanikası
ABŞ prezident seçkilərinin fərqləndirici xüsusiyyəti ümumxalqsəsverməsini sadə çoxluqla əvəz edən Seçicilər Kollegiyasısistemidir. Seçkilər hər ştatda əhalinin sayına uyğun təyin olunanmüəyyən sayda seçici səsi üçün fərdi yarışlar şəklində keçirilir.Qələbə qazanmaq üçün namizəd 538 seçici səsindən ən azı 270-ni əldəetməlidir ki, bu da sadə çoxluğu təşkil edir. Bu unikal quruluşnamizədin ümumi səsvermədə uduzsa belə, qələbə qazanmasına imkanverir – bu, 2016-cı ildə olduğu kimi baş vermişdi.
Konqres: əksəriyyət uğrunda mübarizə
Prezident seçkiləri ilə yanaşı, amerikalılar Konqresnümayəndələrini də seçməlidirlər. 2024-cü ildə 34 Senat yeri vəNümayəndələr Palatasının bütün 435 yeri seçkilərdə mübarizəobyektidir. Hal-hazırda Respublikaçıların çoxluqda olduğuNümayəndələr Palatası, seçkilərin nəticələrindən asılı olaraqpartiya meyilliliyini dəyişə bilər. Senatda mübarizə də gərgindir:Demokratların az fərqlə üstünlüyü var və Respublikaçılar nəzarətibərpa etməyə çalışırlar. Beləliklə, bu seçkilərin nəticələri təkcəAğ Evin siyasətini dəyişdirmək gücünə malik deyil, həm də gələcəkprezidentin qanunverici təşəbbüslərinin həyata keçirilməsi üçünKonqresdəki qüvvələr nisbətinə ciddi təsir göstərə bilər.
Müstəqil namizədlərin rolu
Əsas mübarizə demokratlar və respublikaçılar Partiyalarınınnamizədləri arasında getsə də, 2024-cü ildə müstəqil namizəd RobertF. Kennedi kiçik diqqət çəkən bir dəstək qazanıb və seçicilərinmarağını özünə cəlb edib. Amerikanın siyasi sistemində müstəqilnamizədlərin seçkilərin nəticələrinə təsir göstərməsi nadir halolsa da, onların iştirakı seçicilərin alternativ siyasi fiqurlaraartan marağını göstərir. Bu, həm də müəyyən bir seçici təbəqəsininənənəvi iki partiyalı sistemdən narazı olduğunu bildirir.
İştirakın əhəmiyyəti: 2020-ci il nümunəsi
Prezident seçkilərində iştirak cəmiyyətin əhval-ruhiyyəsinin vəsiyasi cəlbedicilik səviyyəsinin ən önəmli göstəricisidir. 2020-ciildə iştirak rekord həddə – 66%-ə çatdı və bu, son 120 ilin ənyüksək göstəricisi idi. 155 milyona yaxın seçicinin səsvermədəiştirakı, siyasi məsələlərin aktuallığını və seçkilərinamerikalılar üçün vacibliyini vurğulayır. Ekspertlər 2024-cü ildədə yüksək iştirak gözləyir və bu, bəlkə də qalibi müəyyən etməküçün əsas amillərdən biri olacaq. 244 milyon insanın seçkilərdəiştirak hüququ var, lakin hər zamankı kimi maraqla gözlənilir –onlardan neçəsi seçki məntəqələrinə gələcək.
Seçkilərin təhlükəsizliyi və nəzarət
Əvvəlki seçkilər, seçki məntəqələrində işləyən işçilər üçüntəhlükəsizlik problemlərini aşkar etdi, çünki onlar tez-teztəhdidlərə və təzyiqlərə məruz qalırlar. Prosesi dürüst şəkildətəmin etmək üçün partiyalar müşahidəçilər təyin edir, onlarsəsvermə və səslərin sayılması prosesinə nəzarət edirlər. 2024-cüildə müşahidəçilərin işi daha gərgin olacaq, çünki Trump dəfələrləseçki nəticələrini mübahisələndirmək niyyətində olduğunu bəyan edibki, bu da ixtilaflar və məhkəmə çəkişmələri ehtimalını artırır.
Əvvəlcədən səsvermə və poçt bülletenləri
ABŞ-da hər il getdikcə daha çox seçici əvvəlcədən səs verməyəüstünlük verir. 2 noyabr 2024-cü il tarixinə qədər artıq 75milyondan çox amerikalı şəxsən və ya poçt vasitəsilə əvvəlcədənsəsvermə hüququndan istifadə edib. Bu fenomen getdikcə əhəmiyyətkəsb edir, çünki bir çox ştatlar əvvəlcədən səsvermə imkanını təminedir ki, bu da seçki günü məntəqələrdə sıxlığın qarşısını almağa vəepidemiya hallarında virusların yayılma riskini azaltmağa köməkedir.
Proqnozlar və mümkün ssenarilər
Hazırda ekspertlər Harris və Trump’ın seçicilər kollegiyasınınsəslərini yaxın nisbətdə toplayacağını proqnozlaşdırırlar,baxmayaraq ki, onların dəqiq bölüşdürülməsi hələ dəqeyri-müəyyəndir. Əgər gözlənilən ştatlar öz səslərini proqnozlarauyğun olaraq versələr, Harris təxminən 226, Trump isə 219 seçicisəsi toplaya bilər. Qalan 93 səs "dalğalı" ştatlarda bölüşdürüləcəkki, bu da seçkiləri son dərəcə gərgin edəcək.
Məlum olduğu kimi, ABŞ-da prezident seçilən namizəd SeçicilərKollegiyasında 538 üzvdən ən azı 270 səs toplayan şəxs olur.Konstitusiyaya görə, ABŞ-ın hər bir ştatına Konqresin hər ikipalatasında təmsil olunmasına uyğun olaraq müəyyən sayda seçicitəmin edilir. Nümayəndələr Palatasında üzvlərin sayı ştatın əhalisıxlığından asılıdır, lakin Senatda bütün ştatlar bərabər sayılırvə hər birinə iki yer ayrılır. Məsələn, Kaliforniyanı NümayəndələrPalatasında 52 nəfər təmsil edir və bu səbəbdən onun SeçicilərKollegiyasında 54 səs hüququ var, Alyaskada isə cəmi bir konqresmenolduğu üçün üç seçici səsinə malikdir; son 50 ildə paytaxt dairəsiolan Kolumbiya dairəsi də minimum üç seçici ilə təmsil olunub.
Hər bir ştatdan olan seçiciləri hansı namizədin götürəcəyiniyerli seçicilər müəyyən edir. Bu zaman 48 ştat və Kolumbiyadairəsində “qalib hər şeyi götürür” prinsipi fəaliyyət göstərir:müəyyən bir ştatda bütün seçici səslərini qazanmaq üçün namizədinxalq səsverməsində qalib gəlməsi kifayətdir. Meyn və Nebraskada(müvafiq olaraq dörd və beş seçici səsi olan) lider seçicilərin ikisəsini qazanır, qalan səslər isə həmin ştatların hər bir seçkidairəsində qalib gələn namizədə verilir.
Yarışın gərginliyini nəzərə alsaq, bəzi "dalğalı" ştatlardasəslərin yenidən hesablanması mümkündür. Məsələn, 2000-ci ildəDemokratlardan olan namizəd Əl Qor və Respublikaçı Corc Buş kiçikarasındakı yarış zamanı Floridada namizədlər arasında fərq o qədərkiçik idi ki, cənab Buşun xeyrinə cəmi 1784 bülletenlik fərq qeydəalınmışdı və ştatda səslər bir ay ərzində bir neçə dəfə yenidənsayıldı. Nəticədə, Respublikaçının qələbəsi yalnız 12 dekabr2000-ci ildə Ali Məhkəmə yenidən saymanın dayandırılması barədəqərar verdikdə rəsmən təsdiq edildi və bununla Corc Buş Floridada537 səs fərqi ilə seçkini qazandı.
Beləliklə, hazırkı namizədlərin nəticələri mübahisələndirməküçün təxminən yarım ay vaxtı olacaq, çünki Seçicilər Kollegiyası 17dekabrda hər bir ştat seçicisinin iradəsinə uyğun olaraq səs verməküçün toplaşacaq.
Fəqət son tarixlərdən məlum olduğu kimi, prezident seçilməsiprosesi bununla da bitməyə bilər. 2020-ci ildə o dövrdə vəzifədəolan prezident Donald Trump məğlubiyyəti qəbul etməkdən imtinaetdi, buna görə də 6 yanvarda Konqresin seçki nəticələrinitəsdiqləməsi adi tədbiri Respublikaçı tərəfdarlarının Kapitoliyəhücumu ilə nəticələndi. Hazırkı kampaniya zamanı cənab Trump, budəfə də nəticələri qəbul etməyə bilərəm deyə işarə edib.
Buna baxmayaraq, Konstitusiyaya uyğun olaraq 20 yanvarda hərhalda Vaşinqtonda ABŞ-ın yeni prezidentinin inauqurasiya mərasimikeçirilməlidir. 6 noyabr – 20 yanvar tarixləri arasında Ağ Evinnövbəti rəhbərinin kim olacağı məsələsi nə dərəcədə ciddi müzakirəmövzusu olacaq, bunu yaxın günlər göstərəcək.
Hər bir səsin əhəmiyyəti
Bu seçkilər son onilliklərin ən gərgin yarışlarından biri olmağanamizəddir. Həlledici rolu, hər zaman olduğu kimi, seçicilərinfəallığı və "dalğalı" ştatlardakı strategiya oynayacaq. Harris də,Trump da son mərhələyə güclü mövqelərlə yaxınlaşır, lakin nəticəson saatlar və hər iki namizədin tərəfdarlarının aktivliyindənasılı olacaq.
2024-cü ilin qarşıdan gələn seçkiləri yalnız prezidentlikkürsüsü uğrunda mübarizə deyil, həm də Amerikanın siyasi sisteminindavamlılığını, onun xarici və daxili çağırışlara qarşı durmaqqabiliyyətini sınağa çəkəcək. Qızğın seçki yarışında ölkənintaleyi, sözün əsl mənasında, hər bir səslə müəyyənləşəcək ki, bu dabütün vətəndaşların prosesdə iştirakının vacibliyinivurğulayır.
Seçkilər ABŞ üçün bir sınaq anı olacaq. Onlar yalnız gələcəkprezidenti müəyyən etməyəcək, həm də ölkənin yaxın illərdəkiinkişaf trayektoriyasını formalaşdıracaq. Kamala Harrisdəyişikliklər və yenilənmə tərəfdarı olaraq, proqressiv Amerikanınmaraqlarını təmsil edir, Trump isə ənənəvi dəyərləri və "keçmişgücə" dönüşü müdafiə edir. Amerika cəmiyyəti daxili siyasətə vəABŞ-ın qlobal siyasətdəki mövqelərinə təsir edəcək bir seçkiqarşısındadır.
Nəticədən asılı olmayaraq, bir şey aydındır - ölkədəyişikliklərin astanasındadır və 2024-cü ilin seçkiləri bütünmillət üçün ən əhəmiyyətli və tarixi seçkilərdən biri olabilər.
