Bakı. Trend:
TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) layihəsinin gələcəkdəgenişləndirilməsi planlaşdırılır və bu layihə Azərbaycanın Avropa,xüsusilə İtaliya ilə enerji əməkdaşlığının əsas sütunlarındanbiridir. TAP layihəsi Cənub Qaz Dəhlizinin son mərhələsidir vəAzərbaycan qazını Avropa bazarına çatdırır. Gələcəkdə layihəningenişləndirilməsi enerji tədarükünü daha da artıracaq və Avropanınenerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcək.
Trend "Baku Network"-əistinadən TAP layihəsinin genişləndirilməsinin əsas aspektlərinitəqdim edir:
1. TAP-ın ötürücülük gücünün artırılması
Hal-hazırda TAP boru kəmərinin illik ötürücülük gücü təxminən 10milyard kubmetr qazdır. Lakin, boru kəmərinin ötürücülük həcminiiki dəfə artırmaq, yəni 20 milyard kubmetr səviyyəsinə çatdırmaqplanlaşdırılır. Bu genişlənmə üçün boru kəmərinin texniki tutumunuartırmaq və infrastruktur yeniləmələri həyata keçirmək lazımdır.İtaliya, Yunanıstan, Albaniya və digər Cənub-Şərqi Avropa ölkələribu qazdan istifadə edən əsas ölkələr olacaq.
2. Artan tələbat və Avropanın enerji təhlükəsizliyi
Avropa İttifaqı enerji mənbələrini şaxələndirmək və Rusiyaqazına olan asılılığı azaltmaq üçün yeni qaz tədarükçülərinəehtiyac duyur. Bu səbəbdən TAP-ın genişlənməsi strateji əhəmiyyətkəsb edir. TAP-ın gücünün artırılması Azərbaycanın Avropa üçün dahavacib qaz tədarükçüsü olmasına və Avropa ölkələrinin enerjitəhlükəsizliyini təmin etməsinə kömək edəcək.
3. Texniki imkanlar və investisiyalar
TAP boru kəmərinin genişləndirilməsi üçün böyük investisiyalartələb olunur. TAP konsorsiumu genişlənmə planlarını dəstəkləməküçün yeni sərmayə cəlb edir. Bu investisiyalar sayəsində borukəmərinin infrastrukturu inkişaf etdiriləcək və ötürücülük gücüartırılacaq. TAP layihəsinin əsas səhmdarları olan BP, SOCAR(Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti) və digər beynəlxalq tərəfdaşlarbu genişlənmədə iştirak edəcək.
4. Gələcək qaz mənbələri
Azərbaycanın qaz ehtiyatları, xüsusilə Şahdəniz qaz yatağı, TAPvasitəsilə ixrac olunan qazın əsas mənbəyidir. Gələcəkdə Azərbaycanqazının həcmini artırmaq üçün yeni qaz yataqları və kəşfiyyatişləri həyata keçirilir. Bu, TAP-ın genişləndirilməsi nəticəsindədaha çox qazın Avropaya nəql olunmasına imkan verəcək.
5. TAP-ın genişləndirilməsi nəticəsində gözlənilən faydalar
Avropa bazarında Azərbaycanın rolu güclənəcək: TAP genişləndikcəAzərbaycan Avropa qaz bazarında daha böyük pay qazanacaq və enerjitədarükçüsü kimi strateji əhəmiyyət kəsb edəcək.
Enerji təhlükəsizliyi artırılacaq: Avropa ölkələri üçün daha sabitvə təhlükəsiz qaz tədarükü təmin olunacaq. TAP, enerji tələbatınıqarşılamaq üçün əlavə mənbə kimi vacib rol oynayacaq.
Regional iqtisadi əməkdaşlıq genişlənəcək: TAP-ın genişlənməsitəkcə Azərbaycan və İtaliya arasında deyil, həm də Yunanıstan,Albaniya və digər Balkan ölkələri ilə enerji əməkdaşlığınıgücləndirəcək.
TAP layihəsinin genişləndirilməsi Azərbaycanın Avropa qazbazarındakı mövqeyini daha da gücləndirəcək və Avropanın enerjitəhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcək. Gələcək illərdə TAP-ınötürücülük gücünün artırılması və yeni investisiyalar layihəninstrateji əhəmiyyətini daha da artıracaq.
Azərbaycan TAP (Trans-Adriatik Boru Kəməri) layihəsiningenişlənməsi istiqamətində bir sıra mühüm addımlar atmaqdadır. Bugenişlənmə Azərbaycanın qaz ixracatını artırmaq və Avropanın enerjitəhlükəsizliyini təmin etmək üçün strateji əhəmiyyət daşıyır.TAP-ın ötürücülük gücünün genişləndirilməsi Azərbaycanın beynəlxalqenerji bazarındakı rolunu daha da gücləndirəcək.
Azərbaycanın əsas strategiyası TAP-ın illik ötürücülük gücünü 10milyard kubmetrdən 20 milyard kubmetrə artırmaqdır. Bu məqsədə nailolmaq üçün infrastruktur yenilənməsi və boru kəmərinin texnikimodernizasiyası həyata keçirilir. TAP konsorsiumunun üzvləri, ocümlədən SOCAR (Azərbaycanın Dövlət Neft Şirkəti), BP, Snam vədigər tərəfdaşlar bu genişlənmə prosesini dəstəkləyir və layihəyəəlavə sərmayələr qoyurlar.
TAP-ın genişlənməsi üçün atılan addımlar
Texniki modernizasiya: Boru kəmərinin ötürücülük gücünüartırmaq üçün kompressor stansiyaları yenilənir və genişlənir. Bu,qazın daha yüksək təzyiqlə nəql olunmasına imkan verəcək.
Sərmayələrin cəlb edilməsi: Azərbaycanın dövlət enerji şirkətiSOCAR və TAP konsorsiumunun digər tərəfdaşları layihəningenişlənməsi üçün əlavə investisiyalar ayırır. Layihəningenişləndirilməsi üçün böyük maliyyə vəsaiti tələb olunur vətərəfdaşlar bu prosesə aktiv şəkildə sərmayə qoyur.
Yeni qaz mənbələrinin işə salınması. TAP vasitəsilə Avropayanəql olunan qazın əsas mənbəyi Azərbaycanın Şahdəniz-2 qazyatağıdır. Bu yataq Azərbaycanın qaz ixracını artırmaq üçün əsasrol oynayır. Azərbaycan TAP layihəsi çərçivəsində qaz tədarükünüartırmaq üçün Şahdəniz yatağında əlavə qaz hasilatı işlərinigenişləndirir və yeni qaz yataqlarının kəşfiyyatınısürətləndirir.
Əsas addımlar. Şahdəniz-2 layihəsinin genişləndirilməsi: Buyataqda qaz hasilatı artırılaraq TAP-ın tələbini qarşılayacaq.2024-cü ildən etibarən bu yataqdan əlavə qaz tədarükü nəzərdətutulur.
Yeni qaz yataqlarının kəşfiyyatı: Azərbaycanın Xəzər dənizində yeniqaz yataqlarını kəşf etmək və inkişaf etdirmək planları dagenişlənmə strategiyasının bir hissəsidir. Bu yataqlardan hasilolunan qaz gələcəkdə TAP vasitəsilə nəql olunacaq.
İnfrastruktur və regional əməkdaşlıq. Azərbaycan yalnız TAPlayihəsi ilə məhdudlaşmayıb, həmçinin regional əməkdaşlıq vəinfrastruktur layihələri vasitəsilə enerji tədarükünügenişləndirir. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin digər mərhələləri(TANAP – Trans-Anadolu Boru Kəməri kimi) də TAP-ın qaz təchizatınıdəstəkləyən əsas infrastrukturlar hesab olunur.
TANAP və digər infrastrukturlar:
TANAP layihəsi: TAP layihəsinin öncülü olan TANAP boru kəmərivasitəsilə Azərbaycan qazı Türkiyə üzərindən Avropaya nəql olunur.TANAP da genişləndirilərək TAP-ın tələbini qarşılayacaq. TANAP-ınötürücülük gücünün də artırılması planlaşdırılır.
Balkan regionunda infrastrukturun inkişafı: TAP layihəsiYunanıstan, Albaniya və İtaliyadan keçərək qazı nəql edir. Buölkələrdə də boru kəmərlərinin genişləndirilməsi, əlavə qazdəhlizlərinin yaradılması və kompressor stansiyalarının inşasıTAP-ın genişlənməsini dəstəkləyəcək.
Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq
Avropa İttifaqı, enerji təhlükəsizliyi və qaz təchizatınındiversifikasiyası məsələsində Azərbaycan ilə sıx əməkdaşlıq edir.TAP layihəsinin genişləndirilməsi Avropa İttifaqının enerjistrategiyasının əsas komponentlərindən biridir. Azərbaycan, Avropailə bu əməkdaşlığı gücləndirərək qaz ixracatını artırmağa davamedir.
Avropa ilə enerji dialoqu
Avropa İttifaqı ilə enerji sazişləri: TAP genişləndikcə,Azərbaycan və Avropa arasında yeni enerji sazişləri və müqavilələrimzalanır. Bu müqavilələr çərçivəsində qaz tədarükü sabit vəetibarlı şəkildə təmin olunur.
Yaşıl enerji layihələri: Azərbaycan və Avropa arasında yalnız təbiiqaz deyil, həm də bərpa olunan enerji layihələri üzrə əməkdaşlıqgüclənir. Bu əməkdaşlıq TAP layihəsi çərçivəsində enerjininşaxələndirilməsini dəstəkləyir.
Beynəlxalq maliyyə institutlarının dəstəyi
TAP layihəsinin genişləndirilməsi üçün beynəlxalq maliyyəinstitutları, o cümlədən Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma vəİnkişaf Bankı (EBRD) və digər maliyyə qurumları da Azərbaycan vəTAP konsorsiumuna dəstək verir. Bu maliyyə institutları layihəningenişlənməsi üçün kreditlər və sərmayələr təmin edirlər.
... Azərbaycan, TAP layihəsinin genişlənməsi üçün çoxşaxəliaddımlar atır. İnfrastrukturun modernizasiyası, qaz hasilatınınartırılması, regional əməkdaşlıq və beynəlxalq maliyyə dəstəyi bugenişlənmənin əsasını təşkil edir. TAP-ın ötürücülük gücünün ikidəfə artırılması ilə Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyinədaha böyük töhfə verəcək və qaz ixracatını daha dagenişləndirəcək.
